2- mavzu: kiber jinoyatchilik tarixi va evolutsiyasi

Ma’lumotlarni himoya qilish va maxfiylik 

Ma’lumotlarni himoya qilish boʻyicha umumiy reglament (GDPR): 
Evropa Ittifoqida qoʻllaniladigan GDPR shaxsiy ma’lumotlarni toʻplash, 
saqlash va qayta ishlash uchun qat’iy qoidalarni belgilaydi. Bu shaxslarga oʻz 
ma’lumotlari ustidan koʻproq nazorat qilish imkoniyatini beradi va ularga 
rioya qilmaslik uchun katta jarimalar qoʻyadi. 
Kiberbulling va onlayn ta’qiblar 

Ta’qib va kiberbullingga oid qonunlar: Koʻpgina yurisdiktsiyalarda onlayn 
ta’qib va kiberbullyingga qarshi qonunlar qabul qilingan, ular raqamli 
platformalardan boshqalarga tahdid qilish, qoʻrqitish yoki zarar etkazish 
uchun foydalanadigan shaxslar uchun jazolarni oʻz ichiga oladi. 
Elektron tijorat va raqamli operatsiyalar 

Elektron tranzaktsiyalar toʻgʻrisidagi qonun: Ushbu hujjatlar elektron 
imzolar va tranzaktsiyalarni huquqiy tan olishni belgilaydi, raqamli 
shartnomalar va hujjatlar qogʻozdagi hamkasblari bilan bir xil yuridik kuchga 
ega boʻlishini ta’minlaydi. 
Intellektual mulk va mualliflik huquqi 

Raqamli Mingyillik mualliflik huquqi toʻgʻrisidagi qonun (DMCA): 
DMCA raqamli asrdagi mualliflik huquqi muammolarini, shu jumladan 

---

mualliflik huquqining buzilishi qoidalarini va onlayn xizmat koʻrsatuvchi 
provayderlar uchun xavfsiz portni koʻrib chiqadi. 
Kiberjinoyatlarga qarshi hamkorlik va xalqaro huquq 

Kiberjinoyatlar boʻyicha Budapesht konventsiyasi: Kiberjinoyat 
qonunlarini 
uygʻunlashtirish, tergov imkoniyatlarini oshirish 
va 
kiberjinoyatlarga qarshi kurashda xalqaro hamkorlikni rivojlantirishga 
qaratilgan xalqaro shartnoma.
11
Kiberxavfsizlik standartlari va qoidalari 

Hukumatlar va tartibga soluvchi organlar koʻpincha samarali xavfsizlik 
choralarini amalga oshirishni ta’minlash uchun kiberxavfsizlik standartlari va 
qoidalarini oʻrnatadilar. Misollar, AQShdagi NIST Cybersecurity Framework 
va axborot xavfsizligini boshqarish tizimlari uchun ISO/IEC 27001 
standarti.
12