2-mavzu. Ishlab chiqarish jarayonida yo`qotishlarni qisqartirish usullari. Reja

1. Ko`p ishlab chiqarish (ortiqcha ishlab chiqarish) - buyurtma qabul 
qilinmasdan ishlab chiqarilgan buyum, zaxirani yo`qotishga hamda ortiqcha kuchni 
sarf qilishga, omborga joylashtirishga va transportda tashishda ortiqcha chiqim qilish 
yo`qotishga sabab bo`ladi. 
2. Ortiqcha yuk tashish yoki joyini o`zgartirish - yuk tashishda hamda material, 
detal va tayyor mahsulotni ombordan-omborga, katta masofaga tugallanmagan ishlab 
chiqarishni foydasiz joyini o`zgartirish sabab bo`ladi.

---

2 
3. Kutish - Avtomatlashtirilgan jihozlarga qarab turadigan ishchilar, navbatdagi 
operatsiyani bajarishni tik turib kutish, asboblar, detallar va boshqalar yoki shunchaki 
oddiy jihozni qayta ishlab chiqarish tezligi yo`qligidan ishsiz o`tirish.
4. Keragidan ortiqcha zaxiralar – keragidan ortiqcha hom ashyo, buyurtmani 
ishlab chiqarish vaqtida tayyor mahsulotni ko`paytirish, tayoyr mahsulotga ziyon 
yetkazadi, saqlash va yuk tashishga sarflash, sustkashlik va pasayish yoki 
tugallanmagan ishlab chiqarish mahsulotni asta sekin eskirishiga sabab bo`ladi. 
Bundan tashqari, ortiqcha zaxira o`nglab ishlab chiqarish, yetkazib berishda to`xtab 
qolish, nuqsonlar, qayta sozlash vaqti va oddiy jihozlarda shunday muammoni 
topishiga xalaqit beradi. 
5. Nuqsonlar - Ishlab chiqarishda nuqsonli detallar va nuqsonni to`g’rlash. 
Tuzatish, qayta ishlash, chiqindilar, mahsulotni almashtirish va uni tekshirish vaqt va 
kuchni yo`qotishga sabab bo`ladi. 
6. Ortiqcha ishlov berish - Detalni qayta ishlashda keraksiz operatsiya. Past sifatli 
asbobdan samarasiz ishlov berish yoki o`ylab ko`rilmagan konstruktiv qaror va 
nuqsonni keltirib chiqaradigan ortiqcha xarakatni jalb qiladi.
7. Ortiqcha xarakatlar - Ish jarayonidan ishchilar qilishi kerak bo`ladigan hamma 
ortiqcha harakatlar: nima kerak bo`lsa shuni topish, kerakli detallar va asboblarni 
cho`zilib olish yoki ularni joylashtirish bilan shug’ullanishdir. SHu joyiga yo`lni 
aloqasi bor.