2. Kichik biznes va tadbirkorlik va uning rivoji uchun yaratilayotgan imkoniyatlar

Ichki va tashqi moliyalashtirish manbalarining ijobiy va salbiy tomonlari

Moliyalashtirish manbai turli yo'nalishlarga ega, biznesni boshlash uchun grantlar olish mashhurlikka erishmoqda. Xalqaro xayriya kompaniyalari fiksatsiyani taklif qilishadi qiziqarli fikrlar yosh tadbirkorlardan.
Biznesni rivojlantirish uchun jozibador manba bu grant - bu tekin maqsadli subsidiyadir.
Ushbu turdagi investitsiyalar ijobiy tomonlari pul mablag'larini olish uchun loyihani to'g'ri tuzish va tashkilotni qiziqtirish kerak.
Biznesni moliyalashtirishni tahlil qilgandan so'ng, ular ijobiy va salbiy tomonlarga ega bo'lgan manbalarni aniqlaydilar. Har yili bor davlat dasturlari kichik biznesni rag'batlantirish va rivojlantirish uchun subsidiyalar faoliyat ko'rsatmoqda Uzoq muddat. Har bir mablag' yig'ish turi o'zining ijobiy va salbiy tomonlariga ega.
Ichki moliyalashtirish manbalari quyidagi xususiyatlarga ega:

1. 
   Chetdan jismoniy yoki yuridik shaxslarning ruxsatini talab qilmasdan, mablag'larni olishning oddiy sxemasida ichki investitsiyalarni jalb qilishning ijobiy tomoni.
   
2. 
   Yo'qolgan qo'shimcha to'lovlar foiz bo'yicha, kredit bor.
   
3. 
   Salbiy nuqta - bu mablag'lar miqdorini cheklash, mablag'larning ko'payishini olishning mumkin emasligi.
   

Tashqi manbalar quyidagi nuanslarga ega:

1. 
   Ijobiy omil - bu cheksiz mablag'lar, tashkilot salohiyatining o'sishi, kompaniyaning rivojlanishi va o'sishi. Moliyalashtirishdan keyin daromadni oshirish, biznes rentabelligining sakrashi.
   
2. 
   Kredit majburiyatlari - bu bankrotlik xavfi, foizlarni to'lash, badallarni to'lash yakuniy foydani kamaytiradi.
   
3. 
   Mumkin bo'lgan qiyinchiliklardan qat'i nazar, tadbirkor shartnomada nazarda tutilgan moliya muassasasi tomonidan belgilangan shartlarni bajarishi shart.
   

Yakka tartibdagi tadbirkor moliyalashtirishning ijobiy va salbiy tomonlarini hisobga olgan holda korxonani rivojlantirish yo'lini mustaqil ravishda tanlaydi.

Joriy yilning 11-fevral kuni Toshkent shahrining Yunusobod tumani hokimligida tadbirkorlik faoliyatini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash va ularga kredit resurslarini ajaratishni kengaytirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni tushuntirishga bag‘ishlangan seminar tashkil etildi.

Tadbirda tadbirkorlik subyektlari, Iqtisodiyot vazirligi, Toshkent shahar va tumanlar hokimliklari, Toshkent shahar Markaziy bank boshqarmasi, tijorat banklari mas’ul xodimlari, shuningdek Savdo-sanoat palatasining hududiy bo‘linmalari vakillari ishtirok etdi.
Seminarda ta’kidlandiki, bank tizimining jami kapitalini oshirish, iqtisodiyotning real sektorini kreditlash hajmini kengaytirish, banklarning foiz stavkalarini kamaytirish bo‘yicha so‘nggi yillarda amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar natijasida bank sohasi tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlashning ishonchli tayanchiga aylandi.
Xususan, so‘nggi besh yil davomida kichik biznesni kreditlash hajmi qariyb 5 barobarga ortdi. 2014-yilda tijorat banklari tomonidan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlariga umumiy miqdori 9,2 trln. so‘m yoki o‘tgan yilga nisbatan 1,3 marta ko‘p kreditlar, shu jumladan 2 trln. so‘mga yaqin yoki 2013-yilga nisbatan 39 foizga ko‘p mikrokreditlar ajratildi. Xalqaro moliya institutlari tomonidan tadbirkorlikni rivojlantirish uchun yo‘naltirilgan kredit liniyalarini o‘zlashtirish summasi 1,2 martaga ortib, 157,8 mln. dollarni tashkil etdi.
O‘zbekiston Banklar uyushmasi huzuridagi Investitsiya loyihalari bo‘yicha loyiha hujjatlarini tayyorlashni moliyalashtirish jamg‘armasi tomonidan ham kichik biznes subyektlarining kredit resurslarini olishiga ko‘maklashish bo‘yicha faol ishlar olib borilmoqda. O‘tgan yilda jamg‘arma tomonidan umumiy qiymati 36,2 mlrd. so‘mlik 63 ta loyihani moliyalashtirish to‘g‘risida qaror qabul qilindi.
So‘nggi to‘rt yil ichida tadbirkorlik subyektlarining bank muassasalari bilan o‘zaro munosabatlaridagi tartibotlar soddalashtirilgani alohida qayd etib o‘tildi. Jumladan, kichik biznes subyektlaridan tijorat banklarida milliy valyutada hisob raqami ochganlik uchun to‘lov undirish, shuningdek kichik tadbirkorlik subyektlari tomonidan ularning hisobvaraqlaridan soliqlarni va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lashda banklar xizmatlari uchun to‘lovlar undirish amaliyoti bekor qilindi, xo‘jalik subyektlari tomonidan savdo va servis sohasida xarid qilinadigan tovar (ish, xizmat)lar uchun korporativ plastik kartalardan foydalangan holda to‘lovlarni amalga oshirishda to‘lov terminallari cheklari birlamchi buxgalterlik hujjatlariga tenglashtirildi.
Bugungi kunda tadbirkorlik subyektlari o‘z xohishlariga ko‘ra bank hisobvaraqlariga masofadan turib xizmat ko‘rsatish tizimi, shu jumladan, “Internet-banking” tizimi orqali soliqlarni va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash imkoniga egadirlar. Ayni paytda to‘lovlarni elektron shaklda amalga oshiruvchi kichik tadbirkorlik subyektlarining hisobvaraqlariga xizmat ko‘rsatganlik uchun undiriladigan to‘lov miqdori 20 foizga kamaytirildi
Prezident tomonidan yana tadbirkorlar faoliyatini kengaytirish, yangi loyihalarni amalga oshirish uchun qulay moliyalashtirish tizimini yaratish tashabbusi ilgari surildi.
Bu borada kichik biznes loyihalariga 20 trillion so‘m yo‘naltirilishi belgilandi.
Prezident shunigdek, kredit berish masalaning faqatgina bir tomoni ekani, biznes yurib ketishi uchun yetarli shart-sharoit, infratuzilma va kafolatli bozor kerakligini alohida qayd etdi.
Shu sababli, eng avvalo, tuman va shaharlarning sharoitidan kelib chiqib biznes uchun alohida yondashuvlar joriy etiladi.
Ta’kidlanishicha, tadbirkorlarning 16%iga garov yetishmasligidan ularga kredit berish rad etilgan. Shu bois Tadbirkorlik jamg‘armasi tomonidan kafillik berish imkoniyati qo‘shimcha 2 barobarga oshiriladi.
Hozir 10 trln bo‘lsa, endi 20 trln qilamiz. Natijada kamida 15 ming nafar tadbirkorning kredit olishdagi garov masalasi hal bo‘ladi, deya qo‘shimcha qilgan prezident.
Yuqorida aytilgan barcha takliflarni amalga oshirish uchun Prezident huzurida Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha Jamoatchilik kengashi tuziladi.

Prezident Administratsiyasi rahbariga ikki hafta muddatda ushbu kengash ishini tashkil qilish topshirildi.