12- маъруза Яримўтказгичли диодлар

Тескари ток, тўғри ва тескари кучланиш

Диод ёпиқ вақтида ундан кичик миқдорда ток ўтади (ноасосий ташувчилар кам). У асосий бўлмаган тескари томонга ҳаракатланаётган заряд ташувчилар томонидан ҳосил бўлади. Бу манба қутбини тескари улашда пайдо бўлади.
Кристал температураси ошган сари уларнинг сони кўпаяди, тескари ток ҳам ошади ва бу ўз навбатида ўтишнинг бузилишига олиб келади. Температурани чеклаш мақсадида яримўтказгичлар корпусига совутувчи радиаторларни улашади.
Диод очиқ ҳолатида унда тўғри кучланиш мавжуд. Тескари кучланиш диод ёпиқ вақтида ва ундан тескари ток ўтганда ҳосил бўлади. Тўғри кучланишда диод қаршилиги жуда кам.
Яримўтказгичларнинг қаршилиги унинг кучланишига боғлиқ, кучланиш ошса, қаршилик камаяди ва аксинча.

Диодни тўғри уланиши

«n» соҳадаги электронлар манфий қутбдан кетишни ва ўтказувчан зонага ўтишни бошлайдилар. «р» соҳадаги мусбат зарядли коваклар манбанинг мусбат қутбидан узоқлашадилар. Электрон ва коваклар бир-бирига қараб ҳаракатлана бошлайдилар. Хар хил зрядли заррачалар ўтиш соҳасиида жамланадилар, улар орасида электр майдони ҳосил бўлади. Электронлар р-n ўтишдан ўтиб «р» соҳага ҳаракатланадилар. Диодда тўғри ток ҳосил бўлади. Бунда унинг қаршилиги кўп эмас.

Диоднинг ВАХ

Диоднинг ВАХ

Яримўтказгич диоднинг тўғри ва тескари йўналишларидаги қаршиликлари бир – биридан кескин фарқ қилади: тўғри йўналишда силжитилган диоднинг қаршилиги қиймати кичик, тескари силжитилган диодники эса – катта бўлади. Шу сабабдан диод бир томонга электр токини яхши ўтказади, иккинчи томонга эса – ёмон ўтказади.

Диоднинг ВАХ

Диоднинг асосий параметрлари

• Тескари максимал кучланиш Uтес -унинг шундай кучланишики, унда диод тескари уланганда у ўз қобилиятини (чидамкорлик) сақлайдии. Бунда ундан  Iтес тескари ток оқади. Тескари кучланиш ортса (лавинный)тешилиши юз беради, натижада ток кескин ортиб кетади ва бу диодни иссиқлик бузилишига олиб келади.
• Максимал тўғри ток Iтўғ -бу диод тўғр и улангандаги тўғри йўналишдаги максимал токнинг оқиши.
• Максимал частота Fd , бу ошириб (кўтариб) бўлмайдиган частота. Агар у ортиб кетса диод тўғри ишламаслиги мумкин.