11-bob. Matlab dasturida grafiklar qurish. O ’quv modullari

Bir nechta grafiklarni hosil qilish va boshqa imkoniyatlar.
Matlabda bir grafik oynasida bir necha grafiklar hosil qilish mumkin. 
Buning uchun grafik darchasini ochiq holda saqlash kerak. Bu esa hold buyrug’i 
yordamida
amalga oshiriladi. Masalan, y=sin(x), z=cos(x), xe[0,n], funksiyalar grafigini 
bir oynada chizish uchun quyidagicha buyruqlar ishlatiladi:
271

---

> > x=0:.02*pi:pi; 
>> y=sin(x);
> > plot(x,y, ’r ’)
>> hold 
>> z=cos(x);
>> p lo t(x,z,’ob ’)
11.5.7-rasm.
>> x=0:.4*pi:pi;
>> y=sin(x);
>> plot(x,y)
>> hold 
>> z=cos(x); 
plot(x,z)
Shundan keyin hold off komandasini hold ni ishlashini to’xtatuvchi sifatida 
ishlatish mumkin. Matlabda grafiklarni faqat nuqtalar orqali ham chiqarish 
mumkin.
U holda nuqtalar uchun quyidagi belgilar ishlatiladi: ., +, *,o va boshqalar.
272

---

Masalan, plot(x,y,’o ’) har bir nuqtani o kabi belgilab, grafikni nuqtalar ketma- 
ketligi shaklida tasvirlaydi.
Silindrni uch o’lchovli fazoda qurish:
-[x,y,z]=cylinder(R,N)-x,y,z massivlarni hosil qiladi. Bu massivlar R 
radiusli tsilindr hosil qiladi. N tugun nuqtalar sonini bildiradi. SHunday 
tsilindrni qurish uchun surf(x,y,z) buyrug’i ishlatiladi.
-[x,y,z]=cylinder(R) yoki [x,y,z]= cylinder xuddi yuqoridagi kabi bo’lib, 
bunda R=11, N=[20]
Masalan, [x,y,z]=cylinder(10,30); surf(x,y,z,x). Bunda surf buyrug’i x 
vektor orqali aniqlanuvchi rangga funktsional buyoq berish imkoniyatini 
beradi.
Sferani uch o’lchovli fazoda qurish
x,y,z sfera koordinatalarni aniqlash uchun sphere funksiyasi ishlatiladi. 
-[x,y,z]=sphere(N) 
x,y,z-matrisalar 
hosil 
qiladi. 
Ular(N+1)x(N+1) 
o ’lchovli bo’ladi.
>>surf(x-3,y-2,z+3); 
>> surf(x-2,y+3,z-4);
Sfera qurish uchun surf(x,y,z) yoki surf(x,y,z,x) buyruqlarni ishlatish 
mumkin.
-[x,y,z]=sphere xuddi avvalgidek, N=20.
1-misol.
> > [x,y,z] =
sphere;
>> surf(x,y,z,z);
>> hold on
11.5.8-rasm
273

---

Bunda vektor rangi z bilan berilyapdi, u x yoki y bilan ham berilishi 
mumkin. Slindr ichida sferani tasvirlash uchun quyidagi buyruqlarni 
kiritamiz 
2-misol.
>> [x,y,z]=cylinder(1,20);
>> surf(x,y,z,x);
>> hold on 
>> [x,y,z = sphere;
>> surf(x,y,z,x)
11.5.9-rasm
Bu ishni vaqt oralatib pause funksiyasi yordamida yaratamiz va fazoviy 
shakllaming m a'lum vaqtlar oralig’ida paydo bo’lishi kuzatamiz. Buning 
uchun m-fayl funksiya yaratab olamiz va Editor oynasida quyidagi 
buyruqlarni yozamiz va faylni sfera.m nomi bilan saqlab olamiz. Yaratilgan 
funksiyani Matlab oynasida ishlatamiz va shakllar vaqt oralab hosil bo’lishini 
kuzatamiz.
274

---

3-misol.
> > [x,y]=meshgrid(-2:0.1:2); 
>> pause(3)
>> z=x.A2-yA2;
>> surf(x,y,z);
>> hold 
>> pause(5)
>> [x,y,z]=sphere;
>> surf(x,y,z+2)
11.5.10-rasm