2-laboratoriya ishining hisoboti

6. Tajribadan aniqlangan absolyut deformatsiyalardan foydalanib elastiklik moduli E va ko‘ndalang deformatsiya koeffitsienti  ni hisoblash

Cho‘zilishga sinalayotgan yassi namunaning elastiklik moduli E yuqorida keltirilgan (2) formula yordamida hisoblanishini aytib o‘tgan edik. Biz yuqorida bitta kuch pog‘anasiga mos keluvchi absolyut bo‘ylama deformatsiya ℓ_i = 0,032 mm ni hisobladik. Agar biz shu absolyut bo‘ylama deformatsiya qiymatidan foydalansak, unda (2) formulada R kuch o‘rniga uning orttirmasi miqdorini olishimiz kerak, chunki ℓ_i bitta kuch pog‘onasiga mos kelgan absolyut deformatsiyadir. Yuqorida aytilganlarni etiborga olsak, cho‘zilishga ishlayotgan namunaning elastiklik modulini hisoblash quyidagi formula yordamida amalga oshiradi:

Shunday qilib St-3 markali kam uglerodli po‘latdan tayorlanib, cho‘zib sinalgan namunaning elastiklik moduli E=2,1^.10⁵Mpa ga teng chiqdi. Bu esa P.A. Stepin «Soprotivlenie materialov», M.:, «V.SH.» 1988 g. Darslik kitobida keltirilgan E qiymatiga mos keladi.

Cho‘zilishga sinalayotgan yassi namunaning ko‘ndalang deformatsiya koeffitsienti ya’ni Puasson koeffitsienti yuqorida keltirilgan (4) formula yordamida hisoblanishi mumkin. Bu formulaga etibor bersak unda b-bu to‘liq ko‘ndalang qisqarish absolyut deformatsiya, lekin biz yuqorida bitta kuch pog‘onasiga mos ko‘ndalang absolyut deformatsiyani hisobladik. Shuning uchun bu formuladag iℓ-to‘liq absolyut bo‘ylama deformatsiya o‘rniga, bitta kuch pog‘onasiga mos kelgan absolyut bo‘ylama deformatsiyasini olamiz. Bu aytilganlar asosida ko‘ndalang deformatsiya koeffitsientini hisoblash formulasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi. Uning yordamida hisoblaymiz:

B
u hisoblab topilgan ko‘ndalang deformatsiya koeffitsenti P.A. Stepin «Soprotivlenie materialov», M.:, «V.sh.» 1988 g. Darslik kitobida keltirilgan (25-bet) St-3 markali po‘latning ko‘ndalang deformatsiya koeffitsientiga solishtirsak, ularning mos kelishini ko‘ramiz.
Ko‘ndalang deformatsiya koeffitsienti ismsiz sondir.
Shuni takidlashimiz lozimki, hisoblangan elastiklik moduli E ni va ko‘ndalang deformatsiya koeffitsienti µ ni bitta kuch pog‘anasi uchun hisoblab topdik. Xuddi shu natijani elastiklik chegarasida oxirgi kuch miqdori va tenzametrlarning ko‘rsatgan oxirgi qiymatlarini (2) va (4) formulalarga qo‘yib ham olish mumkin.