1,2 – difenilimidazo [1,2-a] benzimidazol

1,2 – difenilimidazo [1,2-a] benzimidazol
2-xlorbenzimidazol siltili ortaliqta fenacilbromid penen ta’sirleskede 1-fenacil-2-xlorbenzimidazol payda boladi.


1-fenacil-2-xlorbenzimidazol. NaOH tin’ 0,8 g (0,02 mol) jilli eritpesine suwli metanoldin’ 50 ml 50% li eritpesi qosiladi ha’m 3 g (0,02 mol) 2-xlorbenzimidazol, keyin 4 g (0,02 mol) fenacilbromid qosiladi (Lakrimator! Tyaga!). Aralaspa usi temperaturada 30-40 minut dawaminda aralastiriliadi, muzli suw menen suwitiladi, aq sho’kpe filtrlep alinadi, 50% li methanol menen juwiladi ha’m keptiriledi, ha’m 4,5 g (85 %) 1-fenacil-2-xlorbenzimidazol T_s 168-170 ⁰C.
1,2-difenilimidazo [1,2-a] benzimidazol. 4 g (0,015 mol) 1-fenacil-2-xlorbenzimidazol, 3,5 g (0,038 mol) anilin ha’m 50 ml metanoldan ibarat aralaspa ko’lemi 0,15-0,2 l bolg’an avtoklavta 160 ⁰C da 8 saat dawaminda qizdiriladi. Keyin eritiwshi aydaladi, qaldiq toliq krisstallizaciyalang’ang’a shekem efir menen tazalanadi. Texnik 1,2-difenilimidazo [1,2-a] benzimidazoldin’ ajiraliwi 3,2 g (71%) ti quraydi. Kristallizaciyalang’annan keyin 80%li suwli metanoldan T_s 204-206 ⁰C bolg’an sari iyneler alinadi.


Esletpe.
1-fenacil-2-xlorbenzimidazoldin’ DMFA li ortaliqta anilin menen 4 saat dawaminda qaynatilg’anda da tap sonday mug’dardag’i ajiraliw menen 1,2-difenilimidazo [1,2-a] benzimidazoldi aliwg’a boladi.
Benzotiazol
o-Aminotiofenol katalitik mug’dardag’i sulfat kislotali ortaliqta ortoqumirisqa efiri menen qizdirilg’anda benzotiazol payda boladi. o-Aminotiofenol tiykarinan benzotiazolin-2-tiondi (kaptaks) siltili ortaliqta, joqari temperaturada tarqatip alinadi.
o-Aminotiofenol. Temir meshalka menen jalg’ang’an 0,5 l ko’lemli temir stakang’a 150 g kaustik kaliy salinadi ha’m 12 ml suw quyiladi. Stakan elektroplitag’a qoyilip, 240-250 ⁰C g’a deyin qizdiriladi ha’m 50 g (0,3 mol) kaptaks ti az-azdan bo’leklep salip 25-30 min dawaminda aralastiriladi; kaptakstin’ ha’r bir bo’legi, alding’i bo’legi toliq erip, ko’bigi jo’galg’annan keyin g’ana salinadi. Kaptaksti saliw tawsilg’annan son’ reakcion massa ja’ne 10-15 min 245-255 ⁰C da qizdiriladi, bunnan son’ aralaspanin’ ren’i toyg’in-qon’ir ren’ge o’tedi. Qizdiriw toqtatiladi ha’m aralaspa 200 ⁰C g’a deyin suwitiladi, aralastiriliw waqtinda 150 ml suw diywal boylap 10 min dawaminda quyiladi. Payda bolg’an 115-120 ⁰C dag’i eritpe, aldinnan qizdirilg’an Byuxner voronkasinda filtrlenedi. Fitlrat litrli kolbag’a o’tkeriledi ha’m komnata temperaturasina shekem suwitiladi. Keyin kolbag’a 150 g u’lken muz bo’lekleri salinadi ha’m as’te-aqirinliq penen 200ml konc. HCl menen kislotaliq pH 5-6 g’a jetkiziledi. Aling’an eritpege 15-20 g bikarbonat natriy salinadi ha’m oni benzol menen ekstrakciya qilinadi.