14-Seminar mavzu: Tarixiy metrologiya. Qadimgi Sharq davlatlari o‘lchov birliklari. O‘rta Osiyoda qo‘llaniladigan o‘lchov birliklari. (2 soat)

1. UZOQNING CHORALARI 
1 Parasang 1/9 shema = 6,98 km ga teng 
1 shem = 62,82 km 
Misr tizimi (miloddan avvalgi V asrdan I asrgacha): 
Atur oddiy = 3 milya = 5.235 km. 
Chorning Aturi = 1 1/2 parasangam = 10,47 km. 
Parasang = 1 1/9 shema = 6,98 km. 
Shem = 1 1/5 atura normal = 6.282 km. 
Milya = 10 bosqich = 1,745 km. 
Bosqichlar = 3 1/3 heta = 174,5 m. (Bosqichlar ham ishlatiladi = 209,4 m.) 
Xet (senus) = 25 orgiya = 52,35 m. 
Kanna = 5 qadam = 11 2/3 don = 4,07 m. 
Orgiya = 1 1/3 ksilon = 2.09 m. 
Ksilon = 3 qirol tirsak = 1,57 m. 
Bosqich = 2 1/3 don = 81.44 sm. 
Qirol tirsagi = 1 1/6 kichik tirsak = 1 1/5 cho'chqa = 52.35 sm. 
Kichik tirsak = 44,83 sm. 
Pigon = 1 1/4 don = 43.625 sm. 
Zerets (oyoq) = 1 1/3 spitam = 2 dikasam = 34.9 sm. 
Spitam = 1 1/2 dikhasa = 26.175 sm. 
Dixas = 2 shespam = 17.45 sm. 
Shesp = 4 tebam = 8.725 sm. 
Siz (barmoq) = 2,18 sm. 
2.Og'irlik o'lchovlari 
1 kantar = 139,78 kg 
1 kikkar = 42,5 kg 
1 oype = 8,5 kg = 4 hecates 
1 kedet = untsiya = 9.096 g 
3. MISIR ARURA 
Ierogliflarda arura-setat nomi 
Arura-setat ierogliflarda. Ovoz: sṯȝ.t 
Arura (yoki Arura setat, Arura sethat) - qadimgi misrliklar foydalangan maydon 
o'lchov birligi. 
Arura 100 qirol tirsagiga teng, ya'ni. 10000 tirsak2, bu taxminan 2.735.29 m2. 

---

Arura quyidagilardan iborat edi: 
(rmn), remen - 1/2 aruraga teng; taxminan 1,367,65 m2; 
(bsb), heseb - 1/4 aruraga teng; taxminan 683,82 m2; 
(sȝ), sa - aruraning 1/8 qismiga teng, taxminan 341,91 m2. 
(ḫȝ), xa - aruraning 1/10 qismiga teng, taxminan 273,53 m2. 
(mḥ), meh - bir tirsak er aruraning 1/100 qismiga teng, taxminan 27,35 m2. 
Bir nechta murakkab Arura-setat: 
Murakkab arura iyeroglifi - (b-tȝ), xata - taxminan 10 arura, taxminan 27352,9 m2 
ga teng. 
Murakkab arura iyeroglifi - (Dt), shapka - 10 aruraga teng, taxminan 27352,9 
m2.davlatlari uzunlik, maydon va og‗irlik o‗lchov birliklari.