11 – Мавзу Фалсафа категориялари


АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР


Download 52.56 Kb.
bet6/10
Sana17.06.2023
Hajmi52.56 Kb.
#1546002
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Kategoriya Falsafa

АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР
  • Воқелик – бу бўлиб ўтган, содир бўлган реал нарса-ҳодисанинг мавжудлигидир.
  • Имконият – бу ҳали мавжуд бўлмаган, лекин бўлиши, рўй бериши мумкин бўлган нарса - ҳодиса
  • АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР
  • (имкониятлик – воқелик)
  • Имконият ва воқеликнинг характеристкаси
  • Имконият амалга ошгач, воқеликка айланади. Бунда:
  • Воқелик – амалга ошувчи имконийлик;
  • Имконият – потенциал (имкониятдаги) воқелик.
  • Имконият реал мавжуд, лекин хусусият сифатида нрсаларнинг тегишли шароитларида
  • бошқа бир нарсалардан келиб чиқиши ёки бошқача айтганда, сифатий ҳолат.
  • Умумийлик – нарса, ҳодиса, жараённинг такрорланувчи томонлари, хусусият ва белгилари
  • АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР
  • (бирлик - умумийлик)
  • Бирлик ва умумийликнинг характеристкаси (тавсифи)
  • Умумийлик категорияси қонун категоряси билан боғлиқ
  • Умумийлик зарурийлик билан чамбарачс боғлиқ
  • Умумийлик моҳият категоряиси билан боғлиқ
  • Бирлик категорияси тасодифийлик ва ҳодиса категориялари билан чамбарчас боғлиқ
  • Моддий оламнинг муҳим томонларини акс
  • эттирувчи фалсафий категориялардир. Олам-
  • даги нарса ва ҳодисалар доимо ўзгариб, ривож-
  • ланиб боради, бу жараёнда нарсалар доимо
  • пайдо бўлади, ўзгариб туради. Лекин бундан
  • улар муайян мавжудлик шаклига эга эмас, мут-
  • лақ беқарор ва уларни бир-биридан ажратиб
  • бўлмайди, деган хулоса чиқмайди.
  • Миқдор нарсанинг шундай муайянлигидирки, шу
  • туфайли уни реал равишда (ёки фикран) бир
  • жинсли қисмларга бўлиш ва бу қисмларни бир
  • бутун қилиб тўплаш мумкин. Қисмлар ёки нарса-
  • ларнинг бир жинслиги (ўхшашлиги, монандлиги)
  • миқдорнинг фарқ белгисидир. Бир-бирига ўхша-
  • майдиган нарсалар ўртасидаги тафовутлар си-
  • фат характерига, бир-бирига ўхшаш нарсалар
  • ўртасидаги тафовутлар эса миқдор характерига
  • эгадир.
  • Сифат нарса ва ҳодисаларнинг муайянли-
  • гини таъминлайдиган, уларга барқарор-
  • лик багишлайдиган хосса, хусусият ва
  • белгилар йиғиндисидир. Сифат нарса-
  • нинг умумийлигини, яхлитлигини, унинг
  • нисбий барқарорлигини, бир-бирига ўхшаш-
  • лиги ёки ўхшамаслигини ифодалайди.
  • Миқдор предметнинг ҳажми, ўлчови,
  • оғирлиги, ҳаракат тезлиги ва шу
  • кабилар билан тафсифланади.
  • Сифат нарсаларнинг ички ва ташқи
  • муайянлиги бўлиб, унинг қатор хосса,
  • белги, хусусиятлари бирлигини
  • ифодалайди.
  • Меъёр эса миқдор ва сифатнинг
  • бирлиги, ўзаро боғлиқлигини
  • ифодаловчи тушунчадир.
  • МИҚДОР ВА СИФАТ ҚОНУНИНИ
  • Миқдор ва сифат
  • ўзгаришларининг
  • ўзига хос хусусиятлари:
  • Миқдор ўзгаришлари маълум вақтгача нарсаларга
  • муҳим таъсир кўрсатмагани ҳолда, сифат ўзга-
  • ришлари ҳодисаларни тубдан ўзгартириб, унинг
  • бошқа ҳодисага айланишини тақозо қилади.
  • Миқдор ўзгариш-
  • лари доимо, сифат
  • ўзгаришлари эса
  • маълум бир
  • даврда юз беради.
  • Миқдор ўзгариш-
  • лари аста секин,
  • сифат ўзгаришлари
  • эса анча тез, айрим
  • ҳолатда тўсатдан
  • содир бўлади.
  • Сифат ўзгаришлари
  • миқдор ўзгаришларига
  • қараганда туб ўзгариш
  • бўлиб ҳисобланади.

Download 52.56 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling