2. 4-kim20 guruhi talabasi Komilova Gulining Biofaol moddalar kimyosi fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

2.4-kim20 guruhi talabasi Komilova Gulining Biofaol moddalar kimyosi fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

Mavzu: Terpenlar

Reja:

• Terpenlarning sinflanishi va nomlanishi
• Izomeriyasi
• Olinish usullari
• Fizik va kimyoviy xossalari

Atsiklik birikmalar qatoriga terpenlar deb ataluvchi tabiiy birikmalarning eng katta guruhi mansubdir. Bu guruh uglevodorodlari (C₅H₈)₂n umumiy formula bilan ifodalanadigan moddalar terpenlardir.

Atsiklik birikmalar qatoriga terpenlar deb ataluvchi tabiiy birikmalarning eng katta guruhi mansubdir. Bu guruh uglevodorodlari (C₅H₈)₂n umumiy formula bilan ifodalanadigan moddalar terpenlardir.

Terpenlar sinflari
C₂₀H₃₂-diterpenlar
C₁₅H₂₄-seskviterpenlar
C₄₀H₆₄-tetraterpenlar
C₃₀H₄₈-triterpenlar

Bu moddalarni barchasi “izopren qoidasi” bo’yicha tuzilgan bo’lib, har qaysi birikma molekulasini n ta izopren bo’lagidan tashkil topgan deb qarash mumkin. Terpen uglevodorodlaridan ularning hosilalari- spirtlar, karbonil birikmalar va boshqalar hosil qilish mumkin.

Bu moddalarni barchasi “izopren qoidasi” bo’yicha tuzilgan bo’lib, har qaysi birikma molekulasini n ta izopren bo’lagidan tashkil topgan deb qarash mumkin. Terpen uglevodorodlaridan ularning hosilalari- spirtlar, karbonil birikmalar va boshqalar hosil qilish mumkin.

Terpenlar, seskviterpenlar va diterpenlar o’simlik efiri mumlarining asosiy qismini tashlik etadi. Triterpenlar sanoinlar tarkibida, tetraterpenlar esa tabiatda ko’p uchraydigan karatanoidlar tarkibida bo’ladi.

Terpenlar, seskviterpenlar va diterpenlar o’simlik efiri mumlarining asosiy qismini tashlik etadi. Triterpenlar sanoinlar tarkibida, tetraterpenlar esa tabiatda ko’p uchraydigan karatanoidlar tarkibida bo’ladi.

Tuzilishiga ko’ra terpenlarning guruhlanishi
Ochiq zanjirli terpenlar
Bir halqali terpenlar
Ikki halqali terpenlar
Uch halqali terpenlar