12-ma’ruza: Mustahkamlikni normal kesimlar bo‘yicha hisoblash. Yakka armaturali to‘g‘ri burchakli kesimlarni hisoblas

8.4.To’g’ri to’rtburchak shaklidagi qo’sh armaturali kesimlarni mustahkamlikka hisoblash
Betonning siqilish zonasiga armatura qo’ysa kam foyda bersada, ba’zan shunday qilishga to’g’ri keladi.
Siqilish zonasiga armatura quyidagi uch holda qo’yiladi:

1. 
   Elementning ko’ndalang kesim o’lchamlari chegaralangan bo’lsa;
   
2. 
   Betonning klassini oshirib bo’lmasa;
   
3. 
   Elementga ikki xil ishorali eguvchi momentlar ta’sir etsa.
   

Qo’sh armaturali kesimlarni hisoblash formulalari ham yakka armatura kesimlar uchun berilgan formulalar kabi tuziladi (8.2-rasm).
A
gar yakka armatura qo’yganda x=_Rh₀ bo’lsa, u holda siqilish zonasiga hisob bo’yicha armatura qo’yish lozim bo’ladi. Siqilish zonasidagi armatura qabarmasligi uchun, har 50 sm masofaga xomutlar qo’yiladi.

8.2-rasm. To’g’ri to’rtburchak shaklidagi qo’sh armaturali kesimning hisoblash sxemasi:
a-umumiy ko’rinish; b-siqilish zonasidagi betonga va cho’zilish zonasidagi armaturaga ta’sir etuvchi kuchlanishlarning bir qismi; v-siqilish va cho’zilish zonasidagi armaturalarga ta’sir etuvchi kuchlanishlarning qolgan qismi; g-ko’ndalang kesmi.
To’g’ri to’rtburchak shaklidagi qo’sh armaturali kesim uchun egilishdagi mustahkamlik sharti quyidagi ko’rinishga ega:
MM_b+M’_s;
MR_bA_bZ_b+R_scA’_sZ_s;
MR_bbx(h₀-0,5x)+R_scA’_s(h₀-a’) (8.14)
Bu yerda M_s va M’_s  siqilgan zonada siqilgan beton va siqilgan armatura qabul qiladigan ichki momentlar.
Siqilish zonasining chegarasi R_x=R_sA_s-R_csAo_s muvozanat tenglamasidan topiladi. Bunda x_Rh₀ shart bajariladi deb qaraladi.
Bu yerda _R  armatura va betonning xossalariga bog’liq bo’lgan koeffitsient,  ning chegaraviy qiymati.
Takrorlash uchun savollar

1. 
   Normal kesim bo’yicha hisoblashda e’tiborga olinadigan kattaliklarni sanab o’ting.
   
2. 
   Yakka armaturali kesimlarni normal kesim bo’yicha hisobi qanday bajariladi.
   
3. 
   Siqiluvchi zonaning nisbiy balandligi qanday aniqlanadi.