16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14
Download 2.67 Mb. Pdf ko'rish
|
3.Tarix saxifalaridagi izlanishlar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Калит сўзлар
3
Июнь 17 ЎЗБеКЛАРНИНГ ОИЛАВИЙ ВА ДИНИЙ ҲАЁТИДА ДАРАХТ РАМЗИ БИЛАН БОҒЛИҚ ТАСАВВуРЛАРНИНГ АКС ЭТИШИ Фозилова Гулнора Абдуллажоновна Наманган вилояти Тўрақўрғон туманидаги 4-сонли ДИМИ тарихфани ўқитувчиси Телефон:+998999753287 quyosh0817@gmail.com Анотация:. ушбу. мақола. ўзбек. халқининг. турмуш. тарзи,. неча. минг. йиллардан. бери. инсонлар. ҳаётида. мухим. аҳамият. касб. этиб. келаётган. тарихий. ва. қадимий. қадамжолар,. анъана,. урф-одатлар,. чақалоқ. туғилиши. ва. вафот. этиш. билан. боғлиқ. бўлган. анъаналар. ўхшашлиги.ҳақида.кенг.маълумотлар.бериб.ўтилган. Калит сўзлар:чиллахона,.“қорин.сочи”,.тол.дарахти,Мавлоно.бува,.сафедбулон,.Идрис. бува,.Қирқчилтон,.балиқли-кўл,.хатна.қилиш,“Юз.кўрсатар”,.“бет.очар”,.“рўкушон”. Инсон.турмуши.ижтимоий-иқтисодий.тузум.билан.шартланган.ҳолда.доимо.миқдор.ва. сифат. жиҳатидан. ўзгаришларга. учрашига. қарамай,. унинг. ҳаётидаги. бурилиш. нуқталари. (масалан,.туғилиш,.балоғатга.этиш,.меҳнат.фаолиятининг.бошланиш,.никоҳ,.ўлим.ва.ҳ.к.). барқорорлигини.сақлаб.қолади.ва.инсон.ўз.ҳаётининг.ана.шундай.бурилиш.нуқталарини. маълум.бир.ижтимоий.акида-маросим.орқали.қонуний.тусга.киритади... Қолаверса,.тарихдан.маълумки,.ҳар.бир.халқнинг.бошқа.бир.халқдан.ажратиб.турувчи. муҳим.этнографик.белгиларидан.бири.ҳам.айнан.унинг.маросимларидир..Энди.эса.бевосита. оила-турмуш.анъаналарини.асосини.ташкил.этувчи.айрим.маросим.ва.расм-русумлардаги. дарахт.рамзи.билан.боғлиқ.тасаввурлар.ҳамда.уларнинг.локал.ва.умумминтақавий.хусуси- ятлар.борасида.бирмунча.кенгроқ.тўхталиб.ўтсак..Аввало,.шуни.таъкидлаб.ўтиш.жоизки,. оила.маросимлари.ичида.бола.туғилиши.ва.тарбияси.билан.боғлиқ.маросимлар.ўзига.хос. ўринни.эгаллайди. Масалан,.Фарғона.водийсининг.аксарият.ҳудудларида.чақалоқнинг.киндиги.(йўлдоши). маълум. вақтдан. сўнг. мевали. дарахт. тагига. кўмиб. қўйилган.. Мевали. дарахтлар. дунё. халқларида. яқин. ўтмишга. қадар. қадимги. ҳосилдорлик. маъбудасининг. ёрқин. рам- зи. ҳисобланган. .. Водийликларнинг. юқоридаги. одатларидан. ушбу. культ. марҳаматидан. баҳраманд.бўлишга.қаратилган.ҳаракат.кўринишлари.гувоҳи.бўлиш.мумкин.. чақалоқнинг. бешиги. ва. марҳумнинг. охирги. йўлга. кузатиладиган. тобутнинг. айрим. қисмларини.ҳам.айнан.бир.хил.дарахт-тол.ёғочидан.тайёрланиши.ҳам.инитсиатсия.билан. боғлиқдир..Халқона.қарашга.кўра,.тол.ёвуз.кучларга.қарши.турувчи.хусусиятга.эга.бўлган. ва. шу. боис. чақалоқ. ва. марҳумни. янги. оламга. ўтишида. ёвуз. кучлар. таъсиридан. ҳимоя. қилиш.учун.тол.дарахтидан.фойдаланилган. самарқандда. чиллали. хонадонни. ёвуз. кучлардан. ҳимоя. қилиш. мақсадида. бола. ётган. уйга. мевали. дарахт. шохидан. қоқиб. қўйилган.. чақалоқни. кўргани. кирган. ҳар. бир. киши. ушбу.шохни.қўли.билан.ушлаб.ичкарига.кирган.. чақалоқнинг. дастлабки. “қорин. сочи”ни. олиш. ҳам. катта. тантанага. айланган.. Аждод- ларимиз. “сочда. одамнинг. жони,. куч-қудрати,. магик. қуввати. мужассамлашган”. деб. та- саввур. қилганлар.. улар. боланинг. қорин. сочларини. олишдан. чўчиб,. пиру. бадавлат,. кўп. фарзандли,.кекса.ёшли.онахонларимизга.олдирганлар.ва.уни.асраб-авайлаб.мевали.дарахт. тагига.кўмганлар..Тожикларда.ҳам.боланинг.дастлабки.олинган.сочи.асраб-авайлаб.матога. ўралиб,.мевали.дарахт.шохига.(чақалоқ.ҳам.ушбу.дарахт.каби.ҳосил.берсин.деган.ниятда). осиб.қўйилган...бунда.инсон.сочи.билан.жон.тушунчасининг.боғланганлигини,.қолаверса. сочни.мевали.дарахт.тагига.кўмиш.билан.серпуштлик.эътиқодини.кўриш.мумкин.. Водийда. фарзанд. талаб. аёллар. сиғинадиган. қадамжолар. анчагина.. Жумладан,. Мавло- но.бува,.сафедбулон,.Идрис.бува,.Қирқчилтон,.балиқли-кўл.ва.хоказо..Водийнинг.барча. ҳудудларида. қабрлар. ёки. мозор. усти. иншоотлари. ҳамда. қабристонлардаги. турли-туман. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling