2-bob. Amaliy mashg’ulot materiallari 1-amaliy ish: Agregat tarkibini traktor tortish kuchidan foydalanish koeffitsenti
Paxtani mashinada terish-tashish otryadining tarkibi
Download 0.8 Mb. Pdf ko'rish
|
04 ТваКХМФТС Амелий уз-2019
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5-amaliy ish: Xo’jalikning mashina-traktor agregatlari va yoqilg’i sarfiga bo’lgan talablarni aniqlash Amaliy mashg’ulotning maqsadi
- Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Xo’jalikka kerak bo’ladigan neft mahsulotlarini va ularni tashish hamda tarqatish vositalarini aniqlash.
- Traktorlarning sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini qurish.
- Oylar bo’yicha yoqilg’i sarfi Oylar Traktor markasi I
- 6-amaliy ish: Traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan samarali foydalanishni tashkil etish Amaliy mashg’ulotning maqsadi
- Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Qishloq xo’jalik mashinalarining talab qilingan sonini aniqlash.
- MTP ning tarkibi va balansdagi qiymati № Mashina nomi Markasi Soni Bittasining
- Jami: Mexanizatorlar va yordamchi ishchilar sonini aniqlash.
- Xo’jalikka kerak bo’ladigan neft mahsulotlarini va ularni tashish hamda tarqatish vositalarini aniqlash.
- 7-amaliy ish: Xo’jalikning mashina saroyi va neft mahsulotlarini saqlash shahobchasini loyihalashtirish
- Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i hajmini aniqlash.
- Xo’jalikda saqlanishi kerak bo’lgan yoqilg’ining eng yuqori miqdorining yoqilg’i sarfi notekisligi koeffitsientiga bog’liqligi.
- Neft mahsulotlari sarfi Kvartallar Neft mahsuloti nomi I II III
- Umumiy summasi so’m
- Yoqilg’i tashish vositalarini aniqlash.
- 8-amaliy ish: Xo’jalikdagi texnikalardan foydalanishning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini aniqlash Amaliy mashg’ulotning maqsadi
- Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi
|
Paxtani mashinada terish-tashish otryadining tarkibi Biriktirilgan texnikalar nomi va soni, dona Ajratilgan paxta maydoni (ga) va terilgan paxta miqdori (tn) (hosildorlik o’rtacha 24 c/ga) Kunlik Mavsumiy Otryad tarkibi Paxt a terish mashinasi Paxt a tashish vositasi Ko’c hma ta`m irlash ustaxonasi Er tekisla- gichlar Shpindel yuvgichlar ga tn ga tn 1-zveno
1-zveno 1-zveno
Otryad bo’yicha
İsh bo’yicha hisobotda: İshning maqsadi, kerakli jihozlar, berilgan topshiriqlar, ishning bajarish tartibi bo’yicha aniqlangan ma`lumotlarga asosan 17- jadval ko’rinishida yoziladi hamda bajarilgan hisoblar va olingan ma`lumotlarga ko’ra xulosa beriladi. Nazorat savollari: 1. Paxtani mashinada terib olishni uzliksiz oqim usulida tashkil etishning mohiyatini ayting. 2. Paxta terish-tashish otryadida qanday zvenolar mavjud? 3. Paxta terish-tashish otryadidagi texnikalar tarkibi va sonini aniqlashda qaysi agregatning ishi asos qilib olinadi? 4. Otryaddagi transport vositalarining soni qaysi agregatning ish unumiga bog’liq holda aniqlanadi?
10 5-amaliy ish: Xo’jalikning mashina-traktor agregatlari va yoqilg’i sarfiga bo’lgan talablarni aniqlash Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga MTAlaridan foydalanishda sarflanadigan yoqilg’i moylash materiallari sarflarini hisoblash bo’yicha bilim va ko’nikmalarni berish. Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Xo’jalikka kerak bo’ladigan neft mahsulotlarini va ularni tashish hamda tarqatish vositalarini aniqlash. Bu qismda quyidagi ishlar bajariladi: 1. Traktorlar markasi bo’yicha sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini qurish; 2. Sutkalik yoqilg’i sarfining maksimal miqdorini aniqlash uchun sutkalik yoqilg’i sarfi yig’indisi grafigini qurish; 3. Moylash materiallari va benzinning miqdorini aniqlash; 4. Ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i miqdori va uni saqlash uchun kerak bo’lgan idishlar hajmini aniqlash; 5. Mexanizatsiya yordamida traktor yoqilg’i bakini to’lg’azuvchi vositalar sonini aniqlash; Traktorlarning sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini qurish. Sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini traktorlar markasi bo’yicha qurishdan maqsad shu markadagi traktorlarga texnik xizmat ko’rsatishni rejalashtirishdir. Yillik sutkalik yoqilg’i sarfi yig’indisi grafigi esa ehtiyoj yoqilg’i miqdorini aniqlash uchun kerak bo’ladi va hamda dalada agregatlarni yoqilg’i bilan to’lg’azish uchun kerak bo’lgan mexanizatsiya vositalari sonini topishda ishlatiladi Sutkalik yoqilg’i sarfi grafigi korrektirovka qilingan traktorlardan foydalanish grafigi otsidan quriladi va ordinatalar o’qiga masshtab yoqilg’i sarfi quyiladi. Grafikni qurish uchun ishlatiladigan ma’lumotlar texnologik kartaning 2 va 20 utsunlaridan olinadi. Grafikda qurilgan to’rtburchaklarning yuzi shu texnologik jarayonni bajarish uchun sarflanadigan yoqilg’i mikdorini beradi. Sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini korrektirovka qilish shart emas. Traktorlardan foydalanish grafigidan korrektirovka qilinmagan qismiga to’g’ri keladigan sutkalik yoqilg’i sarfi grafigi to’g’ridan-to’g’ri texnologik kartadan olib quriladi. Agar bir vaqtda bajariladigan texnologik jarayonlar bo’lsa ularning sutkalik yoqilg’i sarfi bir-biriga qo’shib olinadi. å = + + + = i n c Q Q Q Q Q Q .......
3 2 1 , kg bu yerda: 1
2
3 - bir vaqtda bajariladigan texnologik jarayonlarning sutkalik yoqilg’i sarfi. Korrektirovka qilingan qism uchun sutkalik yoqilg’i sarfi qaytadan hisoblangan ish hajmiga ko’ra qayta hisoblanib, keyin grafik quriladi. Qaytadan korrektirovka qilingan qism uchun sutkalik yoqilg’i sarfi quyidagicha aniqlanadi. 2 2
1 *
h h Q Q c + = bu yerda: c Q - korrektirovka qilingan qismga to’g’ri keladigan sutkalik yoqilg’a sarfi; 2
- korrektirovkagacha bo’lgan sutkalik yoqilg’i sarfi; 1
- korrektirovka qilingan grafikdagi ordinata balandligi; 2
- korrektirovka qilishdan oldingi grafikdagi ordinata bo’yicha balandligi; 1
- korrektirovka qilinishidan oldingi jarayonga to’g’ri keladigan sutkalik yoqilg’i miqdori. Qurilgan sutkalik yoqilg’i sarfi grafigidan oylik va yillik talab qilinadigan yoqilg’i miqdorlari topiladi. å = = м м Q Q В а F Q , * * , kg bu yerda: F - grafikda qurilgan to’rtburchaklarning bir oyga to’g’ri keladigan yuzasi; а - yoqilg’i sarfi masshtabi, kg/sm; В - kunlar hisobida berilgan vaqt masshtabi, kun/sm. 11 Oylar bo’yicha aniqlangan yoqilg’i miqdori jadval ko’rinishida yoziladi. 2.19-jadval Oylar bo’yicha yoqilg’i sarfi Oylar Traktor markasi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Bir yilda T – 4A
T287X4M T287X4MS-1 Jami: Aniqlangan umumiy yoqilg’i miqdoriga texnologik kartada hisobga olinmay qolgan ishlar uchun sarflanadigan yoqilg’i miqdorlarini ham qo’shish kerak, bu yoqilg’i miqdoriga nisbatan % hisobida beriladi. 1. Agregatni har kuni saqlash joyidan dalaga borish-kelishi uchun –3%; 2.Agregatlarni tuzish uchun – 0, 2 %; 3. Uzoq joylarga borib kelishga – 1 %; 4. Maydonni ishga tayyorlash uchun-1%; 5. Agregatning ekspluatatsion o’zgarish natijasida qo’shimcha yoqilg’i sarflanishini xisobga olish va boshqa sabablar uchun -2, 5%; Yuqorida ko’rsatib o’tilgan qo’shimcha yoqilg’ilarni xisobga olsak, yillik yoqilg’i sarfi quyidagicha bo’ladi: å +
куш й й й у Q Q Q . . bu yerda: å
й Q . - yillik qo’shimcha yoqilg’i miqdori Sutkalik yoqilg’i sarfining yig’indisi grafigi ham xuddi aytilgandek usulda quriladi. Bu grafikdan xo’jalikka kerak bo’ladigan umumiy yoqilg’i miqdori aniqlanadi. 12 6-amaliy ish: Traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan samarali foydalanishni tashkil etish Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan samarali foydalanishni tashkil etish bo’yicha bilim va ko’nikmalarni berish. Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Qishloq xo’jalik mashinalarining talab qilingan sonini aniqlash. Qishloq xo’jalik mashinalarininng talab qilingan soni texnologik karta va qishloq xo’jalik mashinalaridan foydalanish grafigiga asosan qabul qilinadi. Qishloq xo’jalik mashinalari sonini aniqlash uchun texnologik kartadan quyidagi utsunlar asos qilib olinadi. 1. Texnologik jarayon nomlari (2 utsun); 2. Ishning bajarilish kalendar kunlari (11 utsun); 3. Bajariladigan ish hajmi (15 utsun); 4. Qishloq xo’jalik mashinalari va tirkalmalarga bo’lgan talab (17 utsun) Texnologik kartada bir marta ishlatiladigan qishloq xo’jalik mashinalari (paxta ekish seyalkalari, chikanka qiladigan mashinalar, silos o’rish kombaynlari va boshqalar) sonini, texnologik jarayonni borishidagi talab qilingan soniga qarab texnologik kartaning o’zitdan qabul qilinadi. Umumiy ishlarga mo’ljallangan qishloq xo’jalik mashinalari (pluglar, kultivatorlar va boshqa mashinalar) sonini aniqlash uchun shu mashinalar texnologik jarayonlarining ish bajarish muddatiga qaraladi, agar ish bajarish muddatlari bir-biriga to’g’ri kelsa shu mashinalar soni bir- biriga qo’shib hisoblanadi va umumiy soni topiladi. Soni aniqlanayotgan mashinalarning umumiy soni, shu mashina qaysi muddatda eng ko’p ishlatilsa shunga qarab olinadi. Loyihaning grafika qismida bir litsga qishloq xo’jalik mashinalarining ishlash muddati, texnik xizmat ko’rsatish vaqti va joriy remont qilish vaqtlari yilning oylari va kunlari ko’rsatilgan holda chiziladi. Qishloq xo’jalik mashinalarining ishlash muddati gorizantal chiziq bilan ko’rsatiladi, texnik xizmat ko’rsatish va joriy remontli shartli belgilar bilan ko’rsatiladi. Bulardan tashqari, shu litsda qishloq xo’jalik mashinalari bajaradigan ish hajmi, yillik bajarishi mumkin bo’lgan ishi va talab qilinayotgan sonlari xam ko’rsatiladi. Traktorlar va qishloq xo’jalik mashinalarining talab qilinayotgan umumiy soni topilgandan keyin, ularni jadval ko’rinishida narxi va umumiy summasi keltiriladi. 2.18-jadval MTP ning tarkibi va balansdagi qiymati № Mashina nomi Markasi Soni Bittasining bahosi, so’m Umumiy bahosi, so’m 1 Haydov traktorlari T-4A
2 Chopiq traktorlari T28X4M 3 Transport traktorlari T28X4MS-1 4 Pluglar PLN-4-35
5 Chizellar CHKU-4
6 Boronalar ZBSS-1. 0 7 Seyalkalar SZT-3, 6, SCHX-4 va hakozolar Jami: Mexanizatorlar va yordamchi ishchilar sonini aniqlash. Talab qilinadigan ishchilar soni texnologik kartada har bir texnologik jarayon uchun ishlab chiqilgan. Ishchilarning xo’jalik uchun kerak bo’lgan umumiy soni grafik qurish yo’li bilan aniqlanadi. Ishchilar sonini aniklash grafigi xuddi traktorlardan foydalanish grafigi kabi ko’riladi, lekin bunda mashinalar sonini ko’rsatuvchi o’qiga ishchilar sonini masshtab bo’yicha qo’yiladi.
13 Kalendar kunlar texnologik kartaga asosan gorizontal o’qqa masshtab bo’yicha olinadi. Ishchilar sonini aniqlash grafigi traktorlardan foydalanish grafigining korrektirovka qilinganidan keyin quriladi. Grafik bo’yicha xo’jalikka kerak bo’ladigan kunlik ishchilar soni aniqlash mumkin, bu esa ishni to’g’ri rejalashtirishni ta’minlaydi.
1. Traktorlar markasi bo’yicha sutkalik yoqilg’i sarfi grafigini qurish; 2. Sutkalik yoqilg’i sarfining maksimal miqdorini aniqlash uchun sutkalik yoqilg’i sarfi yig’indisi grafigini qurish; 3. Moylash materiallari va benzinning miqdorini aniqlash; 4. Ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i miqdori va uni saqlash uchun kerak bo’lgan idishlar hajmini aniqlash; 5. Mexanizatsiya yordamida traktor yoqilg’i bakini to’lg’azuvchi vositalar sonini aniqlash; 14 7-amaliy ish: Xo’jalikning mashina saroyi va neft mahsulotlarini saqlash shahobchasini loyihalashtirish Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Xo’jaliklarning mashina saroyi va neft mahsulotlarini saqlash shahobchasini loyihalashtirish bo’yicha bilim va ko’nikmalarni berish. Amaliy mashg’ulotlarni bajarish tartibi: Ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i hajmini aniqlash. Ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i miqdorini saqlash uchun idishlarning umumiy hajmi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
r 100 . max
. = , m 3 ;
й у Q . - yillik umumiy yoqilg’i miqdori sarfi, t; r - yoqilg’ining zichligi (hisoblashlarda dizel yonilg’isi uchun 0, 8: benzin uchun 0, 76 qabul qilinadi);
- idishlarning to’ldirilish darajasi koeffitsienti-0, 95; max
- xo’jalikda ehtiyoj uchun saqlanadigan yoqilg’i miqdori (yillik yoqilg’i sarfiga nisbatan % hisobida). Xo’jalikda saqlanishi kerak bo’lgan yoqilg’ining eng yuqori miqdori, yoqilg’i sarfi notekisligi koeffitsientining yuqori qiymatiga bog’liq bo’ladi. Bu koeffitsient oylik yoqilg’i sarfining eng yuqorisini, o’rtacha oylik yoqilg’i sarfiga nisbati bilan aniqlanadi. Jamoat va davlat xo’jaliklari MTP da texnik xizmat ko’rsatishni tashkil qilish qoidalariga ko’ra xo’jalikda saqlanishi kerak bo’lgan yoqilg’ining eng yuqori miqdori bilan yoqilg’i sarfi notekisligi koeffitsientining quyidagi bog’liqligi keltirilgan.
max
g 1, 25
1, 50 1, 75
2, 00 2, 20
2, 50 2, 75
3, 00 max
E 4, 00
4, 80 5, 60
6, 40 7, 80
9, 40 10, 80 12, 10 Har bir asosiy yonilg’i uchun 2-3 tadan idish tanlanishi kerak. Idishlarning o’lchamlari GOST buyicha hisoblanganga yaqini qabul qilindi, bunda, albatta, namunaviy loyihalarini hisobga olish kerak. Moylash materiallari va divegatelini yondirish uchun ishlatiladigan benzin sarflanish me’yorlari asosiy yoqilg’i sarfiga ko’ra % larda beriladi 2-ilova. Yillik, kvartal va oylik neft maxsulotlarini hisoblashlarda, albatta bunga chiniqtirish, texnik xizmat kursatish va remont uchun sarflanadigan neft maxsulotlarini xam xisobga olish kerak. Neft mahsulotlari sarfi aniqlangandan keyin jadval ko’rinishida yoziladi.
Dizel yonilg’isi Motor moyi Transm. moyi Solidol Yondirish benzini Jami: 15 Yoqilg’i tashish vositalarini aniqlash. Yoqilg’i tashish vositalarining soni xo’jalikdagi yoqilg’i tashish vositalarining turiga va ishlatilayotgan mashina-traktor agregatlarining soniga bog’liq bo’ladi.
DP = r . max . , dona bu yerda: max
C Q - xo’jalikda eng ko’p talab qilinayotgan sutkalik yoqilg’i sarfi, t; B T V . - yoqilg’i tashish vositalarini idishining xajmi, m 3 ; r - yoqilg’ining zichligi , t/m 3 ; D - yoqilg’i tashish vositalari idishining to’ldirilish darajasi koeffitsienti (0, 95)
r P - sutkadagi yoqilg’i tashish vositalarining qatnash soni К Ё u CM T V S T T . / 2 + S - = P r , marta; bu yerda: СМ T - smena vaqtining davomiyligi, s; ST - yoqilg’i tashish vositalarining o’ziga yoqilg’i quyish uchun va agregatlarga yoqilg’i quyish uchun ketgan vaqtlardan tashqari yo’qotgan vaqtlari, s;
T - yoqilg’i tashish vositalarining o’ziga va agregatlarga yoqilg’i quyish uchun ketgan vaqt, s; S - yoqilg’ini agregatlarga olib borish masofasi, km; Nazorat uchun savollar: 1. MTA foydalanishda mehnat sarfi qanday aniqlanadi? 2. MTA foydalanishda yoqilg’i sarfi qanday aniqlanadi? 3. MTA foydalanishda energiya sarfi qanday aniqlanadi? 16 8-amaliy ish: Xo’jalikdagi texnikalardan foydalanishning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini aniqlash Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishida foydalanilayotgan mashina-traktor agregatlari texnik-iqtisodiy ko`rsatkichlarini hisoblash usul va metodlari bo’yicha bilim va ko’nikmalarni berish.
Barcha energiya manbalari va boshqa dvigatellar quvvatlari yig`indisining umumiy er maydoni yuzasiga nisbati dalachilikning energiya bilan ta`minlanganligi deb ataladi va quyidagicha ifodalanadi, х ен га F N N å = / ,
Barcha energiya manbalari va boshqa dvigatellar quvvatlari yig`indisining ishlab chiqarishda band bo`lgan ishchilar soniga nisbati mexnatni energiya bilan qurollanganligini bildiradi, к ен к L N N å å = / , kvt/kishi Traktorlarning markalari bo`yicha bir yillik ish xajmi yuklamasi quyidagicha aniqlanadi, å =
ф ф ю ф M U W . . / ,
bu yerda: å
U - bir xil markali traktorlarning yil davomida bajargan fizik o`lchovdagi bajargan ish hajmi;
. - berilgan markadagi traktorlarning fizik soni, dona. Bir shartli etalon traktorga to`g`ri keladigan maydon yuzasi, тр эт ш х тр эт ш M F В . . . . / = ,
Shartli etalon traktorlar soni,
. . . . å = l , sh.e.tr. bu yerda: фi M - tegishli markadagi fizik traktorlar soni, dona; тр эт ш . . l - tegishli markadagi fizik traktorlarni shartli etalon traktorga aylantirish koeffitsienti. Qishloq xo`jaligi mashinasiga to`g`ri keladigan maydon yuzasi, кхм х кхм M F В / = , ga/ qxm Traktorlardan (fizik) foydalanish koeffitsienti, и и pi mi ф Д M Д M å = / a , 17 bu yerda: pi mi Д M å , - berilgan markadagi traktorlarning yil davomida ishlash kunlari; и и Д M , - berilgan markadagi traktorlarning yil davomida xo`jalikda bo`lish kunlari. Mexanizatsiyalashgan ishlarning zichligi bir gektar maydonga to`g`ri keladigan ishlar miqdori bilan aniqlanadi,
/ . . = w , sh.e.ga/ga Bir gektar maydonga sarf bo`ladigan yonilg`i miqdori, å =
эт ш и U Q q . . / ,
Bir gektar xaydaladigan maydonga to`g`ri keladigan texnikalarning narxi,
å = / ,
Bir gektar xaydaladigan maydonga to`g`ri keladigan yonilg`i-moylash material-larining narxi, å = x емм емм F С С / , so`m/ga bu yerda: å
C - yil bo`yi sarflanadigan yonilg`i-moylash materiallarining umumiy narxi. Ekin turi bo`yicha bir tsentner maxsulotni etishtirish uchun mexnat sarfi å = i мi м g З З / , kishi-soat/tsentner bu yerda: å
З - tegishli ekin turi uchun mexanizatsiyalashtirilgan ishlarni bajarishda bir gektar maydonga ketgan mexnat sarfi, kishi-soat/ga. Qishloq xo`jaligi texnikalaridan foydalanishning texnik-iqtisodiy ko`rsatkichlari jadval ko`rinishida beriladi, aniq xo`jalik sharoiti misolida loyiha bajarilgan bo`lsa ko`rsatkichlar taqqoslanadi va tegishli xulosa beriladi. 2.5-jadval Download 0.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|