14-modul. Zamin gruntlarini sun’iy mustahkamlash 26-mavzu. Zamin gruntlarini sun’iy mustahkamlash usullari ma’ruza rejasi

Gruntlarni zichlash usullari. Gruntlarning qurilish xususiyatlarini yaxshilash.

Qurilish amaliyotida tabiiy zamin sifatida foydalanish uchun yaroqsiz bo‘lgan gruntlar tez-tez uchrab turadi. Ularga tarqoq qumlar, cho‘kuvchan, to‘kma(ko‘tarma), suvga to‘yingan bo‘sh, shuningdek tuzilishi bo‘yicha noturg‘un umumiy nomini olgan gruntlar kiradi. Bunday gruntlarga xos xarakter bu ularning sezilarli darajada, qoidaga ko‘ra, etarli bo‘lmagan strukturali mustahkamligi natijasida yuk ostida notekis deformatsiyalanishidir. Gruntli asoslarni yaxshilashning texnik yo‘llari va usullari 26.1. jadvalda keltirilgan.

26.1-jadval

Gruntli asoslarni yaxshilashning texnik yo‘llari va usullari

Asosni o‘zgartirish turi	Asoslarni o‘rnatish usullari	Asoslar turlari va ularni kuchaytirish usullari	Qurilish boshlangunga qadar kuchaytirilishi kerak bo‘lgan gruntli asoslar
1	2	3	4
I	Gruntni almashtirish	1. qumli yostiq (gruntni almashtirish)	Bo‘sh o‘ta siqiluvchan gruntlar (balchiqlar, oquvchan holatdagi bog‘lamli gruntlar, torflar, torflangan, to‘kma va cho‘kuvchan gruntlar)
		2. Maxalliy bog‘lamli gruntlardan yostiqlar
		3. Toshli, qumli-shag‘alli va boshqa to‘shamalar	Balchiqlar va boshqa suv qatlami ostida joylashgan bo‘sh gruntlar
II	Mexanik zichlash	1. Gruntlarni ustidan zichlash: - og‘ir zichlagichlar (trambovkalar) - katoklar, engil zichlagichlar, Transport vositalari- maydonchali titratkichlar va boshqa mexanizmlar -alohida poydevorlar ostiga handaqlarni zichlash	Makrog‘ovakli cho‘kuvchan, qumli bo‘sh, namlik darajasi Sr ≤ 0,7 bo‘lgan yangi yotqizilgan bog‘lamli va to‘kma gruntlar SHuning o‘zi to‘kma gruntlarni qatlamlab yotqizilganda Bo‘sh qumli gruntlar qatlamlab yotqizilganda. Sr < 0,7 bo‘lganda makrog‘ovakli cho‘kuvchan (I turdagi cho‘kuvchanlik) va boshqa changli-qumli gruntlar pri
26.1 Jadvalning davomi
1	2	3	4
		2. gruntlarni chuqur zichlash: -mahalliy gruntdan tayyorlangan gruntli qoziqlar bilan - qumli qoziqlar bilan - titratkichlar, gidrotitratkichlar va portlatishlar yordamida - oldindan namlash - oldindan namlash va chuqurlikda portlatish orqali	Makrog‘ovakli cho‘kuvchan gruntlar Tarqoq changli va mayda qumlar, Bo‘sh o‘ta siqiluvchan torflangan gruntlar Tarqoq qumlli gruntlar, Makrog‘ovakli cho‘kuvchan gruntlar SHuning o‘zi
		3. Gruntlarni oldindan siqish: - er osti suvlari sathini pasaytirish - tashqi yuklar orqali va vertikal drenaj o‘rnatish	Bo‘sh o‘ta siqiluvchan to‘yingan gruntlar (suvning itarish kuchini olib tashlangan holda) Bo‘sh o‘ta siqiluvchan changi-loyli gruntlar
III	Qotirish	1. Silikatizatsiya	Qumlar va Makrog‘ovakli cho‘kuvchan gruntlar
		2. Sintetik smolalar yordamida qotirish	SHuning o‘zi
		3. Sementatsiya	YOriqli dara, shag‘al va qumli gruntdar
		4. Ohakli va grunt-sementli qoziqlar bilan qotirish	Bo‘sh o‘ta siqiluvchan to‘yingan changi-loyli va torflangan gruntlar
		5. Elektrokimyoviy qotirish	Bo‘sh changi-loyli gruntlar (filtratsiya koeffitsienti k f ≤ 0,01 m / sut bo‘lganda)
		6. Elektroosmos	Makrog‘ovakli cho‘kuvchan gruntlar

Strukturali turg‘un bo‘lmagan gruntlardan ularning tabiiy holatida asos sifatida foydalanish umumiy holda binolar poydevorlarining ustivorligi yo‘qotilishiga sabab bo‘lishi mumkin. Bo‘sh gruntlarda qurilish ob’etlarini loyihalash bunday hollarda faqat qoziqli poydevorlarni qo‘llash kerak ekanligini anglatmaydi. Qurilishdan oldin bajariladigan muhandis-geologik izlanishlar ma’lumotlarining tahlili, tabiiy zamin sifatida foydalanish mumkin bo‘lgan darajagacha bo‘sh gruntlarning qurilish xususiyatlarini yaxshilashga yo‘naltirilgan chora tadbirlarning aniqlash imkonini beradi.

4.