12-Mavzu: Qimmatli qog‘ozlar bozori Reja Оbligаsiyalаr vа uning kursi

---

12-Mavzu: Qimmatli qog‘ozlar bozori 
Reja
1. Оbligаsiyalаr vа uning kursi. 
2. Dаvriy rаvishdа kupоn fоizi to’lаnаdigаn оbltgаsiya kursi vа 
sаmаrаdоrligi. 
3. Оbligаsiya nаrхining (kursining) fоiz stаvkаsigа bоg’liqligi
.
 
 
1.Оbligаsiyalаr vа uning kursi. 
1. 
Aksiyaning nominal qiymati 1000 so’m, bozor bahosi 1500 so’m. Aksiya 
kursini aniqlang. 
𝐴
𝑘= 
Бозор баҳоси 
Номинал баҳоси
× 100% жавоб 150.
2. 
AJ dastaval 20000 dona oddiy aksiya chiqarib shundan 10000 donasi 
aksionerlarga sotildi. Birqancha vaqt o’tgandan keyin aksioyerlar qo’lidagi 
aksiyalarning 5000 tasini qaytarib oldi. Yil yakuniga ko’ra aksionerlarning umumiy 
yig’ilishi divident to’lash uchun foydadan 1.5 mln. so’m ajratdi. Bir aksiya uchun 
qancha divident to’lashini aniqlang. 
Javob: 20.000-5.000=5000 dona 
𝑃 =
𝑑
𝐴𝑐
=
1,5млн
5000
= 300 сўм 
P – bitta aksiyaning narxi 
d – divident haqiqiy 
Ac – aksiyalar soni. 
3. 
Kursning kursga nisbati kross hosil qiladi. Obligasiya kursi 10000 so’m, 
aksiyaning kursi esa 1000 so’m bo’lsin. Obligasiyaning aksiyaga nisbatan kross 
kursini aniqlang. 
Javob: 10000:1000=10 ya’ni 1 dona obligasiyaga 10 dona aksiya sotib olish 
mumkin. 
4. 
AJ ustav kapitali 1mlrd. so’m shuncha nominal bahosi bir xil bo’lgan 900000 
dona oddiy va 100000 dona imtiyozli aksiya chiqarilgan. Yillik ish yakuni bo’yicha 
aksiyadorlar o’rtasida taqsimlanadigan divident miqdori 200mln. so’mni tashkil 
qiladi. Imtiyozli aksiyalar uchun divident 20% qilib belgilangan, oddiy aksiya 
egalari dividentni qancha miqdorda olishini aniqlang? 
Javob:
1. Imtiyozli aksiyalar uchun olinadigan miqdorini aniqlaymiz 
d=100000 dona aksiya x 20% = 20mln. so’m. 
2. Oddiy aksiyalar uchun olinadigan miqdorini aniqlaymiz 
d=200mln. so’m – 20mln. so’m = 180mln. so’m. 
1 dona oddiy aksiyaga 180mln. so’m : 900000 = 20so’m 

---

1dona = 200 so’m divident keltiradi 
5. 
560 mln. so’m Ustav kapitaliga ega bo’lgan va 120 kishi xizmat qiladigan AJ 
bankrotlikka uchrab tugatilishi haqida qaror qabul qilindi. Tugatilishi vaqtida AJ 
aksiyadorlarga 110mln. so’mni qaytarib berdi va 150 mln. so’mga o’z mol – mulkini 
sotdi. Aniqlang har bir aksiyador jamiyatdan yana qancha pul olishi mumkin? 
Javob:
560+150−110
120
= 5млн. сўм 
6. 
Investor nominali 2000 so’mlik imtiyozli aksiyani 2200 so’mga sotib oldi. 
Yillik divident stavkasi 15% bo’lganda joriy daromad qanchani tashkil etadi. 
Javob: 
(2000сўм×15%)
100
− 2200сўм = 100 сўм 
2000+300=2300-2200=100 so’m 
7. 
AJUstav kapitali 20 mln. so’m. Muomalaga 90 ming dona oddiy va 10 ming 
dona imtiyozli aksiya chiqarilgan. Bir dona aksiyaning nominal qiymatini toping. 
Javob:
20 млн. сўм
90минг+10 минг
= 200 сўм