2. Omixta-yem assortimentlari Omixta-yem ishlab chiqarish texnologiyalari

129-rasm. Sochma omixta-yem.
Omixta-yem ishlab chiqarishda zamonaviy granulatsiya liniyalari va agregatlaridan foydalanish, evaziga granulatsiya aralash ozuqalar ishlab chiqarishga erishildi, natijasida chorvachilik, parrandachilik, baliqchilik va boshqa shu kabi sohalarda boqish jarayonini mexanizatsiyalash, parrandachilikda mehnat sharoitlarini yaxshilash, ozuqa moddalarining to’liq saqlanishini ta’minlash bilan aralash yemlarni istemol qilish koeffitsiyentini oshirishga erishganligi, yuklash, saqlash va tashish sharoitlari qulayligi yuzaga keldi. Granulali aralash ozuqa – bu ma’lum hajmdagi zich silindrlar, shar, kub ko’rinishidagi mahsulot. Zich shakllarda aralash ozuqa olish, dastlabki sochma aralash yemga GTO ishlov berish orqali olinadi. Bunday holda, aralash ozuqaning asosiy tarkibiy o’zgarishlari bo’lib, uni granulalarga aylantiradi. Granulatsiya rejimini aniqlaydigan parametrlar namlik, harorat, bosim va jarayonning davomiyligi. Ular aralash ozuqaning maqsadiga qarab farqlanadi (hayvonlarning har xil turlari va guruhlari uchun). Chorvachilik, parrandachilik, baliqchilik fermer xo’jaliklarida granulalangan ozuqaga talab ko’p. Granulalangan ozuqani ustunlik tomonlaridan biri ularning saqlash muddati uzoqroq (5 yilgacha), transport va tarqatish uchun qulayroq.
Granulatsiya jarayonida ozuqa tarkibidagi oqsillar, uglevodlar, yog’lar, shuningdek vitaminlar, fermentlar, minerallar, aminokislotalar va boshqa ozuqaviy moddalarda kimyoviy va biokimyoviy o’zgarishlar sodir bo’lib, omixta-yemni ozuqaviy strukturasi va mexanik xususiyatlarining o’zgarishiga sezilarli ta’sir qiladi.
Xomashyolarni tayyorlash uchun texnologik liniyalar soni unumdorligiga, mahsulot turiga, chorvachilik talablariga bog’liq. Ozuqa aralashmalar tarkibidagi metall aralashmalarni ajratish uchun odatda magnit ustunlar va elektromagnit ajratgichlar ishlatiladi. Begona aralashmalardan tozalangan don bolg’a maydalagichlarda maydalanadi. Agar korxonalarda silliqlashni talab qiladigan xomashyoni oldindan dozalash liniyalari mavjud bo’lsa, ushbu komponentlarning aralashmasi maydalagichga beriladi.
Murakkab ozuqa – bu ilmiy ishlab chiqilgan retseptlar bo’yicha tuzilgan aralashmalar bo’lib, chorva, parranda, baliqlar uchun ishlab chiqiladigan ozuqa. Tarkibida ozuqaviy qiymatni ta’minlash uchun tozalangan va maydalangan ingrediyentlar bilan to’ldirilgan komponentlardan tuzilgan. Asosiy tarkibiy qismlar don (bug’doy, arpa, makkajo’xori va boshqalar), un (o’t va suyak uni), pichan, shrot, shuningdek ohaktosh, mineral va vitaminli qo’shimchalarni tashkil etadi.
Bundan tashqari, bunday yemlarning afzalliklari orasida ta’mi, hidi, tuzilishining o’ziga xos xususiyatlari tufayli alohida ishlatilmaydigan tarkibiy qismlardan foydalanish qobiliyati, shuningdek ishlatiladigan xomashyoning ozuqaviy qiymatini oshirish uchun maxsus ishlov berish mavjud. Aralash biologik faol moddalar ham qo’shilishi mumkin, bu mahsulot sifatiga foydali ta’sir ko’rsatadi. Zamanaviy chorvachilik, parrandachilik va boshqa fermalarida ozuqlantirish mexanizatsiyalash usulda olib borilishi hisobiga ishlab chiqiladigan omixtayem mexanizatsiyalashgan qulay shaklda ishlab chiqariladi.