2-боб. Ер ишлари технологияси ва механизациялаш § 10. Грунтларнинг ќурилиш ћоссалари


– тупроќдаги музни 0  о С гача иситиш учун сарфланган иссиќлик  сарфи, q 3


Download 3.39 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/98
Sana18.11.2023
Hajmi3.39 Mb.
#1784689
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   98
Bog'liq
2.боб 10-26пр

2
– тупроќдаги музни 0 
о
С гача иситиш учун сарфланган иссиќлик 
сарфи, q
3 
– музни эритиш учун иссиќлик сарфи; q

–музламаган сувни охирги 
хароратгача иситиш учун иссиќлик сарфи; q
5 
– эритилаётган грунт сиртидан 
иссиќлик йўќотилиши. 
Иссиќлик манбаси сифатида очиќ олов, электр энаргияси ва иссиќлик 
ташувчилар – буѓ, иссиќ сувдан фойдаланилади. 
Грунтнинг музлаш чуќурлиги 0,7 – 0,8 м гача бўлганда грунтни 
эритиш учун иссиќлик сиртдан берилади, катта чуќурликларда эса иссиќлик 


232 
тарќатилишини камайтириш учун иссиќлик манбалари грунтга киритилади 
(иситишнинг радиал усуллари). 
25.2.2-расм. Музлаган грунтларни эритиш усуллари: 
а, б, - ќаттиќ ва суюќ ёќилѓидан фойдаланиш билан юзаки олов усулида; в – сирт 
электродлари билан; г – спиралли электр иситгичларда; д – юзаки буѓли ёки сувли 
регистрларида; ч – чуќур, стерженли электродлар билан; ж – чуќур ўрнатилган 
электродининг учи грунт музламаган зонасида; з, и, - трубасимон чуќур электр иситгичлар 
(тенлар); к – ичида буѓ ёки сув циркуляцияланувчи игна; л – грунтни иссиќ буѓ билан 
иситиш учун перфорацияланган буѓ игнаси. 


233 
Очиќ оловли усул фаќат грунт сиртини иситиш учун ќўлланилади. 
Ёнилѓини металл ќутилар ичида ёќиш керак, сабаби очиќ олов ёнишда 
иссиќлик теварак атрофга тарќалади. Ёќилѓи сарфи 1 м
3
тупроќни алангали 
усулда иситиш учун нисбатан катта ћисобланади: ўтинда – 0,15 м3, кўмирда 
– 60 – 30 кг, торфда – 120 – 140, форсунка орќали ёндирилувчи керосинда – 
15 – 20 кг .
Грунтни сиртдан электр усули билан иситишда грунт сиртига 
узунлиги 3 м гача бўлган стержен – электродлар ётќизилиб, электр энергияси 
манбаси клеммаларига уланади. Сетдаги кучланиш 220 В бўлганида 
электродлар орасидаги масофа 40 – 50 см, 380 В бўлганида эса 70 – 80 см. 
Музлаган грунт ток ўтказмаслиги сабабли электродлар устидан бир ќатлам 
(15 – 20 см) ток ўтказувчи эритма (NaCl, CaCl
2
ва бошќа тузлар) билан ишлов 
берилган ёѓоч ќипиѓи сепилади. Грунтни сиртидан спиралли (25.2.2, г – 
расм) ва иссиќ сув ёки буѓ айланувчи трубали регистрлар билан ћам 
ќиздириш мумкин. (25.2.2, д – расм). 
Грунт спиралли ва буѓ игнали электроиситгич элементларида 
(циркуляцияли ёки «ўта иссиќ» буѓни грунт ќатламига чиќарилиш билан) 
вертикал электродларда радиал чуќур иситилганда, тезроќ ќиздирилади 
(25.2.2, е, л – расм). Музлаган грунтни эритиш усулини танлаш бор 
техникавий воситалар ва иќтисодий кўрсатгичларга ќараб танланади (25.2.1– 
жадвал).
25.2.1-жадвал 
Музлаган I-III гурух грунтларига ишлов бериш усуллари техник-
иќтисодий кўрсатгичлари 
Грунтга ишлов бериш усули 
1 м
3
учун нисбий 
нарх 


учун 
мећнат сарфи, 
с/м

Тракторлардаги юмшатгичлар билан юмшатиш 

уриб юмшатиш усулида 

портлатиб юмшатиш усулида 
Сувли игна усулида ќиздирилганда 

буѓли игна усулида 

сиртдан электродлар билан 
0,25-0,5 
1,0 
0,2-0,5 
0,7 
0,9 
1,2 
0,03-0,04 
0,1-0,2 
0,02-0,04 
0,18 
0,20 
0,08-0,10 


234 

вертикал электродлар билан 
1,8 
Тупроќни хар хил усуллар билан иситишни майдони унчалик катта 
бўлмаган ќазилмаларда ва доимий энергия манбаи яќинида ќўлланиш 
мумкин.
Сувга тўйинмаган музлаган тупроќларни эритиш учун, тозаланган ва 
текисланган, валиклар билан ўралган майдонларга ќуйилувчи концентрация 
юќори музламайдиган туз эритмаларидан фойдаланиш мумкин. 
Зичлиги 1,15…1,17 г/см
3
бўлган ош тузи –16…-21 
о
С музлайди. Бундай 
эритмадан 30…50 л/м
2
миќдорларда сарфланганда грунт 8…12 суткада 1 
метр чуќурликгача эрийди. 

Download 3.39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling