10–Mavzu. Temir yul avtomatika va telemexanika mantikiy amallar. Temir yul avtomatikasida ishlatiladigan mantikiy rakamli elementlar

chikish kattaligi notugri (nol) buladi. Mantikiy kupaytirish algebraik kupaytirishdan fark kiladi, shuning uchun kon'yunksiya deb ataladi va Λ yoki * bilan belgilanadi. Agar kirish kattaliklari a va b birga teng bulsa, chikish funksiyasi f1 birga teng buladi. Agarda kirish kattaliklaridan biri nolga teng bulsa, chikish funksiyasi f1 nolga teng buladi, ya'ni f1(a, b)kabka Λ b. Mantikiy kupaytirish ikki yoki undan orik kupaytuvchilar yordamida amalga oshirilishi mumkin. Mantikiy sxema «VA» (10.1,a-rasm) releni tutashadigan (frontal) kontaktlarining ketma-ket ulanishi kurinishida buladi.1     10.1- rasm. Mantikiy funksiyalarning shartli belgilanishi va amalga oshirilishi.   Zanjir fakat relening barcha kontaktlari tutashganda xosil buladi, ya'ni sxemaning barcha kirishlaridagi signallarning kiymatlari birga teng bulganida. Mantikiy kushish sxemasi «YoKI» shuni kursatadiki, kirish kattaligining xattoki bittasi tugri (bir) bulsa, chikish kattaligi xam tugri buladi, agar barcha kirish kattaliklari notugri (nol) bulsa, chikish kattaligi xam notugri buladi. Mantikiy kushish algebraik kushishdan fark kiladi va diz'yunksiya deb ataladi va V yoki K bilan belgilanadi. Ikkita kirish kattaligi a va b ning mantikiy kushish funksiyasi kuyidagicha buladi: f2(a, b)ka + b k a V b. Mantikiy kushish sxemasi (10.1-rasm) rele kontaktlarining parallel ulanishi kurinishida buladi. Zanjir a yoki b kontakt tutashganda yoki bir vaktda ikkala kontakt tutashganda xosil buladi. Mantikiy inkor kilish funksiyasi «INKOR», tugri kattalikni notugri kattalikka almashtirib beradi va aksincha. Mantikiy inkor (inversiya) ni fk xarfi ustida chizikcha bilan belgilanadi. Mantikiy inkorning yukorida kursatilgan xususiyatlari kuyidagi kurinishda yoziladi: agar ak1 bulsa, unda fk0, agar ak0 bulsa, unda fk1 buladi. Mantikiy inkor «INKOR» (invertor) elementlarorkali amalga oshiriladi.