2-Mavzu: O'simliklarda suv almashinuvi fiziologiyasi reja

ANTITRANSPIRANTLAR

Ayrim kimyoviy moddalar o'simliklarga purkalganda transpirasiya jadalligining pasayishi kuzatilgan. Bunday moddalarni antitranspirantlar deyiladi.

Antitranspirantlar ikki xil bo'ladi ya'ni barg og'izchalarning yopilishini keltirib chiqaruvchilar va barg yuzasida yupqa parda hosil qiluvchilar.
Birinchi guruhga merkuratsetat (C₈H₈O₂), abstsizat kislotasini (C₁₅H₂₀O₄) misol qilib ko'rsatish mumkin. Ularning barg hujayralariga ta'siri natijasida og'izchalarning turgori pasayadi. Buning natijasida esa og'izchalar yopiladi. Ushbu holat 10-15 kun davom etishi va transpiratsiya jadalligi ~50% kamayishi mumkin.
Ikkinchi guruhga-poliztilen, polipropilen, polivinil-xlorid kabi polimerlar kiradi. Ularning ta'sirida barg sathida parda hosil bo'ladi hamda suvning bug'lanishi 50% va undan ko'proq kamayadi. Bunday hollarda ayrim tajribalarda o'simliklar hosildorligining oshishi kuzatilgan.
Agar biz suv etishmasligining fiziologik jarayonlarga ta'sirini butun bir o'simlik misolida qaraydigan bo'lsak unda o'simlik poyasining pastki tomonidan boshlab unig barglarini quriy boshlaganini ko'rish mumkin. Chunki, suv tanqisligida o'simlikning yuqori barglaridagi gidrolitik jarayonlarning dastlab kuchayishi natijasida ular hujayralaridagi osmotik faol moddalar miqdori ham ortadi. Buning natijasida esa yuqorigi barglar pastki barglardan suvni tortib ola boshlaydilar va o'zlaridagi biosintetik qobiliyatni o'zoqroq saqlab qoladilar.


SUGORILADIGAN DEHQONCHILIKNING FIZIOLOGIK
ASOSLARI
Sug'oriladigan dehqonchilik yoki «oroshenie» bu erlarning meliorativ holatini yaxshilashdan iborat bo'lib, botqoq joylarni suvsizlantirishdan, sho'rlangan tuproqlarni gipslashdan va sho'rini yuvishdan iboratdir. Yer yuzi quruqlik qismi suv bilan ta'minlanganligiga qarab ikki qismga ya'ni gumid va arid zonalarga bo'linadi.
1.Gumid yerlar. Bu yerlarda suvning yillik bug'lanish miqdori yog'ingarchilik miqdoridan kam bo'ladi.