11- amaliy mashg‘ulot. O‘lchov vositalarini kalibrlash Tashkiliy qism

Davlat metrologiya nazorati: 

o‘lchov vositalarini tayyorlash, ta’mirlash, ularning ijarasi bilan shugullanish. 
ularni realizatsiya qilish 

---


ularning holati va qo‘llanilishi (fizik o‘lchamlar birliklari etalonlarini, 
moddalar va materiallar tarkibi hamda xossalarining standart namunalarini, 
o‘lchov tizimlarini qo‘shgan xolda) 

o‘lchovlarning bajarilish uslubiyotlarining ko‘llanilishi; 

belgilangan metrologiya normalari va koidalariga rioya etilishi hamda 
akkreditatsiya qilingan metrologiya xizmatlari, markazlari, laboratoriyalari 
faoliyati ustidan amalga oshiriladi.
Zarur hollarda "O‘zstandart" karoriga binoan metrologiya tekshiruvi va nazoratning 
boshqa turlari va shakllari ham belgilanishi mumkin. 
 
Nazorat savollari 
 
1.O‘lchash deb nimaga aytiladi savollarii? 
2.O‘lchash natijasini topish usulini ko‘rsatib bering.
3.Bevosita o‘lchash deb nimaga aytiladi? 
Javoblar 
1. 
O'lchov savollari odatda miqdoriy savollar deb ataladi, chunki ular raqamli 
ma'lumotlarni to'plash va tahlil qilishni o'z ichiga oladi. Bularga 
"qanchalik", "vazn qancha" yoki "harorat qanday" kabi savollar kirishi 
mumkin. Aksincha, tavsif yoki fikrni o'z ichiga olgan savollar ko'pincha 
sifat savollari deb ataladi.
2. 1. O'lchamoqchi bo'lgan miqdor uchun mos o'lchov vositasini t anlang. 
3. 2. O'lchov asbobini nolga qo'ying yoki uni to'g'ri boshlang'ich holatiga 
sozlang. 
4. 3. O'lchanadigan ob'ektni to'g'ri joyga qo'ying. 
5. 4. O'lchov vositasidan o'lchov qiymatini o'qing. Agar kerak bo'lsa, 
o'lchov qiymatini eng yaqin kasr yoki muhim raqamga baholang. 
6. 5. O'lchov qiymatini va uning tegishli birligini yozing.
7. 6. Natijalarning aniqligi va izchilligini ta'minlash uchun o'lchovni yana 
kamida ikki marta takrorlang. 
8. 7. O'lchangan qiymatlarning o'rtacha qiymatini oling va bu sizning 
yakuniy o'lchov natijasidir. 
9. 8. Natijani tegishli o'nli kasr yoki muhim raqamlarga yaxlitlang va 
natijani tegishli birlik bilan yozing. 
10. 
To'g'ridan-to'g'ri o'lchash deganda jismoniy miqdorni yoki 
kuzatilishi mumkin bo'lgan hodisani bevosita kuzatish yoki asboblar 
yordamida ushbu miqdorning qiymatini kuzatish va qayd etish orqali 
o'lchash jarayoni tushuniladi. Masalan, oʻlchagich yordamida jismning 
uzunligini oʻlchash, suyuqlikning haroratini termometr yordamida 
oʻlchash yoki jismning ogʻirligini tarozi yordamida oʻlchash toʻgʻridan-
toʻgʻri oʻlchashga misol boʻla oladi. Ushbu turdagi o'lchov eng aniq va 
aniq natijalarni beradi, chunki u xulosa chiqarish yoki baholash orqali 
yuzaga keladigan xatolar ehtimolini yo'q qiladi. 

---