2- lektsiya Baliqlardin` topardag`i, ` agonistik minez qulqi. Balıqlardın` minez qulqının` tiykarg`ı tipleri. Jobasi


Download 19.89 Kb.
bet1/3
Sana18.06.2023
Hajmi19.89 Kb.
#1571308
  1   2   3
Bog'liq
2-Lekciya


2- lektsiya
Baliqlardin` topardag`i, ` agonistik minez qulqi. Balıqlardın` minez qulqının` tiykarg`ı tipleri.
Jobasi:

  1. Baliqlardin` topardag`i, minez qulq o`zgeshelikleri. Pada o`lshemi. Padadag`i baliq sani

  2. Agonistik minez qulq tu`sinigi. Sila balig`inin` agonistlik minez qulqi

  3. Baliqlardin minez qulqi tipleri

Baliqlar arasinda topar bolip tirishilik etiw ken` tarqalg`an. Ko`pshilik tu`rlerde sistematikaliq jaylasiwi boyinsha ten`izde ha`m dushshi suwlarda jasawi menen, kishi ha`m u`lken suwlarda, suw ag`isi ha`m turg`an suwlarda tirishilik obrazina qaray bir birinen ajiralip turadi. Topardag`i minez qulqti da`slepki shabaq da`wirinde, jinisiy jetilgen osoblar a`piwayi ha`m jirtqish baliqlar, jag`alawlar ha`m ashiq ten`izlerde jasawshi tu`rler payda etedi. Ko`binese topardag`i minez qulq pelagik baliq tu`rleri ha`m ma`wsimlik uwildiriq shashiw yamasa basqa migratsiya tiplerin a`melge asiratug`in baliqlarda aniq ko`rinedi. Teren` suwlarda ha`m u`n`girlerde jasawshi baliq tu`rleri arasinda topar bolip jasawshilari belgisiz sebebi bular jasirin yamasa tu`nde ko`riw qa`bileti to`men, tirishilik dawirinin` ko`pshilik bo`legin jasirinip o`tkeredi. Bunnan basqa suw tu`bi baliqlarida migratsiya ha`m ko`ship qoniw bolmaytug`in tu`rlerde de topar minez qulqi ko`rinbeydi. Tez ag`iwshi tawlardag`i ag`islarda ha`m joqari ilay suwli orinlarda da topar bolip jasawshi tu`rler ushiraspaydi. Pada bolip tirishilik etiwshi baliqlarda jeke jalg`iz jasawshi tu`rlerden ayirmashilig`i olarda qorg`aniwshi denesinde tikenlerdin`, za`ha`r shig`ariwshi bezlerdin` bolmawi menen ajiralip turadi. Pada bolip jasawshi baliq tu`rlerinde ku`sh ko`rsetiw, topilis jasaw ha`reketleri bolmaydi. Sonin` menen birge olarda a`wladlarina g`amxorliq etiw formalarin ko`restiw qa`siyetine iye emes. Misali: u`sh iyneli kolyushka balig`inin` sametsleri ko`beyiw da`wirinde jeke bolip uya quradi, uwildiriqlarin ha`m erte shabaqlarin qorg`aydi. Bul da`wirden basqa waqitta sametsleri ha`m o`zinin` o`sken shabaqlari menen bir padag`a birigedi. Tirishiligi tek pada bolip jasaw ju`da` a`hmiyetli bolg`an tu`rler bar bolip olar padadan sirta jasay almaydi. Bunday baliqlardi obligatli pada tu`rleri dep ataladi. Misali atlantika sel`d balig`in jalg`iz osobin izolyatsiya qilg`anda bir neshe ku`nnen son` nabit boladi. Fakul`tativ pada baliqlarinda pada minez qulqi tirishiliginin` ko`pshilik bo`liminde saqlang`an bolip, tek belgili sheklengen waqitlarda misali, ko`beyiw menen baylanisli yamasa juplasiw waqitlarinda jeke jalg`iz tirishilik etiwi mu`mkin.


Qara ten`iz smarida Spicara smaris balig`i ko`beyiw da`wirinen baslap basqa waqitlari pada bolip jasaydi. Biraq ko`beyiwden aldin bul tur baliqtin` sametsleri territoriyasin qatan` qorg`aydi, samkalari padasin saqlap qaladi. Atlantika sel`d baliqlari obligatli padabaliqlari esaplansa da ku`shli aziqlaniw waqtinda jalg`iz ju`redi, biraq qoriqqan waqitlari olar qaytadan padag`a birigedi.
Ko`plegen baliq tu`rlerinde pada minez qulqi mayda shabaqlarda bolip, olardin` eresek osoblari jalg`iz jeke tirishilik qiladi. Bug`an ko`k daqli akara Alguitans Latifrons balig`i misal boladi.
Tikenli gorchok Acanthorhodeus asmussi balig`inin` shabaqlari 5sm bolg`ansha pada ko`rinisinde birge boladi.
Baliqlarda jasaw ortalg`i, substratlardan ken` jaziq ashiqliqqa shiqqan sayin nizamli tu`rde olardin` padag`a birigiw minez qulqi qa`liplesip baradi. Kersinshe baliqlardin` suw tu`bindegi, suw otlari, ha`r qiyli releflerdegi tirishiliginde olarda jeke individual minez qulq joqari boladi. Padadag`i minez qulq baliq tu`rlerinin` biologiyasinda olardin` tirishilik xarakterli bo`legi esaplanadi.

Download 19.89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling