182-o'zbek tili guruhi talabasi Raximova Dilnoza

Grammatika va stilistika. Grammatikaning gapda so’zlarning o’rganish va birikishi, so’z shakllari va gap qurilishi kabi hodisalar haqida umumiy qoidalarni belgilab berishi nazarda tutilsa, uning stilistika bilan ham aloqador ekani tasavvur qilinadi. Stilistika birinchi galda fikrni ravshan va aniq bera olish uchun grammatika belgilab bergan umumiy qoidalardan qaysi birini qanday holatda qo’llash maqsadga muvofiq bo’lishini belgilab beradi. Gapda fikrni tushunarli ifodalash uchun faqat grammatika qoidalariga rioya qilishning o’zigina kifoya qilmaydi, gapni stilistik to’g’ri tuza bilish ham kerak. Masalan: Biroz nuqsonlarni tulatish uchun zarur (kerakli) yordam ko’rsatishlari zarur.

3.Og'zaki nutq

Og'zaki nutq - bu to'g'ridan-to'g'ri aloqa sohasida ishlaydigan tovushli nutq va keng ma'noda bu har qanday tovushli nutqdir. Tarixiy ma'noda nutqning og'zaki shakli asosiy bo'lib, u yozishdan ancha oldin paydo bo'lgan. Og'zaki nutqning moddiy shakli bu tovush to'lqinlari, ya'ni odamning talaffuz organlarining murakkab faoliyati natijasi bo'lgan talaffuz qilingan tovushlar.Og'zaki nutqning boy intonatsion imkoniyatlari ushbu hodisa bilan bog'liq. Intonatsiya nutqning ohangdorligi, nutqning intensivligi (balandligi), davomiyligi, nutq tempining ko'payishi yoki pasayishi va talaffuz tembrida hosil bo'ladi. Og'zaki nutqda mantiqiy stressning o'rni, talaffuzning ravshanligi darajasi, pauzalarning borligi yoki yo'qligi muhim rol o'ynaydi. Og'zaki nutq nutqning intonatsion xilma-xilligiga ega bo'lib, u insonning his-tuyg'ulari, tajribalari, kayfiyatlari va boshqalarning barcha boyliklarini etkaza oladi.

To'g'ridan-to'g'ri muloqot paytida og'zaki nutqni idrok qilish bir vaqtning o'zida eshitish va ko'rish kanallari orqali sodir bo'ladi. Shu sababli, og'zaki nutq, uning ekspresivligini oshirib, qarashning tabiati (ehtiyotkor yoki ochiq va boshqalar), ma'ruzachi va tinglovchining fazoviy joylashuvi, mimika va imo-ishoralar kabi qo'shimcha vositalar bilan birga keladi. Shunday qilib, imo-ishora ko'rsatgichli so'zga o'xshatilishi mumkin (ob'ektni ko'rsatadigan), hissiy holatni, kelishuvni yoki kelishmovchilikni, ajablanishni va boshqalarni ifoda etishi mumkin, aloqa o'rnatuvchi vosita bo'lib xizmat qiladi, masalan, salomlashish belgisi sifatida ko'tarilgan qo'l (bu holda imo-ishoralar milliy-madaniy xususiyatga ega o'ziga xoslik, shuning uchun ularni ehtiyotkorlik bilan ishlatish kerak, ayniqsa og'zaki ish va ilmiy nutqda). Ushbu til va ekstralingvistik vositalarning barchasi og'zaki nutqning semantik ahamiyati va hissiy to'yinganligini oshirishga yordam beradi.Yozma nutq

Maktub - bu tuzatish uchun ishlatiladigan inson tomonidan yaratilgan yordamchi belgilar tizimi tovush tili (va shunga mos ravishda ovozli nutq). Boshqa tomondan, yozuv mustaqil aloqa tizimi bo'lib, u og'zaki nutqni aniqlash funktsiyasini bajarib, bir qator mustaqil funktsiyalarga ega bo'ladi. Yozma nutq inson tomonidan to'plangan bilimlarni o'zlashtirishga imkon beradi, ko'lamini kengaytiradi odamlarning aloqasi, darhol chegaralarini buzadi.Yozma nutq vaqtincha emas, balki statik bo'shliqda joylashtiriladi, bu yozuvchiga nutq haqida o'ylash, yozilgan narsaga qaytish va jumlalarni qayta tuzish imkoniyatini beradi. vamatn qismlari, so'zlarni almashtirish, oydinlashtirish, fikrni ifodalash shaklini izlash, lug'atlar va ma'lumotnomalarga murojaat qilish. Shu munosabat bilan nutqning yozma shakli o'ziga xos xususiyatlarga ega. Yozma nutqda kitoblar tilidan foydalaniladi, ulardan foydalanish ancha normallashtirilgan va tartibga solingan. Gapdagi so'zlarning tartibi qat'iy, inversiya (so'zlarning tartibini o'zgartirish) yozma nutq uchun odatiy emas va ba'zi hollarda, masalan, rasmiy ish uslubidagi nutq matnlarida bu qabul qilinishi mumkin emas. Yozma nutqning asosiy birligi bo'lgan jumla sintaksis orqali murakkab mantiqiy-semantik aloqalarni ifodalaydi, shuning uchun, qoida tariqasida, yozma nutq murakkab sintaktik konstruktsiyalar, qatnashuvchi va ergash gaplar, umumiy ta'riflar, kiritilgan konstruktsiyalar va boshqalar bilan tavsiflanadi. ulardan oldingi va keyingi kontekst bilan qat'iy bog'liqdir.

4.