15-mavzu: Hozirgi zаmon vа din Mavzu o’quv maqsadi

Missionerlik va prozelitizmning mazmun-mohiyati. Missionerlik suzi asli lotincha bulib, «uyborish», «vazifa topshirish» degan ma’nolarni anglatadi.
Missionerlik bilan yonma-yon ishlatiladigan prozelitizm esa, tugridan-tugri biron bir dinga ishongan fuqaroni uz dinidan voz kechishga va uzga dinni qabul qilishga qaratilgan harakatlarni anglatadi. U uz mohiyatiga kura missionerlikning tarkibiy qismi hisoblanadi.
Ma’lumotlarga kura, dunyodagi umumiy missionerlarning 2/3 qismini xristian missionerlari tashkil etadi. Dastlabki xalqaro xristian missiyalari, 1910 yilda SHotlandiyaning Edinburg shahrida paydo bulgan edi. Bugungi kunda uyzlab shunday maqomga ega missiyalar faoliyat kursatmoqda. Ularni yanada rivojlantirish, etarli moddiy, ma’naviy va inson resurslari bilan ta’minlash juda yaxshi yulga quyilgan. Odatda, xalqaro missiyani tashkillashtirishda ma’lum bir konfessiyaning barcha shaxobchalari qatnashadi. Masalan, tashkilotning nashriyoti uni tegishli adabiyotlar bilan ta’minlasa, tadqiqot markazi muayyan mamlakat aholisi, uning hayot tarzi, urf-odatlari, zaif tomonlari haqidagi ma’lumotlarni yigish va diniy adabiyotlarni mahalliy tillarga tarjima qilish bilan shugullanadi. Missiyani moddiy-moliyaviy ta’minlashda ishlab chiqarish tuzulmalarining, missioner kadrlar tayyorlash va kungilli homiylarni topishda missionerlik bazalarining ahamiyati beqiyosdir. Mana shunday kuch va tayyorgarlik bilan xalqaro missiya istalgan mamlakatda tegishli targibot-tashviqot ishlarini samarali tashkil etishiga shubha qilmasa ham buladi.
Ayni damda, missionerlik faoliyati bilan faol shugullanishga harakat qilayotganlar orasida bahoiylar, krishnachilar bilan bir qatorda yangi paydo bulgan sektalar borligini ham ta’kidlash zarur.Sekta bu – faqat uzini haq din, insonlarni najotga etkazuvchi deb da’vo qiladigan, aslida esa muayyan siyosiy va iqtisodiy maqsadlarni kuzlaydigan guruh hisoblanadi. Psixologlar mazkur sektalarni «ommaviy ijtimoiy-psixologik qirgin quroli» deb ta’riflaydilar.
Diniy sekta deganda ma’lum bir dindagi rasmiy aqidalarga zid ravishda ajralib chiqqan yoki mavjud dinlar va konfessiyalarga umuman aloqasi bulmagan holda din bayrogi ostida faoliyat kursatadigan guruhlar tushuniladi. Bugungi kunda missionerlik faoliyati bilan asosan turli sektalar shugullanadi. Hozirgi kunda taxminan 5000 ta sektaning faoliyati aniqlangan. Ma’lumotlarga kura, mamlakatimiz bilan chegaradosh bulgan davlatlarda «Bogorodichiy tsentr», «TSerkov ob’edineniya», «TSerkov Iisusa», «TSerkov Novogo Zaveta», «Beloe bratstvo», «Bojestvennыy orden Pervogo Angela», «Farxat ata», «Dianetika» kabi uyzlab diniy sektalar faoliyat olib bormoqda. Iblisga ibodat qilishga asoslangan «Satanizm» sektasi ham ayrim qushni respublikalarda keng tarqalmoqda. Ayrim ma’lumotlarga kura, uta xavfli bulgan mazkur sektaning Rossiyada 100 ming, Er uyzida 5 milliondan ortiq tarafdori bor.
Mazkur sektalar aholining diniy bilimlari pastligidan foydalanib, oxiratning yaqinligi bilan qurqitish hamda asosan yoshlar va moddiy ahvoli nochor bulganlar ichida tashviqot olib borish yuli bilan uz tarafdorlarini kupaytirishga harakat qilmoqda.