2 bosqich talabalari uchun Sport pedagogik mahoratni oshrish fanidan


Download 1.38 Mb.
bet16/41
Sana17.09.2023
Hajmi1.38 Mb.
#1680338
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   41
Bog'liq
Sport pedagogik mahoratni oshrish

Sayr qilish - keng ommaga ko‘lay bulgan piyoda yurish , chang‘ida, velosiped, kayik va boShqa vositalar yordamida sog‘likni yaxShilaSh, organizmni chiniqtiriSh maqsadida uyuShtiriladigan qisqa muddatli ommabop turizm formasidir. Turizmning bu formasida keksa-yu yosh Shtirok etishi mumkin.
Ekskursiya - kollektiv raviShda biron ob’ektga (mo‘zey, stadion, kuriliSh, urmon va hakozo) ilmiy qidiruv yoki o‘quv maqsadida, umumiy madaniy rivojlanish uchun o‘tkaziladigan tadbirdir. Bunday tadbir aholi yaShab, ukib turgan joylarga yoki boShqa Shaxarlarga ham borganda uyuShtiriliShi mumkin. Turizmning bu formasi asosan katta yoshdagi bog‘cha bolalari, maktab o‘quvchilari, o‘rta maxsus va oliy o‘quv yurtlarining talabalari orasida keng tarkalgan madaniy, ta’lim-tarbiyaviy ahamiyatga molik tadbirdir.
Poxodlar - tashkiliy raviShda gurux-gurux bulib piyoda, velosiped, chang‘i, kayik va Shu kabi vositalar yordamida jismoniy chinikiSh, o‘lkani o‘rganiSh, ijtimoiy-foydali mehnat qilish maqsadida uyuShtiriladi.
Turizmning turlari amalda tobora ortib bormokda. Jismoniy tarbiya nuktai nazaridan olib karalganda, ularni tayyorgarlik, hakikiy turistik va ommaviy taShvikot poxodlariga ajratiSh mumkin.
Tayyorgarlik poxodlari poxod harakatlari va organizmni katta va o‘zoq muddatli poxodlarga, hakikiy turistik poxodlarga tayyorlash, ularda iShtirok etishga hozirlaShda asosiy xizmat vazifalarini utaydi. Tayyorgarlik poxodlari jarayonida sayr qilish, ekskursiya elementlarini kiritiSh zarur. Bu boskichning asosiy mazmunida turistik koidalar, poxod turmush Sharoiti, yurish texnikasi, maxsus turistik faoliyatlar, yulni avvaldan o‘rganiSh, razvedka qilish, dam olish joylarini tanlash va uni tayyorlash, kechki dam olish va tunaShni uyuShtiriSh, gulxan yokiSh va Shu kabi sohalarni o‘rganiSh yotadi. CHidamlilik, kuchlilik, tezlik va boShqa jismoniy sifatlarni ham tayyorlash murakkab poxodlarda iShtirok etishni ta’minlaydi.
Hakikiy turistik poxodlar turizmning tipik turlaridan biridir. U ko‘p kun (bir necha kundan to ikki oygacha) davom etib, marshrut va harakat usullarining xilma-xilligi bilan boshqalaridan tubdan fark qiladi. Ularni jismoniy tarbiya va sport komitalari yoki maxsus turistik muassasalarda ruyxatdan o‘tkaziladi, Shuningdek murakkab turistik poxodlarni uyuShtiriSh uchun yuqorida kursatilgan tashkilotlardan ruxsat olinadi. Bunday poxodlarni jamotchi-instruktor, tajribali va maxxsus tayyorgarlikka ega bulgan turistlar boShqaradi va rahbarlik qiladi.
Sport poxodlari - bu asosan sportga taalluklidir: bunday hollarda murakkab poxodlarning kiyinchilik darajalari, masofaning o‘zunligi, tabiiy tusiklarning kiyinchilik normali, aholi yaShaydigan punktlarga etib boriSh tartiblari, nazoratli poxodlar soni va boShqa Shartlar kuyilgan buladi.
TaShvikot va targ‘ibot poxodlari yirik ijtimoiy-siyosiy yoki sport anjumanlariga bag‘iShlangan bulib, uning maqsadi jamoatchilik va ommani turizmga jalb etishdan iboratdir. Bunday hollarda jamoalardagi ilgor tajribalar almaShinadi, turistik harakatdagi yangi vokealar, natijalar joriy etiladi, faol turistlar turli yullar bilan rag‘batlantiriladi. Badiiy xavaskorlik jamoalarining kontsert chikiShlari. Sport turlari bo‘yicha urtokli uchraShuvlari, turistik texnika va boShqa vositalarni bilish yuzasidan musobaqalar uyuShtiriliShi taShvikot va targ‘ibot jonli, kizikarli bo‘lishini ta’minlaydi.
Ekspeditsiya - turistik sayohat bulib, u biron ob’ektni (geografik, geologik, o‘lkaShunoslik, tarixiy va boshqalar) o‘rganiSh maqsadida uyuShtiriladi. Bunday sayohat jarayonlarida faol harakat, ya’ni piyoda yurish , velosiped va boshqalarda yurish , Shuningdek passiv harakat yli bilan (transportda) masofani utiSh mumkin.
Territorial belgi jihatdan turistik sayohatlar, poxodlar mahalliy va o‘zoq xarakteri jihatidan esa rejali va havaskorlik turlariga egadir. Rejali poxodlar avvaldan belgilangan va fakat maxsus iShlangan marshrutlar orkaligina uyuShtiriladi. Bunday hollarda turistlar maxsus jihozlar, ozik-ovkat va instruktorlar bilan ta’minlanadi.
Havaskorlik sayohatlari jismoniy tarbiya jamoalari Kengashlari, sport klublari, turistlar klubi, madaniyat klublari, turistlar lagerlari, bazalari, bolalar turistik stantsiyalari, maktablar va alohida turistlar gruxlari tomonidan uyuShtiriladi.
Bunda turistlar mustakil raviShda o‘z marshrutlarini to‘zadilar, poxod jarayonida o‘z-o‘zlariga xizmat qiladilar. Kerakli turistik jihozlar, ozik-ovkat va boShqa vositalarni o‘zlari xarid qilishlari yoki prokatga olishlari lozim buladi. Sayohatning bu xususiyati ommaviy raviShda bir kunlik va bir necha kunlik poxodlar o‘tkaziSh uchun eng ko‘lay bulib, u ko‘pincha o‘quv muassasalarida ko‘prok tarakkiy kilgan. SHuni kayd qilish lozimki, kasaba uyuShma tashkilotlari, sport klublari, haftada ikki kun dam olish kunlaridan unumli foydalanib, yirik korxonalar, ijodiy xodimlar jamoalari Shahar atrofi joylariga poxod uyuShtiriSh formasidan keng foydalanmokda. Hatto ToShkent, Samarkand, Farg‘ona, Navoiy va boShqa bir kator Shaharlardagi ishlab chiqarish, mehnat kollektivlari tog‘li zonalarda dam olish uylari, profilaktoriylar tashkil kilib, yil davomida mehnatkaShlarning hordik chiqarishi va sayohat qilishi uchun ma’lum ko‘layliklar yaratib bergan.
Sayohatlar harakat usullariga karab piyoda yurish , tog‘, suv, velosiped, avtomobilь, mototsikl va aralaSh turlariga bulinadi.
Havaskorlik sayohatlarining usib boriShi bir kunlik va ko‘p kunlik poxodlar o‘tkaziShni takozo etmokda. SHunga ko‘ra ko‘p kunlik sayohatlar I, II, III, IV, V kiyinchilik kategoriyalariga (darajalariga) bulinadi. Kiyinchilik darajalari poxodlarning masofasi, tusiklarning xususiyati va soni, har bir turning mazmuniga karab belgilanadi.
Sayohatlar marshrut kvalifikatsiya komissiyasi tomonidan tasdiqlangan holda uyuShtirilgan va belgilangan talablar to'la bajarilgandagina haqiqiy hisoblanadi. Buning uchun:
• I kategoriya qiyinchilikdagi sayohatlar haqida yozma hisobot;
• II va III kategoriya qiyinchiliklardagi sayohatlar haqida yozma hisobot;
IV va V kategoriya qiyinchilikdagi yurish uchun rahbar to'la yozma hisobot topShiradi.
Sayohatlar soni

Unvonlar va razryadlar


Jinsi


Sayohatlarning qiyinchilik kategoriyalari

I

II

III

IY

Y

qatnaShchi

rahbarlik

qatnaShchi

rahbarlik

qatnaShchi

rahbarlik

QatnaShchi

rahbarlik

qatnaShchi

rahbarlik

Barcha sayohatlar

Sport ustasi

Erkaklar

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

11

Sport ustaligiga nomzod

Ayollar

1

1

1

1

1

1

1

2

2

-

11

Erkaklar

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

11




Ayollar

1

1

1

1

1

1

1

-

-




7

1

Erkaklar va ayollar

1

1

1

1

1

1

1

-

-

-

7

2

Erkaklar va ayollar

1

1

1

-

-

-

-

-

-

-

3

3

Erkaklar va ayollar

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

1 yoshlar

-«-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

2 yoshlar

-«-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

3 yoshlar

-«-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

TegiShli marshrut kvalifikatsiya komissiyasi tomonidan tasdiqlangach, yuqori organlarga tavsiya etiladi hamda turizm va ekskursiyalar Markaziy Kengashi tomonidan tasdiqlanadi.


IV, V kategoriyali yurish larning bir yilda ikki marta o'tkaziliShi maqsadga muvofiqdir.
Razryad va unvonlarni berish qoidasiga ko'ra, I, II, III kategoriya qiyinchilikdagi yurish larga rahbarlik normasini II, IY, Y kategoriya qiyinchilikda qatnaShiSh yo'li bilan bajarsa bo'ladi.
AvtomaShina, mototsikllarni bevosita boShqargan kiShilargina razryad talabini bajargan hisoblanadi.
Dala Sharoitida 5 kun tunaSh Sharti bilan 1 marta yurish uyuShtirilib, jami masofa 65 km dan kam bo'lmaganda berildadi. 3 kunlik yurish da 30 km masofani bosib o'tiSh kerak.

Sayohatlarning qiyinchilik kategoriyalarini aniqlash belgilari




Ko'rsatkichlar

qiyinchilik kategoriyalari

I

II

III

IY

Y

Sayohatlarning muddati (kun hisobida Shundan kam bo'lmasligi lozim)

6

8

10

13

16

Sayohat masofasining oralig'i, km:
piyoda
chang'i
tog'
suv (sol va eShkak eShib)
velosiped
avtomobil
mototsikl

130
130


100
150
250
2000
2000

160
160


120
175
400
2000
2000

200
200


140
200
600
2500
2500

230
250


180
275
800
4000
3200

250
300


150
250
1100
4500
4000

III. Maktablarda akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida turizmning ahamiyati va o‘lkaShunoslik, ijtimoiy foydali ishlar.


Ta’lim-tarbiyaning muhim vositalaridan biri bulgan turizmni yanada rivojlantiriSh masalalari kundan-kunga katta ahamiyat kasb etmokda. O‘quv muassasalaridagi yosh o‘quvchilarning jismoniy va nazariy tayyorgarligi, turistik sayohat formasi va mazmuni katta kiShilar turizmidan tubdan fark qiladi. Shu sababdan ham maktab o‘quvchilarning turizmini professional pedagogik turizm deb ayta olamiz. O‘zbekiston Ma’orif vazirliklari ayniksa yosh va usmir o‘quvchilarining turizm va ekskursilariga alohida e’tibor berib kelmokda. Gumanitar va tabiatShunoslik turkumidagi fanlar bo‘yicha yangi o‘quv rejalari va dasturlariga utiShning tugallaniShi munosabati bilan ukitiShda o‘lkaShunoslik ishlarining ahamiyati tobora ortmokda. O‘qituvchilar poxod va ekskursiyalarda jonajon ulka tabiati bilangina emas, balki uning tarixi bilan ham taniShmokdalar. Sayohatlarda tuplangan materiallar maktab mo‘zeylari, fan kabinetlarining mulki bulib kolmokda.
Ukituvxilar tarix, geografiya, biologiya, adabiyot, fizika va boShqa darslarda o‘lkaShunoslik materiallaridan foydalanib, o‘quv materiallarining puxta o‘zlaShtiriliShiga eriShayotirlar. Bu jarayonlar O‘zbekistondagi ko‘pgina umumta’lim maktablari, akademik litsey, kollejlar va oliy o‘quv yurtlarida ham alohida ahamiyat kasb etmokda. Keyingi yillarda republikada yuqori sinf o‘quvchilari uchun turistik lagerlarning soni birmuncha ko‘paydi. Turistik bazalar soni ham ancha ortdi.
O‘lkashunoslik va ijtimoiy foydali ishlar.
Turistik sayohatlarning barcha turlarida ham o‘lkaShunoslik ishlarini olib boriSh ko‘zda tutiladi. Bu iShning mazmuni va hajmi sayohat utayotgan tuman yoki joyning Sharoitiga, Shuningdek, avvaldan kuyilgan vazifalarga bog‘likdir. SHu sababli o‘lkaShunoslik ishlarining asosiy ob’ekti ishlab chiqarish korxonalari, ishlab chiqarish vositalari, hozirgi zamon ishlab chiqarish texnikalari, tog‘, urmonlar, turli yodgorliklar va boshqalar hisoblanadi.
Odatda o‘z ulkasini o‘rganiSh birinchi vazifa kilib kuyiladi. Bu ko‘pincha o‘zoq davom etadigan sayohatlarda amalga oShiriladi yoki Shu joyning o‘ziga bir necha bor sayoxatlar tashkil qilishga tug‘ri keladi.
Turistlarning o‘lkaShunoslik ishlari muhim ahamiyatga egadir. Biron tuman yoki joyni kompleks raviShda yoziSh, geografik, tabiiy to‘zilishlarini chiziSh, tabiati, hayvonat va o‘simlik dunyosini aks ettiriSh ayrim paytlarda mustakil ilmiy iShlar olib boriShni takozo qiladi. Tabiiy va iktisodiy geografiya, pleontologiya, ulka tarixi va boShqa o‘lkaShunoslik materiallarini ilk o‘rganiSh natijalari ko‘p hollarda ular ilmiy tadqiqot institutlarining muhim ob’ektiga aylaniShiga sababchi buladi.
Marshrutni tanlash o‘quvchilarning kelajakda yana sayohat qilish havasini ortiradi. SHu sabakdan sayohatga tayyorlanishda uSha joyning butun tarixi va hozirgi Sharoitini avvaldan chukur hamda izchil o‘rganiSh lozim. Ma’lum adabiyotlar, ilmiy makolalar orkali uSha joydagi mo‘zey, tarixiy yodgorliklar va muhim ahamiyatga ega bulgan ishlab chiqarish korxonlari, madaniyat uchoklari va dikkatga sazovor joylarini bilish lozim. Daryo va ko‘llarning sohillarida kadimgi suv izlari, tog‘ jinslari, turli topilmalarni ko‘zatiSh mumkin. Togli joylarda turli rangdagi va katlamdagi toShlar, ohaklar (jinslar), korning saklaniSh sabablari, mo‘zlarning joylaniShi, kaysi hayvonlar yoki parrandalar mavjudligi, ularning sonini aniklaShlari lozim buladi. Turistlar tog‘ va daryo, ko‘l sohillaridagi g‘orlar, toShdagi yozuvlar, turli koldiklar tarixini o‘rganiShni ham vazifa kilib oladi, mehnat maydonida zabardast kiShilarning iSh usuli, olinayotgan mul hosil sirlarini aniklaSh o‘quvchilarda mehnat qilish havasini uygotadi. Oktyabrь revolyutsiyasi katnaShchilari, ularning avlodlari, bosmachilarga karShi ko‘raShda mardlarcha halok bulgan kizil askarlar, komsomollar mozorini obodonlaShtiriSh, kolxozlaShtiriSh davlarida jasorat kursatgan ayollar, erkaklar, yoshlar hayotini o‘rganiSh, ulug‘ Vatan uruShi katnaShchilari, mehnat veteranlari bilan uchraShuvlar tashkil qilish katta ahamitga egadir.
Ijtimoiy foydali iShlar, ya’ni bahor paytlarida kuchat o‘tkaziSh, gullar ekiSh, ekinlarni begona utlardan tozalaSh, pilla kurtlari uchun barglar o‘ziSh, yozda pichan to‘plaSh, hul mevalarni teriSh, sabzavotlarni yigiShtiriSh hamda boShqa ko‘pgina iShlarda faol katnaShiSh turistlarning mukaddas burchlaridan hisoblanadi.Sayohat davomida tabiatni muhofaza qilish, ayniksa, daraxtlarni sindiriShga yul kuymaslik, yong‘inga karShi tadbirlar uyuShtiriSh hamda ekinzorlarni mollardan saklaSh sohasidagi iShlar ham turistlar uchun muhim burch hisoblanadi.
O‘rta Osiyo respublikalarida aholining anchagina qismi tog‘ va tog‘ yonbag‘irlarida yaShaydi. Ular turli xujalik ishlari bilan band buladilar. Bunday joylarda turistlar hukumatimizning chikargan karorlarini amalga oShiriSh yuzasidan tuShuntiriSh ishlari olib boriShlari, suhbat, kontsertlar, jismoniy tarbiya va sport ma’zularida ma’ro‘za va makola uyuShtiriShlari, sport chikishlari tashkil qilishlari lozim. Jismoniy tarbiya, sport va turizmni xalkning kundalik turmushiga keng singdiriSh yullarini topish kerak.
Tevarak-atrofni ko‘zatib boriSh, turli tarixiy manbalarni o‘rganiSh, xalk xujaligi kurilishlarini kuriSh sayohatchilarning bilim doiralarini tobora kengaytiradi. Turistlar sayohat oldidan ilmiy tadikot institutlari, mo‘zeylar, tashkilotlardan maxsus topShirik olib, ularni puxta bajarishlari odat tusiga aylanib barmokda. Ayniksa, tabiatni muhofaza qilish, kuchatlar o‘tkaziSh, kukalamzor-laShtiriSh, kiShlok xujalik mehnatkaShlariga yordam berish ishlari yaxShi samaralar bermokda.O‘zbekistonning ZarafShon va Farg‘ona vodiylarida, Surxondaryo va Xorazm vohalaridagi juda ko‘p maktablarda dam olish kuni uyuShtiriladigan turistik poxodlar paxtakorlar, sabzavotkorlar, bogbonlarga yordam berishga karatilgandir.
O‘zbekiston maktablari va boShqa o‘quv muassasalari talabalarining sayohatlari asosan bahorgi ta’tilda Samarkand, Buxoro, Xiva Shaharlarining tarixiy yodgorliklari bilan taniShiSh, ToShkent, Navoiy, KarShi, YAngier, Guliston Shaharlarini sayr qilishga muljallanib, ular poezdlar, avtobuslar va samolyotlarda uyuShtiriladi. Bunday joylarga turli sayohatlar uyuShtiriSh o‘lkaShunoslik ishlarini jonlantiriSh hamda ijtimoiy foydali ishlarni keng avj oldiriSh imkonini beradi.
Maktab boskichlarida turistik iShlar.
Turistik sayohatlar o‘quvchilarning eng sevimli maShg‘ulotlaridan hisoblanadi. Turistik sayohatlar tuganmas zavk manbaidir. Gulxan atrofida suhbat kuriSh, o‘yin tashkil qilish, daryo sohillarida sayr etish, tunaSh, tog‘ ortlaridan quyoshninng muralab chikiShi va botishini ko‘zatiSh o‘quvchilarga zavk-Shavk bag‘iShlaydi. SHuningdek, mehnat ilg‘orlari, Ulug‘ Vatan uruShi katnaShchilari, ko‘pni kurgan keksalar bilan mirikib suhbatlaShiShning o‘ziga xos zavki buladi. Tarixiy yodgorlik va mo‘zeylarni tomoSha qilish dunyokaraSh va bilimlarni oShiradi.
Turistik sayohatlar o‘quvchi uchun jismoniy chinikiSh, estetik va siyosiy tarbiya maktabi hisoblanadi. Bu, demak, ona-Vatan bilan taniShiSh, kiShilar bilan suhbatda bo‘liSh, kahramonlar bilan uchraShiSh muhim ahamiyat kasb etadi. O‘quvchilar bilan suhbat uyuShtiriSh uchun avvalo bolalar turistik ekskursion stantsiyalar, turistik klublar yoki turistik bazalar bilan alokada bo‘liSh kerak.
Turistik sayohatlarni tashkil qilish va uyuShtiriShda sinf rahbarlari katta yordamchi hisoblanadi. Buning uchun ularga turizmning tashkiliy formalari va vazifalarini kunt bilan urgatiSh lozim.
O‘quvchilar iig‘ib, kichik gurux tashkil qilish, bunda asosan faollarga tayaniSh, dam olish kuni sayohatini tashkil qilish kerak. Buni kurgan 3-4 va 5-6 sinf o‘quvchilari ham asta-sekin sayohatga kizika boShlaydi. O‘quvchilar soni - sayohatda ko‘pchilikni tashkil qiladigan bulsa, unda o‘quvchilarni zvenolarga bo‘liSh kerak buladi. Bu metodlar o‘quvchilarni ma’lum joylarga yig‘iSh, barcha ishlarni tartibli, rejali olib boriShga imkon yaratadi.
Kichik yoshdagi o‘quvchilar (10-11 yosh) 5-8 km masofadagi sayohatlarda katnaShadi. Gulxan yokiSh, ovkat piShiriSh, joylarni chamalash, muljallab topiSh, turistik estafetalarda katnaShiSh bir kunlik turistik sayohatlarda bajariladi.
O‘rta yoshdagi o‘quvchilar (11-12 yosh) bir kunlik va ikki kunlik sayohatlarda katnaShiShi lozim. Bunga dam olishni tashkil qilish, tunaSh, azimut buylab yurish . Joylarni quyosh, yuldo‘zlar va mahalliy predmetlar bo‘yicha muljallab topiSh, tomonlarni belgilaSh hamda ovkat piShiriSh kabi turistik malakalar hosil qilinadi. Bu yoshdagi o‘quvchilar o‘z sayohatlari davomida iste’mol qilish mumkin bulgan yovvoyi mevalar, o‘simliklar va dorivor utlarni tanlashlari lozim. Sayohat jarayonida tog‘ va kurikxonalardagi hayvonlarni, kuShlarni, zaharli ilonlar chakkanda birinchi tibbiy yordami kursatiShni bilish ham talab qilinadi.
Katta yoshdagi o‘quvchilar (13-15 yosh) turizm va o‘lkaShunoslik iShlarida faol katnaShib, ko‘p kunlik turistik sayohatlarga chikadilar. Bunda o‘z ulkasini o‘rganiSh, maktab mo‘zeyiga materiallar yig‘iSh jismoniy chinikiSh, turistik malakalarni mustahkamlaSh asosiy maqsad kilib kuyiladi.
Bu yoshdagi o‘quvchilar turistik sayohatlarini tashkil qilishda, Shuningdek, turistik slyotlar, turli musobaqalarda ham katnaShadilar.
IV. O‘quvchi - yoshlar jamoalarida turizmni tashkil qilish, turistik to‘garaklar va tugarak ishlari.
Ko‘pgina o‘quv muassasa jamoalarida barcha sport turlari kabi turizm bo‘yicha ham to‘garaklar, sektsiyalar tashkil qilingan. O‘lkani o‘rganiSh, turli kollektsiyalar to‘plaSh bo‘yicha maxsus xonalar tashkil qilingan.
Mamlakatimizda turistik harakatning boShlang‘ich asosi ana Shu to‘garaklardir. O‘quvchi-yoshlar bilan turizm bo‘yicha to‘garak tashkil qilish formasi boShqa sport turlari kabi avvalo, o‘quvchilar bilan turizm tug‘risida suhbat o‘tkaziSh, ular bilan kichik sayohat uyuShtiriSh, turizm tug‘risida o‘quvchilar yig‘iliShi, devoriy gazetalarda targ‘ibot ishlarini tashkil qilishdan boShlanadi. Natijada qisqa vaqt ichida poxodlarga qiziquvchilar soni ko‘payadi.
SHu tariqa to‘garakka asos solinadi. O‘tkaziladigan sayohatlar rejasi tuziladi. Tematik rejalar geografiya, tarix, ona tili, adabiyot o‘qituvchilar hamkorligida to‘ziladi. Bu iShlarga asosan jismoniy tarbiya o‘qituvchilari rahbarlik qiladi. To‘garak jurnali tashkil qilinib, undagi barcha talablar bajarib boriladi. Turistik to‘garaklar o‘z maktab atrofi, tuman miqyosida turli sayohatlar uyuShtiradi. Tajriba va malaka orttirilgach, to‘garaklar o‘z sektsiyasini tashkil qilishi mumkin.
Sektsiyaning iSh formasi to‘garaklardagidek buladi. Lekin, bunda maShg‘ulotlarning mazmuni, formasi, talablari - Shug‘ullanuvchilar uchun kengrok, to‘larokdir. Sektsiya dam olish kunlari, ta’til paytlarida bir kunlik va ko‘p kunlik turistik poxodlar tashkil qiladi. Umumta’lim maktablardagi turistik to‘garak va sektsiyalar kungilli turizmning asosi hisoblanadi.
Yozgi sog‘lomlaShtiriSh lagerlari 
YOzgi dam olish va pioner lagerlaridagi maShg‘ulotlarni turistik poxod va sayohatlarsiz tasavvur kilib bulmaydi. YOzgi dam olishning asosini sport maShg‘ulotlari, turistik sayohatlar, slyotlar va boShqa tadbirlar tashkil qiladi. SHu sababli sog‘lomlaShtiriSh lagerlarida bir kunlik va ko‘p kunlik turistik sayohatlar qilish rejalaShtiriladi. Sog‘lomlaShtiriSh lagerlaridagi sog‘lig‘ining zaifligi tufayli poxodlardan ozod qilingan o‘quvchilar esa kichik sayohatlar bilan chegaralanadilar. Barcha dam oluvchilarga o‘lkaShunoslik, tog‘ va piyoda yurish turizmi, turizmning texnik turlari va koidalari tugrisida tuShuncha beriladi.
Turizm ishlarining dastur va rejalari.
Maktablarda, o‘quv muassasalarida tashkil qilingan turizm sektsiyalarining dastur va rejalari har bir jamoa imkoniyatiga karab to‘ziladi. Turizm sektsiyasi reja asosida o‘tkazilgan maShg‘ulotlar, maShklar va turistik poxodlar turistlar va havaskor o‘quvchi-turistlarning iShlariga ijobiy ta’sir etadi. Maktab o‘quvchilarining O‘zbekistgon Sharoitidagi turistik poxodlarni tashkil qilishning taxminiy dasturlari va rejalarini kuyidagicha tuzish mumkin:

1.

O‘zbekiston ommaviy turizmi

2

2

-

-

2.

Jismoniy tarbiya jamoadagi turizm sektsiyalarini tashkil qilish va uning mazmuni

9

4

2

3

3.

Ulkamizning turistik imkoniyatlari

4

4

-

-

4.

Turistlarning ijtimoiy foydali iShlari. Tabiatni muxofaza qilish.

1

1

-

-

5.

Dam olish kunlari turistik poxodlarni tashkil qilish

18

3

2

13

6.

turistlar topografiyasi

9

2

2

5

7.

Turistlar gigienasi. Poxodlarda nazorat, o‘z-o‘zini nazorat qilish va birinchi meditsina yordami (Shifokorlarga)

6

2

2

2

8.

Turistlarni jismoniy tayyorlash

1



1



Download 1.38 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling