15-mavzu: Bolalar ovqatlanishining gigiyenik asoslari. Reja

15-MAVZU: Bolalar ovqatlanishining gigiyenik asoslari.
REJA:
1. Bolalar ovqatlanishining gigiyenik asoslari
2. Balansli ovqatlanish
3. Kaloriyali ovqatlanish
Bolaning bir kunda еydigan ovqati shu vaqt ichida sarf etilgan enеrgiya o`rnini qoplashi va o`sishni ta'minlashi kеrak. Bolalarni ovqatlantirishda ovqat tarkibidagi mahsulotlar nisbatini olish kеrak. Umumiy o`rta ta'lim maktablarida va maktab intеrnatlarida birinchi smеnadagi o`quvchilarga ertalabki nonushta 7. 30dan 8gacha bir kunlik ovqat normasining 25%, ikkinchi nonushta 11-12 da ovqat normasining 15-20% ni, maktabdan qaytgandan so`ng tushlik еyishi kеrak, bu ovqat normasining 35% tashkil etadi, kеchki ovqat 19-20 da ovqat normasining 20-25% tashkil etishi kеrak.
Oziq moddalari enеrgiya manbai va qurilish matеriali hisoblanadi. Shuning uchun ular to`la qimmatli ovqat еyishlari kеrak. Shundagina ular yaxshi o`sadi, turli kasalliklarga chidamli bo`ladi. Bolalar ovqati barcha zaruriy moddalardan, o`simlik va hayvon mahsulotlaridan, sifatli mahsulotlardan va еtarli darajada bo`lishi, to`q tutishi kеrak. Ovqatlanish tug`ri tashkil qilish katta ahamiyatga ega. o`rta maktab o`quvchilari 4 marta ovqatlanishlari, nimjon bolalar tеz-tеz ovqatlanishlari zarur. Ovqatlanishda shaxsiy gigiyenaga, stol atrofida o`zini tutishga, dasturxon go`zalligiga rioya qilish kеrak. Xayotda ovqatdan zaharlanish ko`p uchrab turadi.
Katta yoshli odam uchun 1 kecha-kunduzda o'rta hisobda 100g ёg' kerak. Iste'mol qilingan ёg'ning 70-75% hayvon, 25-30% o'simlik o'silik ёg'idan iborat bo'lishi shart. 6 Oylikdan 4 yoshgacha bo'lgan bolalarning har kg vazniga 3, 5-4 g, maktabgacha yoshda 2-2, 5g ёg' zarur. Yog`’larni yetishmaganda bola ozib ketadi, organizmning chidamliligi pasayadi. Yog`larni ortiqcha qabul qilganda oziq moddalar va oqsillarni o'zlashtirish buziladi.
ASOSIY VA YORDAMCHI OVQATALAR
Dunyodagi insonlarning aksariyati asosiy ozuqalarning arzon turadigan har xil turinigina iste'mol qiladilar. Bular mamlakatlarning geografik joylashuviga qarab guruch, makkajo‘xori, bug‘doy yoki kartoshka bo‘lishi mumkin. Va “asosiy ovqat” odatda organizmning ovqatga bo‘lgan kundalik ehtiyojining katta qismini qondiradi.
Shunga qaramay, asosiy ovqatning o‘zi, kishining sog’lom bo‘lishi uchun yetarli emas. Ma'lum yordamchi ovqatlar ham kerak. Bu asosan o‘sayotgan bolalar, homilador yoki emizikli onalar hamda keksalar uchun juda muhim.
Bola doimiy tarzda asosiy ovqatlar bilan yetarli ta'minlanib borsa ham, u ozib va kuchsizlanib qolishi mumkin. Buning sababi ko‘pincha, asosiy ovqat tarkibining ko‘p qismi suv va tolalardan iboratligi. Shu tufayli o‘sishga yordam beruvchi quvvatni olgunga qadar bola qorni to‘yib qoladi. Biz bunday bolalarning quvvatga talabini qondirishga yordamlashuvchi 2 xil yo‘l tutishimiz mumkin:
1. Bolalarni tez-tez ovqatlantiring. Bola juda yosh, nihoyatda ozg‘in yoki yaxshi o‘smayotgan bo‘lsa, uni bir kunda kamida 5 marta ovqatlantiring. Shuningdek, ovqatlanish mahallari o‘rtasida yengil tamaddi qildiring.
2. Shuningdek, asosiy ovqatlarga yog‘, shakar yoki asal kabi yuqori quvvatli “yordamchi ovqatlar” qo‘shing. Eng yaxshisi, o‘simlik yog‘i yoki tarkibida yog‘ moddasi ko‘p bo‘lgan yong‘oq, yer yong‘oq va, ayniqsa, oshqovoq urug‘i yoki kunjut qo‘shishdir.
Ko‘pgina quvvatli ovqatlar asosiy ovqatga qo‘shimcha quvvat beradi. Shuningdek, “yordamchi”ovqatlarning quyidagi 2 turini ham asosiy ovqatga qo‘shish kerak: Imkoni bo‘lganda no‘xot, sut, tuxum, yer yong‘oq, baliq va go‘sht kabi “tanani o‘stiruvchi” ovqatlardan qo‘shing. Shuningdek, meva-sabzavotlar va ko‘katlar singari “himoyalovchi” ovqatlardan ham qo‘shishga harakat qiling. “Himoyalovchi” ovqatlar organizmni muhim vitamin va minerallar bilan ta'minlaydi.
Oddiy odam uchun muvozanatli oziqlanish. Balansli ovqatlanish Zamonaviy insonlarning ekologik sharoitida, hayotning tezkor va jadal ritmida sog'lom va oziqlantiruvchi oziq-ovqat qoidalarini, uning sog'likka ta'siri haqida fikr yuritishning ahamiyati tobora kengayib bormoqda. Balanslangan ovqatlanish nima va uning mohiyati nima? Balansli ovqatlanish - Bu dietadagi ozuqaviy tarkibiy qismlarning ma'lum nisbati. inson tanasining muhim komponentlari harakat kerak - oqsillar, uglevodlar va yog'lar - sakkiz aminokislotalar, minerallar, vitaminlar, yog 'kislotalari, va o'zgarishi qismlariga boshqa parhez saylovchilarining, sintez qilinadi. To'liq ovqatlanish, jumladan barcha zarur elementlar, tananing rivojlanishini, to'g'ri o'sishini, mehnat qobiliyatini va sog'ligini saqlashni ta'minlaydi. Ko'p energiyani ta'minlaydiganlar energiya deb ataladigan guruhga kiradi. Bu guruhda oziq-ovqat, ayrim misollar: neft, yog ', margarin, bekon, shakar, asal, non, yormalar, cookies, kek, konfet, muzqaymoq, guruch, makaron, makkajo'xori, kartoshka, Cassava, Cassava un va boshqa. Oziq-ovqat ishlab chiqaruvchilar - to'qimalarning o'sishi va tiklanishida yordam beradi.
Tanamiz suyaklarni, terini, sochlarni, tirnoqlarni, tishlarni va boshqa qismlarni ta'mirlash va to'plash qobiliyatiga ega. Kerakli mahsulotlar ozuqa moddalari bu matolarni qurish uchun dizaynerlar guruhi tarkibiga kiradi: go'sht, sut va sut mahsulotlari, tuxum, loviya, no'xat, soya va boshqalar. tartibga soluvchi mahsulotlar - tananing ishlashini tartibga soladi. Tanada sintez qilinmagan asosiy tarkibiy qismlar faqat oziq-ovqat bilan ta'minlanishi mumkin. o'zgarishi mumkin, bir komponentlar uchun ularning yo'qligi yoki noto'g'ri qiymati kompensator mexanizmlarini, salbiy o'zgarishlar rivojlantirish, ferment tizimlari, metabolik jarayonlar, organizmdagi turli patologiyasini rivojlantirish uzilishi disfunktsiyasi keladi. Tananing ishlashini tartibga solish, gripp va umumiy sovuq kabi muayyan kasalliklarning oldini olish va oziq-ovqat hazm bo'lishini engillashtirish uchun oziqalar kerak.
Regulyativ oziqa moddalar vitaminlar va minerallardir. Bu guruhga quyidagilar kiradi: barcha mevalar, sabzavotlar va o'tlar. Agentlik oziq-ovqat ozuqalarini qanday ishlatadi? Oziq-ovqatlarni chaynab bo'lgach, oshqozon og'zidan boshlanadi, shuning uchun ularni chaynash juda muhimdir. Ovqat eziladi va chaynash vaqtida tupurik bilan aralashtiriladi. Biz uni yutib keyin, oziq-ovqat o'sishi energiya yoki yordam uchun ozuqa yoki hokazo mushak, teri, suyak, deb ta'mirlash to'qimalarning sifatida so'riladi kichik va kichik bo'laklarga, ichiga parchalanish jarayoniga ketadi foydalanilmaydigan va vujudimizdan najas va siydik bilan chiqarilgan oziq-ovqat qismlari mavjud. Nonushta Tushunchalari Kilogramm halokati tufayli nonushta o'tkazmang. Nonushta qilmasangiz, ertalab ovqat eymaslik uchun kechiktirasiz. Yashash turmush tarziga ega bo'lgan kishi uchun uglevodlar, oqsillar va yog'lar orasidagi nisbat 3: 1: 1, o'rtacha jismoniy faoliyat - 4: 1: 1 bo'lishi kerak. Og'ir jismoniy mehnat yoki sport bilan mashg'ul bo'lgan shaxs uchun - 5: 1:
Balansli oziq-ovqat parvarishi yosh organizmning normal aqliy va jismoniy rivojlanishini ta'minlaydi, immunitetni saqlab qolish va mustahkamlashga, tananing kasalliklarga chidamliligini oshiradi va boshqa salbiy ekologik omillarni oshiradi. Odatda siz yuqori yog'li tarkibli ovqatlar tanlaysiz. Maslahatlar Tushlik Ovqatlanganda sokin joyda turishga harakat qiling. Ovqatdan oldin salatani ko'proq iste'mol qiling. Issiq ovqatlarni iste'mol qilganda, bu sizni och qoldirmaydi. Kechki ovqat maslahatlar Sizning tayyorgarligingizdagi kamroq yog 'foydalaning, iloji boricha kam miqdordagi yog'ni tayyorlang. Qovurilgan, pishgan yoki pishirilgan tayyorlanadigan mahsulotlarni tanlang, ularni qovurishdan saqlang, ularni haftada bir martadan ortiq iste'mol qilmang. Haftada 1-2 marta baliq iste'mol qiling. Aperatif maslahatlar Kunduzgi 6 ta ovqatlar, 3 ta asosiy ovqatlar va 3 ta ovqatlar. Maxsus Maslahatlar Bolalar kichik, ammo ular nima istayotganlarini biladilar. Ovqatlanayotganda «plastmassani echmang», desangiz, umidingizni yo'qotmang. Agar siz kun davomida nima eyayotganingizni tomosha qilsangiz, unda tananing oqilona ekanini bilib olasiz. Agar ular go'shtni rad qilsalar, ular proteinga boy bo'lgan boshqa oziq-ovqatlarni iste'mol qilsalar muvaffaqiyatsiz bo'ladi. Eng muhimi - farzandingizning ritmiga hurmat va o'z tashvishlaringiz bilan sizni bosmaslik. Aks holda oziq-ovqat urushga aylanadi. Balansiv oziqlanish tamoyillari Energiyani ta'minlash. Inson hayoti uchun tananing oziq-ovqatdan qaytadigan energiya talab qilinadi. Oziq-ovqat bilan ta'minlangan energiya miqdori iste'mol qilinadigan energiya miqdoriga teng bo'lishi kerak. K kilokaloriyalar sonini nazorat ostida ushlab turish va natijada tana vaznini saqlash uchun oziq-ovqat mahsulotlarining tarkibiy qismlari orasidagi mutanosiblikni saqlab turish kerak.