2-мавзу. Харажатларни туркумлаш ва уларнинг ҳисоби Режа

1. Маҳсулот ишлаб чиқариш таннархига киритиладиган харажатлар: 
а) бевосита ва билвосита материал харажатлар; 
б) бевосита ва билвосита меҳнат ҳақи харажатлари; 
в) бошқа бевосита ва билвосита харажатлар, шу жумладан ишлаб чиқариш
хусусиятига эга бўлган устама харажатлар. 
Бевосита харажатлар деб, маҳсулотнинг айрим турлари таннархига тўғридан-тўғри, 
яъни бевосита ўтказиладиган харажатларга айтилади. Билвосита, яъни эгри харажатлар 
деб, ҳисобот ойи давомида йиғиб-тақсимловчи ҳисобварақларда ҳисобга олиниб, 
таннархни калькуляция қилишда, маҳсулотнинг айрим турлари таннархига бирон-бир 
кўрсаткичга мутаносиб равишда тақсимлаш йўли билан қўшиладиган харажатларга 
айтилади. 
2. Давр харажатлари (операцион харажатлар): 
а) маҳсулот сотиш харажатлари; 
б) маъмурий ёки бошқарув харажатлари; 
в) бошқа операцион харажатлар ва зарарлар; 
3. Молиявий фаолият бўйича харажатлар: 
а) фоизларни тўлаш бўйича харажатлар; 
б) хорижий валюта билан операциялар бўйича курслардаги салбий фарқлар; 
в) қимматбаҳо қоғозларга қўйилган маблағларни қайта баҳолаш натижасидаги 
зарарлар; 
г) молиявий фаолият бўйича бошқа харажатлар; 
4. Фавқулодда харажатлар даромад (фойда)дан олинадиган солиқ тўлагунга қадар 
фойда ва зарарларни ҳисоблаб чиқишда ҳисобга олинади. 
 
3. Ишлаб чиқариш харажатларини асосий, ёрдамчи ишлаб чиқаришлар ва хизмат 
кўрсатувчи ишлаб чиқаришлар бўйича ҳисобга олишни ташкил қилиш. 
Кoрxoнaларнинг ишлaб чиқaриш жараёнида сoдир бўлaдигaн ҳар бир муомалaнинг 
буxгaлтeрия ҳисoбини юритишда қуйидaги счётлaр гуруҳидaн фойдалaнилaди: 
- 2010 - "Aсoсий ишлaб чиқaриш"; 
- 2310 - "Ёрдaмчи ишлaб чиқaриш"; 
- 2510 - "Умумишлaб чиқaриш"; 
• Молиявий 
фаолият 
бўйича 
харажатлар
• Фавқулодда