12-мавзу: Ёғоч тўсинларни лойиҳалаш ва ҳисоблаш. Режа

Ёғоч тўсинларнинг шакли ва кесими, асосий кўрсаткичлари, қўлланиш 
соҳалари.
Тахтаелим тўсинлар қуйидагича бўлиши мумкин: 1) ўзгармас баландликдаги 
бир қияликликли; 

---

Тўсинлар қалинлиги кўпи билан 42 мм. ли (эгилгани учун кўпи билан 33 мм)
тахталардан елимланади. Тахтаелим тўсинлар кесими кўпинча 17 см гача 
қилиб тайѐрланади, кенглиги бир бутун тахталардан тайѐрлаш имконини 
беради. Кенглиги катта тўсинлар бир-бирига елимланиб тайѐрланади, бу 
тайѐрлашда меҳнат ҳажмини оширади. Тўсинларнинг кўндаланг кесими ҳар 
хил шаклда шаклда бўлиши мумкин. Кесимларнинг традицион шакли 
тўртбурчак, камдан-кам двутавр ѐки тавр (булар тайѐрлашда нотехнологик)
кўринишда бўлади.

---

---

Турғунликка 
ҳисоблаш, 
ясси 
шакл 
эгилувчи 
элементлар 
деформацияланишини текшириш. 
 

---

м
δ
ва м
ф
–балка коэффициенти ва шакл коэффициенти (худди чидамлиликка 
ҳисоблашдагидек қабул қилинади)
Кесимда максимал кўндаланг куч билан тўдалавчи кучланиш бўича 
мустаҳкамликка Журавский формуласида текшириш. 
 
 
Эгилиш бўйича ҳисоблаш. 

---

Елимфанер тўсинлар 
Елимфанер тўсинлар кесим шаклига кўра қути, двутавр, двутаврқути (икки 
ѐки бир неча двутаврлардан елимланган), учбурчак, трапеция кўринишда 
бўлади.
Бироқ қурилишда тўсинларнинг биринчи учтаси кенг тарқалган.
1) қути кесимли

---

12.9-расм. Двутавр кесимли елимфанер тўсинлар 
3) двутавр-қути кесимли 
Елимфанер тўсинлар узунлиги бўйича ўзгармас ѐки ўзгарувчан бўлиши 
мумкин. Уларнинг баландлиги ораѐпма ўртасидан эгилишга ҳисоблаб 
аниқланади, 1/10…1/12 ораѐпма узунликка яқин чиқади. Таянчда кесим 
баландлигини қирқилишга (срез) ва турғунликка ҳисоблаб аниқланади, у 0,4 
ораѐпмадан кам бўлмаслиги керак. Елимфанер тўсинлар тўсинларнинг 
деворлари қалинлиги 10…12 мм ли сувга чидамли қурилиш фанераларидан 
тайѐрланади. Фанералар туташган жойларда қаттиқлик қовурғалари 
қўйилади, қадами 1/8…1/10 ораѐпма бўлиши керак. 

---