2-laboratoriyaliq jumıs. Topıraqtın` ko`lem ha`m salıstırmalı salmag`ın anıqlaw ha`m olar tiykarında gewekligin esaplaw

Bunda: S-tsilindrdin` ko`lemi sm³ ta,
3,14 (Arximed) sanına ten`,
R<sup>2</sup>-tsilindrdin` ishki radiusı sm de,
h-tsilindrdin` biyikligi sm de.
Topıraq ko`lem salmag`ı anıqlanatug`ın orıng`a tsilindr ag`ash balg`a yamasa tsilindrdin` u`stine ag`ash qoyılıp balg`a ja`rdeminde u`yrenilip atırg`an gorizontqa kiritiledi, bunda tsilindr topıraqqa tolıg`ı menen kiritiliwine itibar beriw kerek. Son`ınan tsilindr topıraqtan pıshaq ja`rdeminde shuqılap alınadı. Topıraqtan alıng`an tsilindrdin` ishindegi topıraqtın` tsilindrden sırtqa shıg`ıp turg`an bo`limi pıshaq ja`rdeminde tsilindrdin` eki ushı menen ten`dey etip kesip alınadı. Bunnan son` tsilindr menen topıraqtın` birgeliktegi awırlıg`ı anıqlanadı. Bunnan son` tsilindr ishindegi topıraq tolıg`ı menen polietilen paketke yaki qaltashag`a salınıp laboratoriyag`a alıp kelinedi ha`m keptiriledi. Son`ınan topıraqtın` sap awırlıg`ı ta`rezide o`lshenip anıqlanadı. Topıraqtın` ko`lem salmag`ı yaki onın` tıg`ızlıg`ı to`mendegi formula ja`rdeminde anıqlanadı.

Bunda: x-topıraqtın` ko`lem salmag`ı yaki topıraq tıg`ızlıg`ı g/sm<sup>3</sup>,
A-tsilindrdin` topıraq penen birge awırlıg`ı grammda,
B-tsilindrdin` sap awırlıg`ı,
V-topıraq ıg`allıg`ı % te,
C-tsilindrdin` ko`lemi sm<sup>3</sup> ta,
100-% protsentke aylandırıw koeffitsenti.
Topıraqtın` ko`lem salmag`ın kolba ja`rdeminde anıqlaw.
Jumıstın` maqseti: Ayrım jag`daylarda topıraq u`lgisin alg`anda topıraq gorizontları qumlı yaki qurg`aq shan`lı ag`ıwshan` du`ziliske iye boladı bunday topıraqlardın` tıg`ızlıg`ın yaki ko`lem salmag`ın anıqlawdın` o`zgesheligi onı tsilindr menen anıqlawdın` ila`ji bolmaydı. Topıraqtın` tıg`ızlıg`ın kolba ja`rdeminde anıqlaw usılı mine usınday topıraqlar ushın arnalg`an bolıp, analizdi topıraq u`lgisin laboratoriyag`a alıp kelip yaki dala sharayatında da a`melge asırıwg`a boladı.