2-laboratoriyaliq jumıs. Topıraqtın` ko`lem ha`m salıstırmalı salmag`ın anıqlaw ha`m olar tiykarında gewekligin esaplaw

Topıraqtın` gewekliligin anıqlaw
Topıraqtın` gewekliligi topıraqtın` ko`lem ha`m salıstırmalı salmaqlarının` ayırmasınan kelip shıg`adı. Ol to`mendegi formula ja`rdeminde anıqlanadı.

Bunda: P-ulıwma geweklilik, % te,
D-topıraqtın` salıstırmalı salmag`ı, g/sm³,
DV-topıraqtın` ko`lem salmag`ı, g/sm<sup>3</sup>,
100-% ke aylandırıw.
Topıraqtın` aeratsiya gewekliligin anıqlaw
Aeratsiya gewekliligi-topıraqtın` ulıwma gewekliliginin` hawa menen ba`nt bolg`an bir bo`limi bolıp esaplanadı. Ol ulıwma geweklilikten suw menen ba`nt bolg`an geweklilikti alıp taslaw arqalı anıqlanadı.
Aeratsiya gewekliligin topıraqtın` ulıwma gewekliligi, topıraqtın` ıg`allıg`ı ha`m tıg`ızlıg`ı mag`lıwmatları boyınsha esaplaymız.
Mısalı: P<sub>ul</sub>-ulıwma geweklilik, % te; W-qurg`aq topıraqqa esaplang`an topıraq ıg`allıg`ı; d<sub>v</sub>-topıraq tıg`ızlıg`ı.
Da`slep suw menen ba`nt bolg`an boslıqlardın` ko`lemin anıqlaw kerek (P_w), yag`nıy suwdın` mug`darın ko`lemlik protsentlerde tabıw kerek. Bunı to`mendegi formula ja`rdeminda anıqlaymız.
P_w=d_v*W
Cuw menen ba`nt bolg`an boslıqlardın` ko`lemin tapqannan keyin, aeratsiya gewekliligin tabıw an`sat boladı. Ol to`mendegi formula ja`rdeminde anıqlanadı.
P_aer=P_ul- P_w