15- mavzu: Media maydon va internet imkoniyatlari. Reja: Hozirgi kunda axborot texnalogiyalarining taraqqiyoti

standartlari bo'yicha kengash (PCI) kompaniyalarning turli xil xavfsizlik talablariga rioya 
qilishlarini ta'minlash. Bir narsadan tashvishlanmasliklari kerak edi - va mening fikrimcha, bu 
vikining eng yaxshi fazilatlaridan biri - bu birgalikdagi ish uchun vosita - ba'zi bir hissa 
qo'shganlar ozgina kuch sarflash evaziga yuqori baho bilan ketishlari mumkin edi. , 
boshqalarning majburiyatini bekor qilish. Men ularga viki menga va ularning har bir 
foydalanuvchining loyihadagi ishtirokini kuzatishga qanday imkon berganligini ko'rsatdim. Oxir-
oqibat, bir necha qisqacha, chekka xatboshilariga ega bo'lgan talaba topshiriq uchun C-belgisini 
oldi, juda ko'p miqdordagi ajoyib materialni taqdim etgan ikki talaba A + bahosini oldi. Boshqa 
baholar B dan A gacha bo'lgan.Entsiklopediya site:uz.wikisvo.ru 
Medialar ma’lum bir hissiy tajribani shakllantirish va rivojlantirish uchun qulay 
maydoncha vazifasini o’taydi. Ularni ongli ravishda, masalan, ma’lum bir hissiy (ya’ni uning asl 
mohiyatiga mos) holatga kirish uchun ham qo’llash mumkin. Buning uchun yosh jurnalist media 
yuzaga keltiradigan hissiy samaralarni anglashni va tasniflashni o’rganishi zarur. Agar 
boshlovchi jurnalist mediakontentni adekvat tarzda qabul qilishga tayyor bo’lsa, medianing 
unga hissiy ta’siri ijobiy bo’lishi shubhasiz. Agar u media yuzaga keltiradigan hissiyotlar 
tabiatini tushunishga ruhiy, aqliy va jismoniy jihatdan tayyor bo’lmasa, u shaxsiy mediakontenti 
vositasida o’z retsipiyentlarini ma’lum bir xavfga qo’yishi yoki ularning ongini manipulyatsiya 
qilishi (boshqarishi) mumkin. Jurnalist surishtiruvlari, dolzarb mavzulardagi reportajlar, kun 
qahramonlari (xoh ijobiy, xoh salbiy bo’lsin) bilan intervyular muallifga auditoriyada dahldorlik, 
qiziquvchanlik va hamdardlik hislarini yuzaga keltirish imkonini beradi. Muallif auditoriyaning 
umumlashgan nuqtai nazarini bayon etganda ana shu hamdardlik va dahldorlik hislari yanada 
kuchayadi.

---

Quyidagi vizualizatsiyada manipulyatsiya tushunchasi ostida yashiringan maqsadlarni 
anglab olish mumkin.
Chindan ham manipulyatsiya orqali auditoriyani o’z manfaatlari doirasida axborotlarga 
ishontirish orqali ularning ong ostiga ta’sir qilish, soxta reallik yaratish bilan media 
iste’molchilarning diqqatini chalg’itish, kishilarning hissiyotlariga ta’sir qilish mumkin.
Manipulyatsiya usullari bugungi media olamda shunchalar ko’payib bormoqdaki, 
ularning ta’sir darajasi ham bir-biridan qolishmaydi. Quyida hozirgi kunda eng ko’p 
qo’llaniladigan manipulyatsiya usullari va ularga qisqacha ta’riflar keltirilgan.
1. Kiberhujum (cyberbulling) - raqamli texnologiyalardan foydalangan holda 
zo’ravonlikni amalga oshirish usuli. Bu ijtimoiy tarmoqlarda, xabar almashish platformalarida, 
o’yin platformalarida va mobil telefonlarda bo’lishi mumkin. Bu nishonga olinganlarni 
qo’rqitish, g’azablantirish yoki sharmanda qilishga qaratilgan takroriy xattiharakatlardir. 
Masalan:
– 
ijtimoiy tarmoqlarda kimningdir sharmandali fotosuratlari yoki videolari haqida yolg’on 
tarqatish yoki joylashtirish;
– 
xabar almashish platformalari orqali xafa, haqoratli yoki tahdidli xabarlar, tasvirlar yoki 
videolarni yuborish”
– 
kimgadir taqlid qilish va ularning nomidan yoki soxta akkauntlar orqali boshqalarga 
yomon xabarlar yuborish.
1
2.