2-Amaliy mashg`lot. Dvigatellarning moylash va sovitish tizimlari, tuzilishi va ishlashini o‘rganish

4-rasm. Markazdan qochma kuch ta’sirida moyni tozalgich.
1-moy tozalagich korpusi; 2-keltirish kanali; 3-rotor o‘qi, 4-rezina halqa; 5-
nasadka; 6-o‘qning chiqish teshiklari; 7-ichki stakan; 8-rotor ostovi; 9-stakan; 10-
maxsus gayka; 11 va 14-shaybalar; 12-gayka; 13-qopqoqsimon gayka; 16-
tangensial teshiklar; 17-o‘qning radial teshiklari; 18-moy eritish teshiklari; 19 va 
20-rotor kallaklari; 21-saqlash klapani; 22-to‘kish klapani; 23-reduksion klapan; 
kolsa (chang, to‘proq va boshqalar bilan). 
D-240 dvigatelining moylash tizimidagi rotor bilan gayka orasidagi oraliq 

---

0,3-0,5 
mm bo‘lishini tekshiring. Moylash tizimidagi klapanlarning 
rostlanganligini tekshirib ko‘ring. Bosimni prujinalari tortish hisobiga malum 
darajaga o‘zgartirishi mumkin. (reduksion klapan bosim) 0,65-0,75 MPa bo‘lishi 
kerak. Plakatdan D-114, ZIL-130 va A-01M dvigatellaridan foydalanib ularning 
moylash tizimlarini asosiy farqini o‘rganing. Tizimni qismlarga ajratib uning 
tuzilishi, ishlashi va ulchov asboblarini o‘rganing. 
Plakat va ZIL-130 dvigatellaridan foydalanib karterning, ventilyasiya qilish 
sxemasini o‘rganing. Majburiy ventilyasiya qilish sxemasini o‘rganing. Majburiy 
ventilyasiya qilinadigan detallarni toping. 
Ishni bajarish to‘g‘risida hisobot. 
a. 
Moylash 
tizimining 
detallarga 
qisqacha 
malumot 
yozing. 
(dvigatelning markasini o‘qituvchi tomonidan beriladi). 
b. 
Reduksion klapanli shesternyali moy nasosining oddiy sxemasini 
qochirma moy filtrini va karbryuratorli dvigatelining karter ventilyasiyasi 
sxemasini chizing. 
Dvigatel 
markasi 
Kartenrning 
hajmi
Moyning 
turi 
Nasos 
minutida 
berilayotgan 
moy 
Moyni 
tozalash 
filtrning 
turi 
Ishchi moy 
D-144 
D-240 
A-01M 
SMD-
240NB 
ZIL-130 
ZAZ-53 
Nazorat savollari. 
1. Dvigatellarni moylash tizimining vazifasi nima? 
2. Dvigatellarda qullanilayotgan moylarning markalarini ayting? 
3. Karbyurator va dizel dvigatellarining moylash tizimini tekshiruv ulchov 
asboblari va mexanizmlari nomlarini ayting?
4. Dvigatellarning moylash sxemasidan moyning yurish yo‘llarini va 
detallarining ishqalanish yuzalagini ko‘rsating? 
5. Qaysi detallar bosim ostida va qaysilari sachratib moylanad. 
6. D-240, D-144 dvigatellarining moy nasosining tuzilishi va ishlashini aytib 
bering? 
7. Moy filtrining vazifasini ayting? 
8. Moylash tizimiga texnikaviy xizmat ko‘rsatish nimadan iborat? 

---