16-Mavzu: Davlat byudjeti

Davlat byudjeti xarajatlari tarkibi va tuzilishi

Davlat byudjetining iqtisodiy maqsadlardagi xarajatlari:

• iqtisodiyotga xarajatlar;
• markazlashgan investitsiyalarni moliyalashtirish xarajatlari.

Davlat byudjetining iqtisodiyot sohalariga yo‘naltirilgan xarajatlari so‘nggi yillarda jami xarajatlarning 10-11 foizi atrofida, markazlashgan investitsiyalarni moliyalashtirish bilan bog‘liq xarajatlar esa o‘rta hisobda 5-6 foizni tashkil etgan.

Byudjet Kodeksining:

• 70-moddasida - O’zbekiston Respublikasi respublika byudjetining xarajatlari
• 71-moddasida - Qoraqalpog’iston Respublikasi respublika byudjetining, viloyatlar viloyat byudjetlarining va Toshkent shahri shahar byudjetining xarajatlari
• 72-moddasida - Tumanlar va shaharlar byudjetlarining xarajatlari

tarkibi belgilab qo’yilgan

Davlat byudjetining Respublika byudjeti xarajatlari
1) ijtimoiy soha va aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash
2) davlat grantlari, subsidiyalar va ijtimoiy buyurtma shaklida NNT va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari faoliyatini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash
3) iqtisodiyot xarajatlari
4) respublika vazirlik­lari, davlat qo‘mitalari va idoralari buyurtma­chi bo‘lgan markazlash­tirilgan investitsiyalarni moliyalashtirish
8) boshqa xarajatlar
6) sudlarni saqlab turish
7) O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkama­si­ning zaxira jamg’arma­si­ni shakllantirish
5) davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarini, adliya va prokuratura organlarini saqlab turish

Davlat tuzilishi shakllari va ularning mamlakatdagi byudjet tuzilishiga ta’siri

• Byudjet tuzilishining qanday bo’lishi mamlakatning ma’muriy-hududiy tuzilishiga va hukumat organlarining vakolatlari taqsimotiga bog’liq bo’ladi.
• Markaziy hukumat bilan mamlakatning ma’muriy-hududiy tuzilmalari (shtatlar, provintsiyalar, oblastlar, o’lkalar, yerlar kabi) o’rtasida hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishiga ko’ra barcha davlatlar unitar va federativ (federativ davlatlarda davlat tuzilishining ikki shakli – federativ va konfederativ davlat tuzilishi mavjud) davlatlarga bo’linadi.