2-Amaliy mashg`ulot ot da buyruqlar qatori qobig`i Ishdan maqsad: ot da buyruqlar qatori qobig`i

Mutanosiblik printsipi (sovmestimost). Bu printsip, bir OT uchun yaratilgan dastur ta’minotining 
(DT) boshqa OT va shu OT ning oldingi versiyalarida ham bajarilish imkoniyatini belgilaydi. Mutanosiblik 
ijro fayllari va dastur berilgan matni darajasida bo’lishi mumkin. Birinchi holatda tayyor dasturni boshqa 
OTda ishga tushirish mumkin. Buning uchun mikroprotsessor komandasi, tizimli va kutubxona 
chaqiriqlari darajasidagi mutanosiblik talab qilinadi. Qoida bo’yicha, mashina kodini qayta kodlash 
imkonini beradigan va ularni boshqa protsessorlar terminlaridagi ekvivalent komandalar ketma-ketligiga 
almashtiradigan maxsus ishlab chiqiladigan emulyatorlardan foydalaniladi. Boshlang’ich matn 

---

darajasidagi mutanosiblik, mos translyator mavjudligini, tizimli va kutubxona chaqiriqlari darajasidagi 
mutanosiblikni talab qiladi.
Ochiqlik va qo’shimcha imkoniyatlar qo’shish printsipi. Ochiqlilik taxlil uchun nafaqat tizimli 
mutaxassislarga balki foydalanuvchilarga ham imkoniyat borligini ko’zda tutadi. Qo’shimcha imkoniyatlar 
qo’shish, OT tarkibiga yangi modullar qo’shish va mavjudlarini o’zgartirish (modifikatsiya) imkonini 
beradi.
OT ni mikroyadro strukturasidan foydalanib, klient-server texnologiyasiga asosan qurish, 
qo’shimcha imkoniyatlar qo’shish keng imkoniyat yaratadi. Bu xolda OT imtiyozli boshqaruvchi dasturlar 
va imtiyozsiz server-xizmatlar majmuasi tarzida quriladi. Asosiy qism o’zgartirilmasdan qolib, serverlar 
oson o’zgartiriladi, almashtiriladi va qo’shimcha qo’shiladi. 
Mobillilik printsipi (ko’chirib o’tkazish). Bu printsip OTni bir platformadan, boshqa tipdagi 
platformaga ko’chirish imkonini nazarda tutadi. Ko’chirib o’tkaziladigan OT ni ishlab chiqishda quyidagi 
qoidalarga rioya qilinadi: OT ning deyarli katta qismi, foydalanishga mo’ljallangan hamma platformalarda 
translyatorlari mavjud bo’lgan tilda yoziladi. Bu yuqori darajadagi, qoida bo’yicha S tilidir. Assemblerdagi 
dastur umumiy holda, ko’chirib bo’lmaydigan dasturdir. Keyin, apparat resurslari bilan bevosita 
munosabatda bo’lgan kod fragmentlari olib tashlanadi yoki kamaytiriladi. Apparatga bog’liq kod, bir 
nechta yaxshi lokallashtirilgan modullarda ajratilgan holda bo’ladi.