11-sinf ona tili (34 soat, B1+: 34 soat) O‘quvchilarda shakllantiriladigan tayanch kompetensiya elementlari: Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi

Fanga oid kompetensiya elementlari:
Nutqiy kompetensiya elementlari
Muayyan axborot va hissiy holatni tinglovchiga yetkazish, unga ta’sir etishda nutqning boyligiga, sofligiga erishish.
Lingvistik kompetensiya elementlari:
Turli nutq jarayonida nutq uslublaridan to`g`ri foydalanish.
Mavzuga oid so‘zlarni og‘zaki va yozma nutqda qo‘llay oladi.

DARS JARAYONI VA TEXNOLOGIYASI
Ishning nomi	Bajariladigan ish mazmuni	Usul	Vaqt
I bosqich. Tashkiliy qism	O`quvchilar davomati aniqlanadi. Sinf o`quvchilarining darsga tayyorgarligi tekshiriladi	Suhbat	2 daqiqa
II bosqich . Ehtiyoj (refleksiyalarni aniqlash)	Kun hikmati:So`zing xatoli bolmasin Kibr-u havoli bo’lmasin Elga maloli bo’lmasin Nutqing ravon bo’lsin bolam. Iqbol Nazarov	Suhbat	1 daqiqa
III bosqich O`tilgan mavzuni takrorlash	Savol va topshiriqlar bilan ishlash.	“Tezkor savol-javob”	5 daqiqa
IV Yangi mavzu bayoni	1-2-3-topshiriqlar sharti asosida bajariladi 4-topshiriq asosida bahs tashkillash	Ilmiy matn ustida ishlash	16 daqiqa
V bosqich. Mustahkamlash	Izohlilug`atbilanishlash	Izlanish Izlanish	10 daqiqa 5 daqiqa
VIbosqich. Darsyakunivabaholash	O`quvchilarning baholarini e’lon qilish	Suhbat	4 daqiqa
VII bosqich. Uyga vazifa berish	5-topshiriq	Tushuntirish	3 daqiqa

Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism.
1.Sinf davomatini aniqlash.
2.Kun yangiliklari haqida suhbat.
Savol va topshiriqlar bilan ishlash “Tezkor savol-javob”.
1.Nutq odobi va nutq madaniyati tushunchalarini izohlang.
2. Nutq madaniyati fani qaysi fanlar bilan aloqador?
3. Nutqning to‘g‘riligi qanday me’yorlar bilan belgilanadi?
4. Adabiy me’yorlarning nutq madaniyligini ta’minlashdagi ahamiyatini tushuntirib bering.
5. Savodxonlik tushunchasini tavsiflang.
6. Til birliklari bilan ko‘rsatib bo'lmaydigan turlicha fikriy munosabatlar hamda psixologik va intonatsion holatlarni ifodalashda nimalardan foydalaniladi?
7. So‘z yasalish me’yorlari nima?
8. Talaffuz me’yorlari-chi?
II.Mustahkamlash uchun mashqlar
Darslikdagi 1-topshiriq sharti asosida bajariladi.
Uyat eng shafqatsiz qonundan ham kuchliroq, qudratliroqdir. Qonunfaqat ko‘zi tushganda, shubha paydo qilgandagina jinoyatchining qo‘lini ushlaydi, yo‘lini to‘sadi. Uyat esa hamisha odobsiz, axloqsiz jinoyatchining tepasida turib, nojo‘ya ish qilish uchun qo‘l ko‘targani yo'l qo'ymaydi. Har qanday qonunga ham chap berish mumkin, lekin uyatga chap berib bo‘lmaydi, chunki qonun odamdan tashqarida, uyat esa odamning ko‘ksida bo'ladi.
(Abdulla Qahhor)

2-topshiriq. Alibek Rustamovning «So‘z xususida so‘z» asaridan olingan parchani o‘qing. O‘zbek tilida ma’nodoshlik hodisasining namoyon bo`lishiga diqqat qiling.

yel bod shamol janub dabur dovul shurta esin


tayfun uragan

Havo harakatini bildiruvchi so’zlar


girdbodHavo harakatini bildiruvchi so`zlar quyun


bo`rag`on purga


uyurma urag`an


nasim shabboda tundbod garmsel samum sarsar izg`irin bo`ron to`fon

3-topshiriqda o`quvchilar matnni o`qib, unda nutq madaniyligini ta’minlovchi qaysi sifatlar buzilganligini topadilar.

4-topshiriq asosida bahs-munozara o`tkaziladi.
- Bilib ishlatilgan so‘z - mo‘jizalar javhari. Kuladi, kuldiradi, kurashgaundaydi, yig`laydi, yig‘latadi... (A. Ko‘chimov)

Lug`at bilan ishlash.

Sh. Rahmatullayevning «O‘zbek tilining izohli frazeologiklug‘ati»dan olingan quyidagi iboralarning izohlarini esda tuting.Ular ishtirokida gaplar tuzing.
Ko‘ngliga qo‘l solinoq Eng yashirin fikr-o‘yini bilishga harakatqilmoq. Varianti: yuragiga qo‘l solmoq.O‘xshashi: qo‘yniga qo‘l solinoq.
Ko‘nglida kiri yo‘q Kek saqlamaydigan, g‘arazi yo‘q, begidir.Varianti: yuragida kiri yo`q.O ‘xshashi: ko'ngli toza.

Testlar bilan ishlash.