11 III, П111п I к, VII '111и vшбу м и 1чшшшг гашкил этилишига I. Пп

УДК 06(575.151)
1.1.К 26.89 (5Ў)

1. 
   88
   

< 1ШФИНН \ 111<.||||унос)1ик музсйи 1933 йилдаташкил этилган
<. п шрк.х I ашкил этилганига 80 йил тўлади. Шу
< .... п..ц И1 |И1< 1>1ьи|11 музсй босиб ўтган йўли ҳақида
.111 III , П111П I. к, VII 1.1 '111И Vшбу м.и 1чшшшг гашкил этилишига I.ПП.111 <||||1ми.1|1 п.| .1Ч1МИП1 п|)боГ)1|11ри қақида хам маз.лумотлар бОрНШ 1111
Рисола 1арихчи олимлар, гадқиқогчилар, олий ўқув юртларининг Ю1> шмоий гуманизар фанлар йўналиши бўйича таълим олаётган талабалар қамда Ваганимиз тарихини билишга қизиққан кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.


Тақризчилар:
филология фанлари номзоди
М.АЗИМОВ
тарих фанлари номзоди
Ж.МИРЗАЕВ


18ВМ 978-9943-19-086-3


© Ўзбекистон Республикаси ФА
«Фап» нашриёти, 2011 йил.

КИРИШ

Ҳар бир миллатни маънавий жиҳатдан юксалтиришда, мил- лий ғояни таркиб топтиришда ва мамлакат аҳолисини маданият ютуқларидан баҳраманд этишда музейлар ғоят муҳим роль ўйнайди. Одамлар музейларга ўтмишии хотирлаб, ҳозирги кунини баҳолаш учун келадилар. Чунки музейларда халқимизнинг ўтмиши, ҳаёт тарзи, урф-одатлари билан боғлиқ бўлган моддий маданиятимиз на- муналари сақланади.
Музейлар аҳолини, энг аввало, ўсиб келаётган ёш авлодни ва- танпарварлик, маданиятимиз қадриятларига меҳр-муҳаббат руҳида тарбиялашда муҳим роль ўйнайди. Музейларнинг асосий фаолияти музей буюмлари деб аталувчи табиий, моддий ва маданий ёдгорлик- лар намуналари билан боғлиқ.
Музей буюми ғоят катта ижтимоий аҳамиятга эга маълумотни ўзида сақлайди, табиат ва ижтимоий ҳаётда кечган турли ҳодисалар ва жараёнларнинг ашёвий исботи бўлиб майдонга чиқади, тарихий ҳодисалар асосида фан, таълим ва тарбиянинг ривожига муносиб ҳисса қўшади.
Узбекистон мустақилликни қўлга киритгунга қадар мам- лакатимиз музейлари, асосан, авторитар тузум мақсадларига бўйсундирилган бўлиб, сохта ғояларни тарғиб этувчи маданий му- ассасалар эди, дейиш мумкин. 1991 йилда Узбекистон музейлари ҳаётида туб бурилиш рўй берди.
Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 1998 йил 12 январдаги «Музейлар фаолиятини тубдан яхшилаш ва такомиллаштириш тўғрисида»ги Фармони музейлар мамлакатимиз- нинг ҳақиқий маънавий ва маданий ўчоқларига айланишида муҳим роль ўйпади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 5 мартдаги «Музейлар фаолиятини қўллаб-қувватлаш масалалари тўғрисида»ги 98-сонли қарорида музей фондларида сақланаётган осори-атиқаларни авайлаб-асраш ва уларни халқимиз


3




ўрни ид;! кенг тарғиб этиш юзасидан музейлар олдида турган асо- • ии п.инфалар бслгилаб берилди. Республикамиз музейшуносли- 1и 1.1|шм!'1.1 Iуб бурилиш даври бошланди. Айниқса, Узбекистон 1'< ■ иу|11||1к.1( п В.нирнар Мақкамасининг 2008 йил 13 сентябрдаги ■ ■М', н и.|.₍р I \ I ри. И1.1..1 и Қонуни, 2008 йил 31 октябрдаги «Му- >. и I 1р ■ II»I и1.1 1.1.ии1У1> ||и меьсрий хужжатлар тўғрисидаяги 'И .О11Н11 I ,|рори м, и и)1.|ри.1 .11 риар давомида тўпланган осори- .<■ 1и .1 1лрии .I) р.к> ,111.1111.1111 \.1маа музсйларни моддий-маънавий . п и 11п 1.1101.11 ( 1и. пи 1.|р.|,и.11 и,ц.1 қўллаб-қувнаглаш ишларини .1маи1 а О1пири1пда ннҳоятда муҳим роль ўйнади.
Узбскистон Рсснубликаси Прсзидснтининг 1999 йил 27 декабр- даги Тсрмиз шаҳрининг 2500 йиллигини нишонлашга тайёргарлик кўриш ва ўтказиш тўғрисидаги 545-сонли қарори асосида Сурхон- дарё вилояти ўлкашунослик музейи археология бўлими базасида Тер- миз шаҳрининг 2500 йиллиги муносабати билан 2002 йил 2 апрелда Марказий Осиёда ягона Термиз Археология музейи ташкил этилди.
Ҳозирги кунда деярли бутун жаҳонда ўзининг ноёб экспонат- лари билан машҳур бўлишга улгурган Марказий Осиёда ягона Термиз Археология музейи ташкил этилишида Сурхондарё ви- лояти ўлкашунослик музейининг ҳам ўрни муҳим. Сурхондарё вилояти ўлкашунослик музейи республикамиздаги энг кекса ва мўътабар даргоҳлардан бири бўлиб, у 1933 йил 13 сентябрда таш- кил этилган. Музей ўзининг фаолияти давомида катта тарихий ва шонли йўлни босиб ўтди. Музейни ташкил этишга унинг бирин- чи директори Г.В.Парфёнов катта ҳисса қўшди. Қисқа вақт ичида фидойи ўлкашуносларнинг меҳнати туфайли Сурхондарё вилоя- ти ўлкашунослик музейи ўз ўрнини топа билди ва ўлка тарихини ўрганишда оламшумул ютукдарга эришди.
Ҳадемай Сурхондарё вилояти ўлкашунослик музейи ташкил этилганига 80 йил тўлади. Юқорида таъкидланганидек, музейнинг босиб ўтган шонли йўли ҳар жиҳатдан ибратли ва бой тарихга эга. Биз қарийб 80 йиллик тарихга эга бўлган бу мўътабар даргоҳ ҳақида, унинг босиб ўтган йўли ҳақида баҳоли қудрат ёритиб беришни ўз олдимизга мақсад қилиб қўйдик.


4




ВИЛОЯТ ЎЛКАШУНО СЛИК МУЗЕЙИНИНГ
ТАШКИЛ ЭТИЛИШИ АСОСЛАРИ