12-Mavzu: Baholashni ob’yektiv va differensialligi

12-Mavzu:Baholashni ob’yektiv va differensialligi Bahoning ob’yektivligi. Ayrim o‘quvchilar mehnati natijalarini taqqoslash imkonini beruvchi miqdor va sifat ko‘rsatkichlari (buyumning aniqligi, buyumlar miqdori va hokazolar)ga asoslanadi. Bahoning yagona talablar asosida qo‘yilishi ham uning ob‘yektivligidir. Ana shu talablar quyidagilardan iborat:
1. Ishlash aniqligi. Aniqlik – har qanday mahsulotni, shu jumladan, tikuvchilik sanoati mahsulotlarini tayyorlashga qo‘yiladigan talabdir.
2. Vaqt me’yori. Me‘yorlash xususida mehnat topshirig‘ini bajarishni vaqt bo‘yicha chegaralash o‘quvchilar mehnat operatsiyalarini bajarish usullarini egallab olganlaridan keyin amalga oshirilishi kerak. Bunda o‘quvchilar bir yo‘la ham ishning sifatli bajarilishini kuzatishni, ham uni ma’lum muddatda bajarishga intilishni uddalay olmasligi va ta’limning birinchi bosqichida vaqt me’yori kiritilsa, miqdor ko‘rsatkichlari sifat hisobiga ortishidan kelib chiqadi.
3. O‘quvchilarning bilimlari. O‘quvchilarning amaliy ishlari ularning bilimlariga asoslanib tashkil qilinadi. Shu sababli ularning faoliyatini baholashda o‘quvchilar dastur materialini qanday hamda va qanchalik chuqur o‘zlashtirganini hisobga olish kerak.
4. Mehnat usullarini to‘g‘ri bajarish. O‘quvchilar asbobni ushlash, ish holatida turish, asbobning ishlov berilayotgan sirtga nisbatan qanday holatga tutish haqidagi ko‘rsatmalarni qat’iy bajarishlari kerak. Mehnat usullarini to‘g‘ri bajarish ko‘nikmalari o‘qituvchi tomonidan baholanadi.
5. Ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil qilish. Ishlab chiqarishda ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil qilish mehnat unumdorligini oshiradi. O‘quvchilar mehnat madaniyatining saviyasi ko‘proq o‘z ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil qila olishiga bog‘liqdir.
6. Mehnat xavfsizligi qoidalariga rioya qilish. Agar ishning xavfsizligini ta‘minlovchi qoidalar buzilsa, jarohatlanish xavfi tug‘iladi. Jihozlar va asboblarni ishlatishdagi mehnat usullari va hokazolarni bajarishdagi xavfsizlik qoidalarini buzgan o‘quvchilarning bahosini pasaytirish kerak.
Baholashda hisobga olinadigan omillar Baholash mezonlari. Har qanday baholash natijalari o‘zaro taqqoslanishi, ya’ni o‘lchanishi lozim bo‘ladi. Ularni taqqoslash baholashdan oldin yoki keyin ishlab chiqilgan mezonlar asosida amalga oshirilishi mumkin. Baholash mezonlari o‘quv maqsadlariga qay darajada erishilganlikni anglatuvchi ko‘rsatkichdir. Bu ko‘rsatkichlar sonlar (“besh”, “to‘rt”, “uch” va hokazo) so‘zlar (“a’lo”, “yaxshi”, “qoniqarli” va hokazo) yordamida tavsiflanishi mumkin. Boshqacha qilib aytadigan bo‘lsak, baholash mezonlari ta’lim oluvchining qaysi o‘zlashtirish darajasini namoyish qilishiga qarab mos qo‘yiladigan baho ko‘rsatkichining tavsifidan iborat. Baholash shakllari.
Baholash uning mohiyatidan kelib chiqib, ikki xil shaklda o‘tkazilishi mumkin:
1. Mezonga asoslangan baholash