2-мавзу. Молия бозори ва пул молиянинг моҳияти ва вазифалари. Молия тизими

12-МАВЗУ. МОЛИЯ БОЗОРИ ВА ПУЛ
1

• Молиянинг моҳияти ва вазифалари. Молия тизими

2

• Пул муомаласи ва унинг амал қилиш қонуниятлари

3

• Пулга талабнинг кейнсча ва классик назариялари.

4

• Пул таклифи функцияси ва пул мультипликатори

1. Молиянинг моҳияти ва вазифалари. Молия тизими
МОЛИЯ

• иқтисодий категория сифатида пул маблағларидан фойдаланиш ва унинг ҳаракатини тартибга солиш билан боғлиқ бўлган муносабатлар тизимидир. Лотинча сўз бўлиб “Finance” – пул тўлови, даромад деган маънони англатади.

• давлат, минтақалар, тармоқлар, корхона ва ташкилотлар ҳамда алоҳида фуқаролар ўртасида пул маблағлари фондларининг ҳаракати билан боғлиқ ҳолда вужудга келувчи иқтисодий муносабатлар мажмуи.

Молиявий муносабатлар
объектлари

• иқтисодиётнинг турли даражаларида таркиб топувчи ва ҳаракат қилувчи пул маблағлари фондлари

субъектлари

• ташкилотлар, корхоналар, юридик ва жисмоний шахслар, фуқаролар

иқтисодий жараёнлар, лойиҳалар ва тадбирларни пул ресурслари билан таъминлаш ва унга хизмат кўрсатиш
тақсимлаш
рағбатлантириш
назорат қилиш
Молиянинг вазифалари

Миллий иқтисодиёт молия ва пул оқимлари йўналишлари

Уй хўжаликлари қимматли қоғозлар харид қилишади
Фирмалар қимматли қоғоз чиқаришади
Уй хўжаликлари банкларда маблағларини сақлашади
Фирмалар банклардан кредит олишади
Молиявий активлар диверсификацияси
Молия бозори
Молиявий воситачи
Пулини омонатда сақловчилар
Инвестор
1

• давлат ва бошқа турли даражадаги бюджетларни,

2

• ижтимоий, мол-мулк ва шахсий суғурта фондларини,

3

• давлатнинг валюта захираларини,

4

• банклар, пул муомаласи, кредит ва солиқ тизими, корхона ва фирмалар, тижорат ва нотижорат тузилмаларининг пул фондларини,

5

• бошқа махсус пул фондларининг ҳаракатини

Молия тизими ўз ичига қуйидагиларни олади

• такрор ишлаб чиқариш жараёни, алоҳида фондлар яратиш йўли билан корхоналарнинг молиявий эҳтиёжларига хизмат қилади.

Корхона ва тармоқлар молияси

• давлат бюджети, ижтимоий суғурта фонди, давлат мол-мулк ва шахсий суғуртаси фонди, солиқ тизимидан ташкил топади.

Умумдавлат молияси
Бюджет
Инглизча
сўз бўлиб, «budget»
«халта, портфел,
сумка, хамён»
деган маънони
англатади
Даромадлар манбалари,
тушумлар миқдори,
молия йили мобайнида
харажатлар сарфи аниқ
кўрсатиладиган
давлат пул
маблағларининг
маркзалаштирилган
жамғармаси