2. Asosiy fondlarning yemirilishi va amartizatsiyasi. Asosiy fonlardan foydalanish ko‘rsatkichlari

К_ch = (Cha_s.vos : Av_y.bosh.) х 100 %

Asosiy vositalarning ko‘payishi koeffitsienti (К_к). Bu ko‘rsatkich ma’lum vaqt mobaynida korxonaga sotib olingan (Av_ya) va korxonadan chiqib ketgan asosiy vositalar (Cha_s.vos) o‘rtasidagi ayirmani shu korxonadagi mavjud bo‘lgan asosiy vositalar qiymatiga taqsimlash yo’li bilan aniqlanadi:

К_к = (Av_ya - Cha_s.vos) : As.vos. х 100 %

• 
  Korxona asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni yaxshilashning asosiy yo‘nalishlari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:
  
• 
  smena davomida uskunalar bekor turib qolishini qisqartirish va uning oldini olish;
  
• 
  uskunalarning smenalik koeffitsiyentini oshirish;
  
• 
  bekor turuvchi uskunalarni qisqartirish va tugatish;
  
• 
  ta’mirlash va profilaktika tadbirlarini o‘z vaqtida va sifatli ravishda amalga oshirish;
  
• 
  uskunalarni ekspluatatsiya qiluvchi xodimlarning malakasini oshirish;
  
• 
  ishlab chiqarishni tashkil yetishni va resurslar bilan ta’minlashni yaxshilash.
  

Nazorat uchun savollar.

1. 
   Asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati nimadan iborat?
   
2. 
   Asosiy ishlab chiqarish fondlarining tarkibi va tuzilmasi ?
   
3. 
   Umumiy, texnologik tarmoq, hududiy tuzilmalar va ularning tarmoqlararo nisbatlari qanday?
   
4. 
   Asosiy fondlarning strukturasiga ta’sir etuvchi omillar nimalardan iborat?
   
5. 
   Asosiy fondlarni baholash usullari?
   
6. 
   Asosoiy fondlarning eskirishi va amortizatsiyasini tushuntiring ?
   
7. 
   Amortizatsiya siyosati va uni O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirishning o‘ziga xos xususiyatlari ?
   
8. 
   Amortizatsiya ajratmalari: mohiyati, ahamiyati, ulardan foydalanishning normalari va yo‘nalishlari ?
   
9. 
   Asosiy fondlardan foydalanish ko‘rsatkichlari ?
   
10. 
    Ishlab chiqarish quvvatlari va ulardan foydalanishni yaxshilash yo‘llari?
    
11. 
    Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni o‘lchash qanday amalga oshiriladi ?