19-var Sug’orish turlari: namiqtiruvchi, namiqtiruvchi-sho’r yuvish, maxsus, muntazam, nomuntazam, liman sug’orish, yalpi (yoppasiga) sug’orishlar


Qishloq xo’jalik ekinlarini tuz ta’siriga chidamliligi


Download 143.49 Kb.
bet34/66
Sana06.02.2023
Hajmi143.49 Kb.
#1171203
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   66
Bog'liq
шахига

3. Qishloq xo’jalik ekinlarini tuz ta’siriga chidamliligi-. Qishloq xo’jaligi ekinlarining tuzga chidamliligi. Qishloq xo’jalik ekinlarining tuzga chidamliligi deganda tuproqdagi va tuproq eritmasidagi tuzlarning o’simliklarga nisbatan ularning normal o’sishi va rivojlanishi uchun zarar yetkazmaydigan miqdori tushuniladi. Turli tuproq sharoitlarida o’suvchi o’simliklarning tuzga chidamlilik darajasi bir xil emas. Ular bir qator omillarga: o’simlik turlari va biologik xossalarga (http://www.hozir.org/biologik-qurollaming-turlari-va-xususiyatlari.html), aynan o’simliklar navi, o’simliklar yoshiga, tuproqdagi tuzlar tarkibiga, oziqa moddalari va namlikka (http://www.hozir.org/biosfera-va-inson-faoliyati.html), ayniqsa tuproqdagi organik moddalar miqdoriga bog’liq. Madaniy o’simliklar, umuman olganda sho’rga chidamsiz yoki kam chidamliligi bilan xarakterlanadi, ular ichida dukkakli ekinlar (mosh, loviya, no’xat) tuzga juda kam chidamli hisoblanadi. Ayrim o’simliklar tuzga o’ta chidamli (http://www.hozir.org/aviatsiya-muhandisligi.html), masalan, lavlagi (qand lavlagi, osh lavlagi, yem sifatida ishlatiladigan hashaki lavlagi), oq jo’xori. Nisbatan sho’rga chidamli ekinlarga paxta (http://www.hozir.org/aviatsiya-muhandisligi.html), ayniqsa uning ingichka tolali navlari (Gossipium barbadense L) o’rta tolali navlarga (Gossipium hirsitum L) nisbatan sho’rga chidamli hisoblanadi. yuqori darajada sho’rlangan tuproqlarga katta normalarda mineral o’g’itlarni bir tomonlama solish foyda keltirmaydi. Aksincha (http://www.hozir.org/terrorizmning-xalqaro-miqyosda-tobora-tus-olayotgani-uning-tub.html), zarar keltirishi mumkin, chunki buning natijasida tuproq eritmasining yuqori konsentrasiyasi yanada ortib ketishi mumkin

3. SUV ISROFGARCHILIK TURLARISug’orish tarmoqlarida bo’ladigan suv isrofgarchiligi tarmoqning o’zani (tubi va devorlari)dan suvni filtrasiyaga sarflanishi, suv yuzasidan bug’lanish, tarmoqning nosozligi, gidrotexnika inshootlarining noto’g’ri ishlashi, suvni oqova tarmoqlariga tashlash, avariya holatlari kabi sabablar oqibatida yuzaga keladi. Kanallarda bo’ladigan suv isrofgarchiligining katta qismini filtrasiya sarflari, so’ngra texnik isrofgarchilik va bug’lanishga bo’ladigan sarflar tashkil etadi. Amaliyotda tasdiqlanishicha, to’shamasiz kanallarda filtrasiyaga umumiy isrofgarchilikning 90–95%, bug’lanishga 2–4% va texnik sabablarga ko’ra 3–6% sarflanadi. Kanallarda ildiz poyali o’simliklarning o’sishi yoxud yer kovlovchi jonivorlar hosil qilgan kovaklar ta’sirida suv isrofgarchiligi ortishi mumkin. Kanal o’zani loyqalardan tozalanganda suv isrofi ko’payib, so’ngra yana loyqa cho’kishi bilan kamayadi. Yilning issiq davrida isrof miqdori ortib, kuz va qishda bu qiymat kamayadi. Kanal bir xil rejimda ishlaganda suv isrofi nisbatan kam bo’ladi, ish rejimining tez-tez o’zgarib turishi va, ayniqsa, kanalda suv sarfining kam bo’lishi uni ko’payishiga sabab bo’ladi. Sug’orish tarmoqlarida bo’ladigan suv isrofgarchiligini kamaytirishda tizimga olinayotgan va sarflanayotgan suv miqdorlarini qat’iy hisobga olish muhim ahamiyat kasb etadi. Sug’orishda ekinlarni hisobiy sug’orish me’yorlaridan ortiqcha taqsimlanishiga yo’l qo’ymaslik, ya’ni xo’jalik suvdan foydalanisrespublika bo’yicha 1 ga maydon hisobiga me’yordagi 20–25 p.m. o’ringa 46–49 p.m. ni tashkil etmoqda) va uning negizida uchastka taqsimlagichlarining suv sarfini oshirish evaziga behuda isrofni kamaytirish uchun sharoit yaratadi.h rejasiga muvofiq suv taqsimlashni amalga oshirish talab etiladi.


Download 143.49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling