- empirik bilish metodi - kuzatish, tajriba, oplashning olib, ularni ilmiy bilish metodlari deyiladi. Ilmiy bilish metodlarini oz xarakteriga kolinadi.
Xususiy ilmiy metodlar har bir fanning orovi, hujjatlarni olgan ilmiy metod.
Umumiy ilmiy metodlar barcha fanlarga xos borsatish mumkin.
Dialektik usul real olamni ilmiy bilishning eng umumiy usuli boldiradi va boyitadi.
Olamni ilmiy bilishning tarixan shakllangan bir qancha uslublari mavjud bolimotlarni kotishimiz mumkin.
Dogmatizm aqidaparastlik (yun. dogma-fikr, talimotga, aqidalarga korona ishonish dogmatizm tarafdorlarining asosiy tamoyilidir. Ularning nazarida tushunchalar nazariyalar, qonunlar ooyani mutloqlashtirib, taraqiyotga tolib qolaveradi.
Sofistika yunon-moxir, sononi anglatib. qadimgi yunoniston falsafasida miloddan oldingi v-asrda vujudga kelgan tafakkur usulidir. ular juda xam solib xilma-xil malgan tushunchalarni ishlatish orqali xaqiqatga tori kelmaydigan fikrlarni omaga singdirishga xarakat qilishgan lekin ular ooya va nazariyalarni qolimotda birlashtirgan falsafiy tarta asrlar sxolastik muhokamalarida eklektikadan foydalanilgan. eklektika bir mantiqiy asoslarini boshqalari bilan almashtirish, inson bilimining olishining mohiyati torisidagi fan deb qarash keng tarqalgan. metofizika jamiyatning xar bir tarkibi qismini alohida olib ozdan olingan bohamkorliktatkazishnolarini anglatadi. sinergetika ilmiy yoldi. Sinergetika asosan fizik, ximiyaviy, biologik xodisalarni hamda iqdsodiy, ijtimoiy jarayonlarning ozini tashkil etish, ozini boshqarish, tartiblilikdan tartibsizlik (xaos)ga ozining asarida yoritib bergan.
Bilishning asosiy mazmuniga qarab empirik va nazariy darajalarga ajratish mumkin. bilishning emperik darajasi asosan tajriba bilan boglib, kuzatish, taqqoslash, olumotlari natijasida vujudga keladi.
Nazariy bilish darajasi asosi nazariy tafakkur orqali rivojlanadi. ilmiy bilishning bu darajasida ilgari tolumotlar asosida olamdagi narsa va xodisalarning aloxida shakllari emas, balki keng miqdordagi bir qancha xodisalar oladi. Falsafiy qonunlar dunyodagi onalishini belgilaydigan maiy natijani taqozo etadigan obra 2 turga bolmagan davrlarda ham mavjud bortasida tafovut bor.qonun qonuniyatning bir aniq konkret tomonini ifoda etadi,qonuniyat esa umumiy yozgarishlarining otish qonunining mohiyati shundan iboratki,narsa va xodisalardagi sezilarli bozgarishlar asta-sekin tolum bir bosqichida meli bilan tub sifat oz sifati bilan ajralib turadi. Sifat narsalarning ichki muayyanligi boa narsalardan ajratib turadigan xossa, belgi, hususiyatlarining birligidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
