14 –Ma’ruza: Poyezd harakatlanish tenglamasi

14 –Ma’ruza: Poyezd harakatlanish tenglamasi.
ELEKTR HARAKAT TARKIBI KAFEDRASI KAFEDRASI
ELEKTR TORTISH ASOSLARI
Maruzachi:
Nazirxonov
To’lagan
Mansurxon o’g’li
Poyezdlar harakati jarayoni yo‘lning istalgan nuqtasidagi tezlik, harakat vaqti va bosib o‘tgan masofa bilan tavsiflanadi. Bu parametrlar poyezdlar harakatini tashkil etishni belgilaydi. Ularni aniqlash uchun poezd harakati tenglamasini yechish kerak. Bu tenglamani yechish, poyezd massalarini aniqlash, poyezd harakati uchun elektr energiyasi sarfini hisoblash va elektrovoz quvvatidan foydalanishni baholash tortishish hisoblari bilan bog’liq. Poyezd harakati tenglamasini yechish uchun formuladan kelib chiqqan holda, maxsus tortish kuchlari, harakatga qarshilikning o'ziga xos kuchlari va o'ziga xos tormoz kuchlari asosida aniqlanadigan o'ziga xos tezlashtiruvchi yoki sekinlashtiruvchi kuchlarni harakat tezligining butun oralig’i uchun topish kerak.
1-rasimda lokomotivning solishtirma tortish kuchiga bog'liqliklarini (1-egri chiziq), poezd harakatiga asosiy qarshilikning solishtirma kuchlarini (egri 3 - lokomotiv to’k ostida ishlaganda, 4 egri – lokomotiv to’ksiz ishlayotganda) va o'ziga xos tormoz kuchlari (egri 5) harakat tezligiga bog'liq. Bundan tashqari, keyingi konstruktsiyalarga qulaylik yaratish uchun tezlashtiruvchi kuchlar absisya o'qi bo'ylab koordinatalar kelib chiqishining chap tomoniga, sekinlashtiruvchi kuchlar - o'ng tomonga va tezlik - ordinatalar o'qi bo'ylab chiziladi. Maxsus tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning harakat tezligiga bog'liqligini ko'rsatadigan grafiklar maxsus tezlatuvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning diagrammasi deb ataladi. Bu poezdning harakatiga qo'shimcha qarshilik kuchlarini hisobga olmaydi.
Maxsus tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning diagrammasini qurish
Tortish rejimida, tezlashtiruvchi fu kuchi, lokomotiv tortish rejimida ishlaganda, fk tortish kuchlari va poezd harakatiga qarshilik Wo o'rtasidagi farq sifatida aniqlanadi:
Salt ishlash rejimida poezd harakat holatida sekinlashtiruvchi kuchlar (qo'shimcha qarshilikdan tashqari) - egri 4 (1-rasmga qarang) bo'yicha aniqlanadi. Mexanik tormozlash rejimida fs (egri 6) solishtirma tormozlash kuchlari bt (egri 5) va to’ksiz ish paytida harakatga qarshilikning solishtirma kuchlarini (egri 4) formula bo’yicha hisoblanadi.
Odatda 1, 3 va 5 egri chiziqlar maxsus tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning diagrammasida ko'rsatilmaydi, faqat poezd harakati tenglamasini echish uchun zarur bo'lgan maxsus tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning egri chiziqlari qoladi.
Maxsus tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning diagrammasiga ega bo'lgan holda, aylanuvchi qismlarning inersiya koeffitsientining ma'lum bir qiymatiga ega bo'lgan va shuning uchun koeffitsientiga ega bo'lgan berilgan poezd harakatining xarakterini tahlil qilish mumkin. Shu bilan birga, esda tutish kerakki, diagrammada poezdning harakatiga qo'shimcha qarshilik hisobga olinmaydi, bu o'ziga xos tezlashtiruvchi yoki sekinlashtiruvchi kuchning qiymatiga katta ta'sir ko'rsatishi mumkin.

1. Осипов.С.И., Осипов С.С. Основы тяги поездов. Учебник для студентов техникумов и колледжей ж.-д. тр-та – М.: УМК МПС России, 2000. - 592с., стр. -8.

1. Осипов.С.И., Осипов С.С. Основы тяги поездов. Учебник для студентов техникумов и колледжей ж.-д. тр-та – М.: УМК МПС России, 2000. - 592с., стр. -8.

2. Осипов.С.И. и др. Основы локомотивной тяги. Учебник для техникумов ж.-д. трансп./С.И.Осипов, К.А. Миронов, В.И. Ревич. 3-е изд., доп. Перераб.- М.:Транспорт, 1979.-440с., стр -4.

3. Осипов.С.И., Осипов С.С., Феоктистов В.П. Теория электрической тяги. Учебник для вузов ж.-д. тр-та / Под ред. С.И. Осипова – М.: Маршрут, 2006. - 436с., стр. -6.

4. Осипов С.И. Основы электрической и тепловозной тяги – М.: Транспорт, 1985. 408 с.