11 – Мавзу Фалсафа категориялари


Категория тушунчасига умумий таъриф


Download 52.56 Kb.
bet5/10
Sana17.06.2023
Hajmi52.56 Kb.
#1546002
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Kategoriya Falsafa

Категория тушунчасига умумий таъриф
  • Умуман олганда, категория қуйидаги хусусиятларни ўзига қамраб олади:
  • а) «категория» оламдаги муносабат, боғланишларни ифодаловчи умумий мазмун
  • ва хусусиятга эга фалсафий тушунчадир;
  • б) категориялар моддий оламдаги ҳаётни тавсифлагани ҳолда, бир бутунликда,
  • ўзаро алоқадорликда бўлади, бир-бирини тақозо этади, белгилайди
  • ёки юзага келтиради;
  • в) категория объектив мазмунга эга. Ҳар бир категория воқелик туфайли
  • рўёбга чиқади, воқеликда намоён бўлади, воқелик мавжудлигининг ўзига
  • хос хусусиятлари, томонлари, белгиларини ифодаловчи тушунчалар
  • сифатида инсон тафаккурида акс этади;
  • г) категория умумий тушунчалар сифатида инсоннинг табиий-ижтимоий ҳодисалар
  • моҳиятини билишга қаратилган билиш жараёни тарихининг натижалари ва
  • воқеликни чуқурроқ била боришининг илмий воситаларидир;
  • д) категориялар фалсафанинг ўзи сингари, барча фанлар учун илмий тадқиқот
  • ва амалий фаолиятда методологик аҳамиятга
  • Имконийлик кўринишлари
  • Реал имконият:
  • -воқеликнинг зарурий алоқалари ва муносабатлари тақозоланган
  • -зарурийлик билан боғлиқ (Гегел)
  • Мавҳум имконият:
  • -зарурий алоқалар билан тақозоланган, лекин зарур шароитларсиз кучга кира олмайди
  • Инкор этувчи имконият:
  • -воқеликка айланиши билан бошқа имкониятнинг мумкин эмаслги билан характерланувчи имконият
  • Қайтарилмайдиган имконият:
  • Формал имконият:
  • -воқеликнинг тасодифий алоқалари ва муносабатлари билан тақозоланган;
  • -тасодифийлик билан боғлиқ
  • Қайтарилувчи имконият:
  • -биринчи туртки-имконият-ҳаракат
  • Биргаликда мавжуд бўладиган имконият:
  • -бирининг амалга ошиши билан бошқа имкониятнинг йўқолиб кетмаслиги билан характерланувчи имконият
  • Воқеа – ҳодиса имконияти:
  • -амалга ошиши билан моҳияти ўзгармас имокният
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling