2- lektsiya Baliqlardin` topardag`i, ` agonistik minez qulqi. Balıqlardın` minez qulqının` tiykarg`ı tipleri. Jobasi

Balıqlardın` minez qulq tipleri. Balıqlardag`ı ko`beyiw menen, migratsiya, o`zi iyelep turg`an territoriya ushın gures alıp barıw zarurligi, ham balıqlardın` rawajlanıw protsessi dawirinde ko`pshilik jag`daylarda toparlarga birigiuge ma`jbur boladı.
Ko`pshilik balıqlarda uwıldırıqlardan lichinkalardın` shıg`ıwı birdey waqıtta ha`m belgilengen ken`islikte bolıp o`tedi. Usıg`an baylanıslı rawajlanıwdın` da`slepki postembrional stadiyasında barlıq tu`rdegi balıqlar birgelikte jasaydı. Aktiv azıqlanıug`a o`tiui menen barlıq tu`rdegi balıqlardın` shabaqlar bir qansha toparg`a birigedi. Basqasha aytqanda balıqlar toparlıq minez qulqtın` quramalı formalarına iye bolıp, bunda jasap qalıu mumkinshiligin jen`illestiredi. Minez qulqtın` bul tipi «etologiyalıq» minez qulq sıpatında belgili. Balıqlardın` minez qulq tipleri:

1. 
   Bag`dar alıwshı ha`m azıq awqatlıq minez qulq
   
2. 
   Qorg`anıw minez qulqı
   
3. 
   Jınıs (uwıldırıq shashıu) minez qulqı
   
4. 
   Topar (padadag`ı) minez qulqı bolıp bo`linedi.
   

Balıqlardın` o`zi ta`repinen islep shıg`ılatug`ın ximiyalıq ta`sirlerdin` ahmiyeti joqarı. Karp balıqları terisinen shıg`atug`ın suwda eriushi birikpeler olar ushın qa`wiptin` ximiyalıq signalı – qa`wip xabarı feromonı esaplanadı. Jırtqısh balıqlardın` terisinen bo`linip shıg`atug`ın to`men molekulyar birikpelerdin` kompleksi kayromonlar su`t emiziwshilerdegi sıyaqlı tu`rdin` tiykarg`ı iyis shıg`arıw deregi esaplanadı. Jırtqısh balıqlar – shortan, sıla, jılanbalıq, ugor`, treska ha`m forel` balıqlarının` denesinen shıg`atug`ın suwda eriushi birikpeler - sol ha`wizde jırtqısh balıqtın bar ekeni haqqında mag`lıwmattı bildiretug`ınlıg`ı anıqlang`an. Kayromonlar ha`m feromonlar evolyutsion ko`z qarastan tu`r ushın ta`n bolg`an metabolizm o`nimi sıpatında payda bolıp, keyin ala biotsenozda signal rolin payda etti. Bo`linip shıqqan birikpenin` peptidli to`men molekulyar birikpeler ekeni anıqlandı. Karp balıg`ınan qa`wip xabarın beriushi feromonının` qa`siyetleri anıqlanıp, ajıratıp alınıp ha`m onın` tiykarında stresske qarsı preparat «tsiprin» tayarlandı.