2.5. Gorizontal yotgan qatlamlarning xaritalarda va
aerofotosuratlarda tasvirlanishi
Geologik xaritalarda qatlamlarning chegaralari relyef yuzasini ifodatovchi
gorizontallarga parallel yoki mos tushishi orqali ularning gorizontal yotganligini
aniqlash mumkin.
Gorizontallar tushirilmagan geologik xaritalarda qatlamlarning gorizontal
yotishi taxminan aniqlanadi. Agar joyning relyefi yetarli darajada notekis bo’lsa va
xaritada tasvirlangan qatlamlar yoki boshqa stratigrafik gorizontlarning qalinligi
relyefning nisbiy balandligidan kichik bo’lsa, qatlamlar va stratigrafik gorizontlar
orasidagi chegara, gorizontallar kabi, relyefning asosiy tafsilotlarini ham
ifodataydi. Bunda relyefning eng past joylarida nisbatan qari va eng baland
joylarida yosh tog’ jinslari ochilib yotgan bo’ladi.
Agar qatlamning qalinligi joy relyefining nisbiy balandligidan katta bo’lsa,
qatlamlarni ajratuvchi chegara Yer yuzasida ochilmagan bo’ladi va u qatlam keng
maydonlarni egallab yotadi.
Aerofotosuratlar bilan ishlayotganda, birinchi navbatda, Yer yuzasida doimiy
geologik xususiyatlari va belgilari bo’lgan tayanch gorizontlariga e’tibor berish
kerak bo’ladi. Shuning uchun ham aerofotosuratlarda stratigrafik komplekslar
ichida muhim bo’lgan qatlamlarning chegaralari va ularning aniq mutlaq
balandliklari aniqlanadi.
Aerofotosuratlarni talqin qilish vaqtida belgilangan chegaralarni tekshirish va
to’g’rilash dalada o’sha chegaralar bo’ylab yurish orqali bajariladi. Gorizontal
yotuvchi qatlamlarning chegaralari gorizontallar bo’ylab yoki ularga parallel
ravishda o’tishi kerak.
2.4-rasm. Qatlamlarning gorizontal yotishi (geologik xarita).
Gorizontallar bilan qatlamlarning chegaralari mos tushgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |