Катталик
|
Бирлик
|
Номи
|
Ўлчамлиги
|
Номи
|
Белгиси
|
Таърифи
|
Узунли к
|
Л
|
метр
|
м
|
Метр бу ёруғлик 1Ғ299792458 с вақт оралиғида вакуумда босиб ўтадиган масофа
|
Масса
|
М
|
кило- грам м
|
кг
|
Килограмм бу масса бирлиги бўлиб халқаро килограмм-прототипининг массасига тенг
|
|
Вақт
|
Т
|
секун д
|
с
|
Секунд бу цезий - 133 атоми асосий ҳолатининг икки ўта нозик сатҳлари орасидаги бир-бирига ўтишига мувофиқ келадиган нурланишнинг 9 192 631 770 давридир
|
|
Электр токи (электр токинин г кучи)
|
1
|
ампер
|
А
|
Ампер бу вакуумда бир-биридан 1 м оралиқда жойлашган, чексиз узун, ўта кичик думалоқ кўндаланг кесимли икки параллел тўғри чизиқли ўтказгичлар-дан ток ўтганда ўтказгичнинг ҳар
1 м узунлигида 2×10-7 Н га тенг ўзаро таъсир кучини ҳосил қила оладиган ўзгармас ток кучи
|
|
Термод инамик ҳарорат
|
θ
|
кел вин
|
К
|
Кел вин бу термодинамик ҳарорат бирлиги бўлиб, у сувнинг учланма нуқтаси термодинамик ҳароратнинг 1Ғ273,16 қисмига тенг
|
|
Модда микдори
|
Н
|
мол
|
мол
|
Мол бу массаси 0,012 кг бўлган углерод- 12 да қанча атом бўлса, уз таркибига шунча элементларини олган тизимнинг модда миқдоридир. Мол ни тадбиқ этишда элементлари гуруҳланган бўлиши лозим ва улар атом, молекула, ион, электрон ва бошқа заррачалар гуруҳларидан иборат бўлиши мумкин
|
|
Ёруғл ик кучи
|
Ж
|
кандел а
|
cд
|
Кандела бу берилган йўналишда 540-10 Гц частотали монохрама-тик нурланишни тарқатувчи ва шу йўналишда энергетик ёруғлик кучи 1Ғ683 WҒср ни ташкил этувчи манбанинг ёруғлик кучидир
|
|
Изоҳлар:
Kel vin temperaturasidan (belgisi T) tashqari tqT-To ifoda bilan aniqlanuvchi TSel siy temperaturasi (belgisi t) qo‘llaniladi, bu yerda ta’rifi bo‘yicha Tq273,15 K. Kel vin temperaturasi kel vinlar bilan TSel siy temperaturasi
- TSel siy graduslari bilan ifodalanadi (xalqaro va o‘zbekcha belgisi °S). O‘lchovi bo‘yicha TSel siy gradusi kel vinga teng. TSel siy gradusi bu «kel vin» nomi o‘rniga ishlatiladigan maxsus nom.
Kel vin temperaturalarining ayirmasi yoki oralig‘i kel vinlar bilan ifodalanadi. TSel siy temperaturalarining ayirmasi yoki oralig‘i kel vinlar bilan ham, TSel siy graduslari bilan ham ifodalashga ruxsat etiladi.
Xalqaro amaliy temperatura belgisini 1990-yilgi xalqaro temperatura shkalasida ifodalash uchun, agar uni termodinamik temperaturadan farqlash lozim bo‘lsa, unda termodinamik temperatura belgisiga «90» indeksi qo‘shib yoziladi (masalan, T90 yoki t90)
Do'stlaringiz bilan baham: |
