107. O’rta arslarda Xitoy madaniyati va fani. Qadimgi xitoyliklar boshqa Sharq

Tuzuvchi: Turopov Olmosbek
1 JAHON__________________________________
Birinchi jahon urushida 70 milliondan ortiq odam qatnashgan.
Taxminan 10 million askar halok bo'ldi
Birinchi jahon urushi natijasida 12 millionga yaqin tinch aholi halok bo'ldi.
4. Birinchi jahon urushi davrida yaxshi xandaklar qurilgan. Ular yotoqxonalar, 
shkaflar va hatto eshik qo'ng'iroqlariga mos keladi.
Urushda 30 ga yaqin turli xil gazlar ishlatiladi.

---

Birinchi jahon urushida birinchi marta janglarda tanklar ishlatilgan.
Birinchi jahon urushi paytida qazilgan xandaqlarga 40 ming kilometrga
yaqin 
masofa etib keldi.
8. Birinchi jahon urushi yillarida pulemyotlardan foydalanila boshlandi.
9. Urushda qatnashgan millionlab askarlar sharmandalikdan aziyat
chekdilar. 10. Birinchi Jahon urushi natijasida 
AvstriyaVengriya, Rossiya, Germaniya va Usmonli imperiyalari o'z hayotlarini
to'xtatdilar. 1919 yilda urush tugagach, BMT tashkil topgan Millatlar Ligasi 
tashkil
etild 12. Urushda 38 ta davlat qatnashgan.Birinchi jahon urushida hatto Agata 
Kristi kabi taniqli insonlar ham qatnashgan. U zaharlarni yaxshi bilgan va 
hamshira bo'lgan.Urush jarayonida bir necha marta sulh e'lon qilindi. Buni 1-
jahon urushi haqidagi faktlar tasdiqlaydi.
Birinchi jahon urushi davrida mushuklar xandaqda bo'lgan. Ular gaz hujumi 
uchun ogohlantirish edi.Itlar urushda xabarchi bo'lgan. Badanlariga kapsulalar 
bog'langan va ular muhim hujjatlarni etkazib berishgan.Birinchi Jahon urushi 
yillarida 12 millionga yaqin qo'shin safarbar qilingan.18 kaptar Birinchi Jahon 
urushi paytida pochtachilar edi. Ularning yordami bilan xatlar uzatildi.19) Jorj 
Ellison Birinchi Jahon urushida halok bo'lgan so'nggi ingliz askari 
hisoblanadi.Birinchi jahon urushidagi kaptarlar aerofotosuratga olish uchun 
o'qitilgan.Birinchi Jahon urushi paytida Frantsiya nemis uchuvchilarini 
chalg'itishga urinib, "soxta Parij" qurdi.22 Urush bostirilguncha nemis tili 
AQShda ikkinchi eng ko'p gapiradigan til edi.Birinchi Kanadaliklar Birinchi 
Jahon urushi paytida birinchi kimyoviy hujumdan omon qolishdi.Birinchi jahon 
urushidan keyin Avstraliyadan kelgan harbiylar emu bilan urush 
boshladilar.Birinchi jahon urushi paytida kaptar Amerikadan 198 askarning 
hayotini saqlab qolishga muvaffaq bo'ldi.26 farmatsevtlar geroinni faqat 
Birinchi Jahon urushi paytida topdilar.Ushbu urushda G'arbiy frontda 8 
millionga yaqin ot o'ldirildi.28 Ritm ustasi fon Rixtofen Birinchi Jahon urushi 
davrida eng yaxshi qiruvchi uchuvchi bo'lgan. Buni 1-jahon urushi haqidagi 
faktlar tasdiqlaydi.Buyuk Britaniyada Birinchi Jahon urushi paytida 
"O'lganlarning tiyagi" yodgorlik belgisi mavjud edi.Birinchi jahon urushi 
insoniyat tarixidagi eng qonli urushlardan biri edi.Urush 4 yil davom 
etdi.Birinchi jahon urushi insoniyatni harbiy texnika taraqqiyotiga 
undadi.Dengiz osti floti Birinchi Jahon urushi davrida birinchi qadamlarni 
qo'yishni boshladi.Urushning eng katta quroli 210 funtlik snaryadlarni otgan 
Parij to'pi deb hisoblandi.Birinchi jahon urushi davrida 75 mingga yaqin ingliz 
granatasi yaratildi.Urush paytida har to'rtinchi askar tunda navbatchilikda 
edi.Birinchi jahon urushi davridagi barcha xandaklar zigzaglar shaklida 
qurilgan.Birinchi jahon urushi davrida qishda havo harorati shunchalik sovuq 
ediki, hatto non ham muzlab qoldi.Birinchi jahon urushi Frants Ferdinand 
o'ldirilgandan keyin boshlandi.Birinchi Jahon urushi ko'pincha "o'liklarning 
hujumi" deb nomlanadi.Urush arafasida Frantsiya eng katta armiyaga ega 

---

edi.Urush qurbonlarining uchdan bir qismi ispan grippidan vafot etdi.Birinchi 
jahon urushi davrida ingliz tanklari "urg'ochilar" va "erkaklar" ga 
bo'lingan.Birinchi jahon urushidagi 44 ta it telegraf simlarini tortdi.Dastlab, 
Birinchi Jahon urushi davrida tanklar "quruqlik kemalari" deb 
nomlangan.Amerika uchun Birinchi Jahon urushi 30 milliard dollarga 
tushdi.Birinchi jahon urushi davrida barcha okeanlar va qit'alarda janglar bo'lib 
o'tdi.Birinchi jahon urushi - o'lim soni bo'yicha dunyo tarixidagi oltinchi 
mojaroBirinchi jahon urushida jigarrang rang natsizm belgisi edi.Birinchi jahon 
urushida nemis askarlari dubulg'asida 50 ta kichik shox kiyib yurilganRim 
papasi urush paytida Italiya armiyasining serjanti edi.Birinchi jahon urushi 
paytida maymunlardan biri medal oldi va unga kapalel unvoni berildi.Urush 
paytida nemis dubulg'alari kamarlarga tenglashtirildi.Birinchi jahon urushi 
paytida ishlatilgan havo bombalarining og'irligi taxminan 5-10 kg.Birinchi jahon 
urushi davrida aviatsiyaning asosiy turlari yaratilgan.Urush plastik jarrohlikning 
kashshofi hisoblanadi, chunki o'sha paytda Garold Gillis birinchi operatsiyani 
bajarishga qaror qildi.Birinchi jahon urushi yillarida Rossiya armiyasi 12 million 
askarni tashkil etdi.Birinchi Jahon urushi paytida Gitler o'zining mo'ylovini qirib 
tashlashi kerak edi.Urushda kaptar "tukli jangchi" deb nomlangan.Birinchi it 
urushi paytida ko'plab itlar jang maydonida minalarni topdilar.Urushda 
Rossiyaning ixtiyorida ko'plab nemislar bo'lgan.Vatan uchun nafaqat erkaklar, 
balki mo'rt ayollar ham kurashdilar.Urush paytida kiyib yurilgan paltolar bugun 
ham trendda.Birinchi zirhli texnika Birinchi Jahon urushida sinovdan 
o'tkazildi.Birinchi jahon urushi tugaganidan keyin Polsha, Finlyandiya, 
Estoniya, Latviya va Litva mustaqil davlatlarga aylandilar.Urushdan keyin 
minglab odamlar nogiron va xunuk bo'lib qolishdi.Janglarning aksariyati aynan 
Evropa mamlakatlarida bo'lib o'tdi.Birinchi Jahon urushi qayta-qayta "dunyo 
olovi" deb nomlangan.Ko'plab rahbarlar jang qilish uchun frontga 
ketishdi.Birinchi Jahon urushi paytida o'spirinlar jang qilish uchun uydan 
frontga qochib ketishdi.N.N Birinchi Jahon urushidagi bironta jangda ham 
yutqazmadi. Yudenich. Urush paytida birinchi kimyoviy hujumlarda 
kanadaliklar odam siydigiga namlangan ro'molchani filtr sifatida 
ishlatishgan.Gamburger so'zi Germaniyaning "Gamburg" so'zidan kelib 
chiqqanligi sababli, amerikaliklar urush yillarida uni ishlatishni 
to'xtatdilar.Aviatsiya aynan Birinchi Jahon urushi davrida harbiylarning 
to'laqonli
tarmog'iga aylandi.Germaniya Birinchi Jahon urushining asosiy 
qurboni hisoblanadi. 76 ta tank birinchi marta Fler-Kursel jangi 
paytida ishlatilgan.Tarixchilarning fikriga ko'ra, Birinchi Jahon urushining eng 
yorqin natijasi SSSRdir. 78. Qon quyish faqat Birinchi 
Jahon Urushining so'nggi yillarida o'rganilgan. 79. 
Birinchi Jahon urushi davrida ishchilar safi adolatli jins vakillari bilan
to'ldirildi.
80. Bir martali ishlatiladigan ayol yostiqlari urush davri ixtirosi hisoblanadi
2 JAHO__________________________

---

1. Ikkinchi jahon urushida eng katta yo‘qotishlarga uchragan mamlakat 
Rossiya bo‘lib, halok bo‘lgan sovet askarlari 21 milliondan ortiq kishini tashkil 
qilgan.2. Ulug‘ Vatan urushidagi har besh nafar nemis askarining to‘rttasi 
Sharqiy frontda halok bo‘lgan.3. Xolokost (yahudiylarni ommaviy ta’qib 
qilish) paytida 1,5 million bola nobud bo‘ldi. Ularning qariyb 1,2 million nafari 
yahudiy, o‘n mingdan ortig‘i siganlar edi. 4. 1923 yilda tug‘ilgan sovet 
erkaklarining 80 foizi Ikkinchi jahon urushidan omon qolmadi. 5. 1939 yildan 
1945 yilgacha bo‘lgan vaqt davomida Ittifoq askarlari jang maydonlariga 3,4 million 
tonnaga yaqin bombalar tashlagan, bu esa bir oyga o‘rtacha 27 700 tonnaga teng 
kelgan. 6. Ko‘plab tarixchilar Stalingrad (1942-1943) jangini nafaqat tarixdagi 
eng qonli urush (800 000-1,6 million kishi halok bo‘lgan), balki Ikkinchi jahon 
urushida Yevropada burilish nuqtasi bo‘lgan to‘qnashuv deb hisoblaydilar. 7.
Konsentratsion lagerlarda o‘ta og‘ir xastaliklarga duchor bo‘lganlar ozod 
qilinganlaridan keyin, hattoki Ittifoq askarlari tomonidan yordam olsalar ham vafot 
etishgan. Masalan, Bergen-Belzendan ozod qilinganidan so‘ng 13000 mahbus halok 
bo‘ldi. Daxauda omon qolgan 33 ming nafar aholining 2500 nafari ozod qilinganidan 
keyin olti hafta ichida olamdan ko‘z yumgan. 8. Max Heiliger soxta ism edi. 
Germaniya undan Yevropada yahudiylardan olingan pul, oltin va qimmatbaho 
toshlarni saqlash maqsadida bank hisoblarini ochish uchun foydalangan.9.
Ikkinchi jahon urushidagi eng uzoq jang - Atlantika uchun olib borilgan kurash bo‘lib, 
u 1939 yildan 1945 yilgacha davom etgan.10. Germaniya Milliy Sotsialistik