2-Amaliy mashg`ulot ot da buyruqlar qatori qobig`i Ishdan maqsad: ot da buyruqlar qatori qobig`i

Standart holatlar printsipi (po umolchaniyu). Tizim bilan ishlashda, ham generatsiya bosqichida 
ham, tizimlar bilan bog’lanishni tashkil etishni engillashtirish uchun qo’llaniladi. Printsip tizimidagi 
foydalanuvchi dasturini xarakterlovchi va ularning bajarilish vaqtini oldindan aniqlovchi, qurilma 
konfiguratsiyasi, modullar va jarayonlar strukturasini tavsiflarini tizimda saqlashga asoslangandir. Bu 
ma’lumotni foydalanuvchi tizimi, ma’lumot berilmagan bo’lsa,yoki atayodan aniqlashtirilmagan bo’lsa, 
foydalanadi. Umuman, bu printsipni qo’llash, foydalanuvchi tizim bilan ishlayapgan vaqtda, u 
o’rnatadigan parametrlarni qisqartirish imkonini beradi.
Joyini o’zgartirish printsipi. Bu printsip modullarning bajarilishi, ularning xotirada joylashgan 
o’rniga bog’liqmasligini ko’zda tutadi. Modul matnini, uni xotirada joylashuviga mos ravishda sozlash 
maxsus mexanizmlar, yoki uning bajarilishi davomida amalga oshiriladi. Sozlash, komandalarning adres 
qismida foydalanadigan haqiqiy adreslarni aniqlashdan iborat bo’lib, ayni OTlar uchun qabul qilingan 
operativ xotirani taqsimlash algoritmi va qo’llaniladigan adreslash usuli bilan aniqlanadi. U foydalanuvchi 
dasturlariga ham taqsimlanadi. 
Virtuallashtirish printsipi. Bu tizim yagona markazlashgan sxemadan foydalanib, tizim 
strukturasini, jarayonlarni rejalashtiruvchilar (planirovshiklar) va resurs (monitorlari) taqsimlovchilari 
ma’lum majmuasi ko’rinishida tasvirlashga imkon beradi. Virtuallik kontseptsiyasi, virtual mashina 
tushunchasida akslanadi. Ixtiyoriy OT, haqiqatda, foydalanuvchidan, real apparat va boshqa resurslarni 
yashirib, ularni ma’lum abstraktsiyalar bilan almashtiradi. Natijada, foydalanuvchilar virtual mashinani, 
ularning dasturlarini qabul qiluvchi va ularni bajarib, natija beruvchi etarli darajadagi abstrakt qurilma 
sifatida foydalanadilar va tasavvur qiladilar. Foydalanuvchini, umuman hisoblash tizimi real 
konfiguratsiyasi va uning komponentalaridan samarali foydalanish fiziqtirmaydi. Bir nechta parallel 
jarayonlar uchun, bir vaqtning o’zida real tizimda mavjud bo’lmagan narsadan bir vaqtda foydalanish 
tasavvuri hosil qilinadi. 

---

VM, real arxitekturani ham aks ettiirshi mumkin, ammmo bu holda arxitektura elementlari 
ko’pincha sistema bilan ishlashni soddalashtiruvchi, mukammalashtiruvchi yangi parametrlar bilan 
chiqadilar. Foydalanuvchi nuqtai-nazarida, ideal mashina quyidagilarga ega bo’lishi kerak: 
 
ishlashi mantiqi jixatidan bir xil tarzdagi, chegaralanmagan xajmga ega bo’lgan virtual 
xotira; 
 
parallel ravishda bir-biriga ta’sir qiladigan va ishlay oladigan virtual protsessorlarning 
ixtiyoriy miqdori; 
 
virtual mashina xotirasiga ketma-ket va parallel, sinxron va asinxron murojaat etishga 
qodir bo’lgan virtual tashqi qurilmalarning ixtiyoriy miqdori (soni) ma’lumotlar xajmi 
chegaralanmaganda ideal mashinaga yaqinlashtirilgan, OT tomonidan amalga oshiriladigan virtual 
mashina qanchalik katta bo’lsa, ya’ni arxitekturali mantiqiy xarakteristikasi realdan qanchalik farq qilsa, 
demak virtuallikning shunchalik yuqori darajasiga erishilgan bo’ladi. OT bir-biri ichiga joylashtirilgan VM 
ierarxiyasi sifatida quriladi. Dasturlarning quyi sathi mashinaning apparat vositalaridir.
Keyingi sath esa dasturiy bo’lib, quyi sath bilan birgalikda, mashina yangi xossalarga ega 
bo’lishiga yordam beradi. Har bir yangi sath ma’lumotlarga ishlov berish funktsiya imkoniyatlarini 
kengaytirish imkonini berib, quyi sathlarga murojaatni osonlashtiradi.
VM larni ierarxik tartibga solish ustunliklarga ega bo’lish, ya’ni loyixa doimiyligi, dastur tizimlari 
ishonchliligi, ishlab chiqish muddatlari qisqarishi, qator muammolarga ega. Ularning asosiylari: 
virtuallashtirish sathlari sonini va hossalarini aniqlash, OT ning har bir sathiga zaruriy qismlarni kiritish 
qoidalarini aniqlash. Abstraktlashtirish (virtualizatsiya) alohida sathlari xossalari: 
 
Har bir sathda, yuqori sathlar mavjudligi va xossalari to’g’risida xech narsa ma’lum emas. 
 
Har bir sathda, boshqa sathlar ichki tuzilishi to’g’risida xech narsa ma’lum emas. Ular 
orasidagi bog’lanish oldindan belgilangan qat’iy qoidalar orqali olib boriladi.
 
Har bir sath bir nechta moduldan iborat, ularning ba’zilari ichki hisoblanadi va ularga 
boshqa sathlar murojaat qilishi mumkin. Qolgan modullar nomi yuqori sathlarga ma’lum va shu sathlar 
bilan bog’lana oladi. 
 
Har bir sath ma’lum resurslarga ega, u o’z resurslari abstraktsiyalarini (virtual 
resurslarni) boshqa sathlardan yashirishi yoki taklif qilishi mumkin. 
 
Har bir sath, tizimda ma’lumotlarning ma’lum abstraktsiyasini ta’minlaydi. 
 
Har bir sathda, boshqa sathga nisbatan qilinayapgan taklif minimal bo’lishi shart. 
 
Sathlar orasidagi bog’lanish aniq argumentlar, bir sathdan ikkinchisiga uzatiladigan 
argumentlar bilan chegaralangan bo’lishi kerak.
 
Global ma’lumotlardan bir nechta sathlar foydalanishi mumkin emas.
 
Har bir sath boshqa sathlar bilan mustaxkamroq va kuchsiz bog’lanishi kerak.
 
Abstraktsiya sathi orqali bajariladigan har qanday funktsiya yagona kirishga ega bo’lishi 
kerak.
Dasturiy ta’minotni tashqi qurilmalarga bog’liq emasligi (muustaqilligi) printsipi. Bu printsip, 
dasturning aniq qurilmalar bilan bog’lanishi, dastrularni translyatsiya darajasida emas, balki undan 
foydalanishni rejalashtirish davridaligidan iboratdir. Dasturlarning yangi qurilmalar bilan ishlashi vaqtida, 
qayta kompilyatsiya qilinishi talab qilinmaydi. Bu printsip ko’pgina OTlarda amalga oshiriladi.