16-ma’ruza: Birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatish asoslari

Tayanch-harakat  a’zolari  suyaklarining  sinishi.  Suyak  butunligining  biron  qismi 

buzilishiga  sinish  deyiladi.  Ko‗p  hollarda  suyaklarning  sinishi  unga  tashqi  kuchning  bevosita 

yoki  bilvosita  ta‘siri  natijasida,  shuningdek  o‗qotar  quroldan  jarohatlanish  oqibatida  yuzaga 

keladi.  Teri  qoplamasi  butunligining  buzilishi  yoki  aksinchaligiga  qarab,  sinishlarni  ochiq  va 

yopiq turlarga bo‗lamiz. Suyak sinishining qaysi tekislikda joylashishiga qarab, ular quyidagicha 

tafovutlanadi:    ko‗ndalang;    qiyshiq;  spiralsimon;    uzunasiga  singan;    parchalanib  sinish;  

kompression. 

Suyakning sinish darajasi undagi buzilishlarga  

qarab,  to‗liq  sinish  (butunligining  to‗liq  buzilishi)  va  suyaklar  pardasi  ostidagi  sinish 

(suyak  singan,  lekin  suyak  usti  pardasi  butun)larga  bo‗linadi.  Suyak  singan  vaqtda  uning 

bo‗lakchalari sindiruvchi kuchning yo‗nalishiga va muskullar  qisqarishiga bog‗liq holda u yoki 

bu tomonga siljishi mumkin. Suyak bo‗lakchalarining siljishi uning o‗qi bo‗ylab burchak ostida, 

periferiyaga va uzunligi bo‗yicha amalga oshadi. Suyak bo‗lakchalarining siljishi odatda ikki va 

undan ko‗p yo‗nalishlarda kuzatiladi. 

 Suyak  parchalari  orasiga  muskullar,  paylar,  nerv  tolalari  va  qon  tomirlari  kirib  qolib 

zararlanishi  mumkin.  Bu  narsa,  bir  tomondan,  falajlikka,  qon  aylanishining  buzilishlariga  olib 

kelsa, ikkinchi tomondan, suyakning bitishiga to‗sqinlik qiladi. Birinchi yordam ko‗rsatishda shu 

narsani  yodda tutish  kerakki,  bunday bemor juda tezlik bilan maxsus  tibbiy  yordam  ko‗rsatish 

uchun (ko‗pincha bunday bemorlar jarrohlik yordamiga muhtoj bo‗ladi) transportirovka qilinishi 

kerak. Sinishning simptomlari: singan joyda keskin og‗riq, funksiyaning buzilishi (bemor singan 

oyoq yoki qo‗ldan foydalana olmaydi) va deformatsiya kuzatiladi.  

Bemor  ko‗zdan  kechirilganda,  oyoq  yoki  qo‗l  (singan  a‘zo)  uzunligining  qisqarganligi, 

uning  notabiiy  holati,  ba‘zan  paypaslaganda  singan  joyda  g‗irchillash  (krepitatsiya)ni  kuzatish 

mumkin.  Ochiq  turdagi  sinishlarda  jarohat  kuzatilib,  ba‘zan  undan  suyak  parchalari  ko‗rinib 

turadi.