2-labaratoriya ishi

Raqamli iqtisodiyot va Axborot texnologiyalari kafedrasi

Axborot xavfsizligi

2-labaratoriya ishi

Bajardi: Abdullayev Axror

Tekshirdi: Akbarov.H

MAVZU: Axborotlarni shifrlashni Sezar usuli

Laboratoriya ishi vazifalari

a) topshiriq

1) Tmatn ={MEN Abdullayev Axror UNIVERSITET TALABASIMAN} matnini Sezar usuli bilan shifrlang;

2) Shifrlangan matnni deshifrlang;

3) Bajarilgan ishlarni izohlang.

b) topshiriq

1) Tmatn ={ MEN Abdullayev Axror UNIVERSITET TALABASIMAN } matnini affin tizimidagi Sezar usuli bilan shifrlang

2) Shifrlangan matnni deshifrlang;

3) Bajarilgan ishlarni izohlang.

A topshiriq

T_matn={MEN Abdullayev Axror UNIVERSITET TALABASIMAN}

Bu matnni Sezar usulida shifrlash uchun dastlab jadval tuzib olamiz.So’ngra bu jadvaldan foydalangan holda bu matnni shifrlaymiz va deshifrlaymiz

QUYIDAGI JADVALDA t=5 YANI ALFAVIT 5TAGA SILJIYDI:

0	1	2	3	4	5	6	7
A	B	C	D	E	F	G	H
5	6	7	8	9	10	11	12
F	G	H	I	J	K	L	M
8	9	10	11	12	13	14	15
I	J	K	L	M	N	O	P
13	14	15	16	17	18	19	20
N	O	P	Q	R	S	T	U
16	17	18	19	20	21	22	23
Q	R	S	T	U	V	W	X
21	22	23	24	25	0	1	2
V	W	X	Y	Z	A	B	C
24	25
Y	Z
3	4
D	E

T_SHIFR={RJS FGIZQQFDJA FCWTW ZSNAJWXNYJY YFQFGFXNRFS}

Bu yerda shifrlangan matnni xuddi shu tartibda jadvaldan foydalangan holda deshifrlash mumkin bo’ladi. Faqat, deshifrlamoqchi bo’lgan inson T ni ya’ni alfavitning siljishlar sonini bilishi lozim.

B topshiriq

T_matn={MEN Abdullayev Axror UNIVERSITET TALABASIMAN}

Demak, biz bu matnni affin tizimidagi Sezar usuli bilan shifrlashimiz uchun ,avvalambor, jadvalni tuzib olishimiz zarur.

at+b(mod m) bu yerda a=3; b=5; m=26; demak 3t+5 mod 26

Yuqoridagi sonlarni tanlab olganimizdan so’ng jadval tuzishni boshlaymiz. Quyidagi jadval 3t+5 mod 26 bo’yicha tuzilgan.Alfavit harflari sonlari 26, a va b esa ixtiyoriy sonlar.

0	1	2	3	4	5	6	7
A	B	C	D	E	F	G	H
5	8	11	14	17	20	23	0
F	I	L	O	R	U	X	A
8	9	10	11	12	13	14	15
I	J	K	L	M	N	O	P
3	6	9	12	15	18	21	24
D	G	J	M	P	S	V	Y
16	17	18	19	20	21	22	23
Q	R	S	T	U	V	W	X
1	4	7	10	13	16	19	22
B	E	H	K	N	Q	T	W
24	25
Y	Z
25	2
Z	C

Bu yerda a va b – butun sonlar, a ≥ 0 va b ≤ m, EKUB (a, m)=1

T_shifr={PRS FIONMMFZRQ FWEVE NSDQREHDKRK KFMFIFHDPFS}

Mana hozir biz matnimizni affin tizimidagi Sezar usuli bilan shifrladik. Bu shifrlangan matnni xuddi shu tartibda deshifrlash mumkin, faqatgina, bizga yuqoridagi jadval zarur bo’ladi.

Yuqoridagi jadvalni hosil qilishni ko’rib chiqdik. Aynan shu jadvalni yasamoqchi bo’lgan odam alfavitdagi harflar soni va ixtiyoriy olingan a va b larni bilishi zarur bo’ladi.

Affin tizimidagi Sezar usuli oddiy Sezar usulidan bir necha bor xavfsizligi yuqori ekanligi ko’rinib turibdi,albatta.

2020