2-Мавзу: Кейнсчилик ва янги кейнсчилик

Инсоннинг психологик мойиллиги

• Ж.М.Кейнс очиб берган психологик қонунга кўра, инсон даро-мадлари ошиб бориши билан истеъмол ва жамғармани кўпайтириб
• боришга мойил.
• Шунинг учун истеъмол ва жамғарманинг миллий даромадга боғлиқлиги, уларнинг нисбати муҳим аҳамият касб этади.
• Бу нисбат истеъмолга бўлган меъёрли мойилликни тавсифлаб беради. Нега “меъёрли”? Чунки гап қўшимча даромад (Y) ва
• унинг истеъмолга (С) ва жамғармага (S) тақсимланиши тўғрисида боради, шунингдек, гап қўшимча (меъёрли) ортиб борувчи
• истеъмол тўғрисида ҳам боради. «Асосий психологик қонун, – деб ёзади Ж.М. Кейнс, – шундан иборатки, кишилар, одат-да,
• ўзгариши даражасидан паст бўлади. Ж.М. Кейнс истеъмол ўзгариши билан ушбу ўзгаришни келтириб чиқарган даромад ўзгариши
• ўртасидаги нисбатни истеъмолга бўлган меъёрли мойиллик деб атади ва уни қуйидаги формула билан ифодалади:
• MPC =
• Истеъмол ва умумий даромад ўртасидаги нисбатни эса, у истеъмолга бўлган ўртача мойиллик деб атади:
• APC =
• Юқорида қайд қилиб ўтганимиздек, Ж.М. Кейнс ўз наза-риясида истеъмолга бўлган мойиллик тушунчаси билан бирга жам-ғармага
• бўлган мойиллик тушунчасини ҳам илгари сурди. Жам-ғармага бўлган меъёрли мойиллик – бу жамғарма миқдори ўзгари-ши билан
• даромад ўзгариши ўртасидаги нисбатдир:
• MPS =
• Жамғармага бўлган ўртача мойиллик эса жамғарманинг уму-мий даромадга бўлган нисбати билан ифодаланади:
• APS =
• Бу ерда шу нарсани қайд қилиб ўтиш керакки, агар умумий даромад ошса, унда кишилар ушбу ошган даромаднинг бир қис-мини
• истеъмолга сарфласалар, иккинчи қисмини жамғарадилар. Шунинг учун жамғарма ва истеъмол ўзгаришлари йиғиндиси даромад
• ўзгаришига тенг, яъни
• унда,
• Масалан, даромад 3 минг сўмга кўпайди, бунда истеъмол 2100 сўмга, жамғарма эса 900 сўмга ортди дейлик.
• Унда МРС = 2100 : 3000 = 0,7, МРS = 900 : 3000 = 0,3. Бу қўшимча ҳар бир сўмлик даромаднинг 70 тийини истеъмолга, 30 тийини
• эса жамғармага сарфланаётганини бирдиради.

•